Η πάλη για την ιδεολογική ηγεμονία στο δήμο Πύλου–Νέστορα πραγματοποιείται στη «κοινωνία των πολιτών»

 
Η πάλη για την ιδεολογική ηγεμονία στο δήμο Πύλου–Νέστορα πραγματοποιείται στη «κοινωνία των πολιτών»



Λαέρτης ο Πύλιος



«δι’ απλώς ουδέν των άλλων ορίζεται ή τω μετέχειν κρίσεως και αρχής και αχρείος πολίτης» [1] Αριστοτέλης





Εισαγωγή: Στην αρχαία Ελλάδα γεννήθηκε, στο πλαίσιο της «πόλεως», η έννοια του «πολίτη», και κατ’ επέκταση του «ενεργού πολίτη». Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, άχρηστος πολίτης, ήταν ο μη «ενεργός πολίτης», αυτός που δεν είχε συμμετοχή στα κοινά. Ο «ενεργός πολίτης», είναι ο υπεύθυνος πολίτης, που είναι ενημερωμένος, ξέρει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του, εκφράζει την άποψή του και συμμετέχει ενεργά στην κοινωνία. Ο ενεργός πολίτης είναι αυτός που είναι υπεύθυνος απέναντι στον εαυτό του, ενημερώνεται για τα κοινά, προστατεύει το περιβάλλον, διεκδικεί τα δικαιώματά του στο δημόσιο και δημοτικό χώρο, σέβεται τη διαφορετικότητα και ενεργεί.

Για να είναι όμως κάποιος ενεργός πολίτης, χρειάζεται να είναι ενημερωμένος, χρειάζεται να είναι καταρτισμένος, χρειάζεται να ξέρει πού και πώς να συμμετάσχει. Περισσότερο από όλα όμως χρειάζεται να έχει Ελεύθερη Πρόσβαση στην πληροφόρηση για τα θέματα που τον αφορούν. Πληροφόρηση η οποία διευρύνει τις επιλογές του, τον στηρίζει στη λήψη αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα, και προωθεί την ενεργό συμμετοχή του στην κοινωνία σε τοπικό, εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.

Ο «παθητικός πολίτης», είναι αυτός που δεν συμμετέχει στα κοινά, είναι ο ανεύθυνος πολίτης, γιατί δεν διεκδικεί τα δικαιώματα του και δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του, δεν εκφράζει την άποψη του, ζει ως υπήκοος υπάκουος στο διεφθαρμένο και πελατειακό κομματικό σύστημα και αδιάφορος για τις αποφάσεις που λαμβάνουν οι κομματικοί εξουσιαστές του για αυτόν, χωρίς αυτόν.


Λέξεις κλειδιά: Δήμος, Πόλης, πολίτης, ενεργός πολίτης, παθητικός πολίτης, ‘’κοινωνία των πολιτών’’, ‘’πολιτική κοινωνία’’, δημοκρατία, αυτονομία, ηγεμονία, κομματικό σύστημα, διαφθορά, πελατειακές σχέσεις, δομές θεσμοί.


Ονομάζουμε «κοινωνία των πολιτών» τις οργανωμένες ομάδες και τα οργανωμένα σύνολα εκείνα που επηρεάζουν και διαμορφώνουν την κοινή γνώμη προβάλλοντας συνειδητά και υποστηρίζοντας: ότι η πολιτική δεν μπορεί να εξαντλείται σε αυτό που ονομάζεται «επίσημη πολιτική», ότι ο πολίτης δεν αρκείται πλέον στον ρόλο του ψηφοφόρου μια φορά την τετραετία, ότι η δημοκρατία δεν εξαντλείται στις προβλέψεις και τα παιχνίδια των δημοκοπικών εταιρειών αλλά είναι ένα καθημερινό βίωμα [2].

Στο δήμο Πύλου- Νέστορα οι πολίτες διακρίνονται σε ενεργούς και παθητικούς. Στο δήμο λοιπόν, η «κοινωνία των πολιτών» στο επίπεδο των ατόμων αποτελείται μόνο

από αυτούς που χαρακτηρίζονται ως «ενεργοί πολίτες» . Οι εξουσιαστές στο δήμο Πύλου- Νέστορος συνήθως προτιμούν τους παθητικούς πολίτες , αφού είναι πολύ πιο εύκολο να εξουσιάζεις υπάκουους υπηκόους ή αδιάφορους. Η δημοκρατία στο δήμο όμως, για να είναι ολοκληρωμένη και ευεργετική για τους πολίτες και την κοινωνία, έχει ανάγκη τους ενεργούς πολίτες.

Στη σημερινή κατάσταση μετά την εφαρμογή του Καλλικράτη στο δήμο Πύλου –Νέστορος οι παραδοσιακές κομματικές δυνάμεις της Δεξιάς και της Αριστεράς για να παγιώσουν την ιδεολογική τους ηγεμονία προτιμούν την διατήρηση του κεντρικού ρόλου του δήμου με μικρή μόνο μεταρρύθμιση των λειτουργιών του. Οι σοσιαλδημοκρατικές και νεοφιλελεύθερες δυνάμεις για να παγιώσουν την ηγεμονία τους προτιμούν και προτείνουν την ενδυνάμωση της αγοράς.

Οι αυτόνομοι φορείς της κοινωνίας των ανεξάρτητων και των ενεργών πολιτών που δεν ανήκουν σε κανένα κόμμα, πιστεύουν ότι η λύση βρίσκεται στην ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών, όπου η ποιότητα της δημοκρατίας περνά μέσα από την ανοιχτή και ελεύθερη κοινωνία των πολιτών. Και ο πολίτης που έχει προσωπικότητα και έχει αξία είναι αυτός που δεν ενδιαφέρεται μόνο για τον εαυτό του αλλά ενδιαφέρεται και για τους άλλους, ενδιαφέρεται για το «εμείς», δεν ανήκει σε κανένα κόμμα και φροντίζει για το σύνολο, στο οποίο ανήκει. Αυτό είναι το ζητούμενο και κυρίως είναι το ζητούμενο των επόμενων ετών. Ανοιχτή και ελεύθερη κοινωνία, συμμετοχή, άποψη, έκφραση και προσφορά. Θα πρέπει κάθε φορά να μην βλέπουμε την κοινωνία ως προς το τι θα δώσει σε μας, αλλά να βλέπουμε και το τι εμείς μπορούμε να δώσουμε στην κοινωνία. Με αυτή την ισότιμη σχέση σίγουρα θα πάμε πιο μπροστά.

Συμπερασματικά η κοινωνία των πολιτών στο δήμο Πύλου-Νέστορος παρουσιάζεται με δυο αντιφατικές ερμηνείες. Συγκεκριμένα η κοινωνία των πολιτών μπορεί να είναι:

1. ένας χώρος όπου: διασφαλίζεται η αυτονομία έναντι στους κομματικούς εξουσιαστές του δήμου και της αγοράς; και ταυτόχρονα αναπτύσσονται μορφές πραγματικής δημοκρατίας; [3].

2. ή ένα «μοντέλο» όπου: διασφαλίζει την διακυβέρνηση»[4] των κομματικών εγκάθετων και προωθείται με συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις στα πλαίσια της νεοφιλελεύθερης πολιτικής;


Η σκέψη του Γκράμσι είναι καθοριστική για να μπορέσουμε να καταλάβουμε

τις αντιφατικές ερμηνείες της κοινωνίας των πολιτών στο δήμο, που έχει πλέον καταστεί ένα κεντρικό στοιχείο της πάλης για ιδεολογική ηγεμονία. Πράγματι η γκραμσιανή ανάλυση υπογραμμίζει:


I. Τον ιστορικό χαρακτήρα της κοινωνίας των πολιτών όπως στο δήμο Πύλου -Νέστορα ο οποίος είναι συνάρτηση ενός συγκεκριμένου κοινωνικού σχηματισμού και επομένως δεν μπορεί να αναχθεί σε μία αφηρημένη και καθολική έννοια.

II. Ότι η «κοινωνία των πολιτών» όπως στο δήμο στο δήμο Πύλου Νέστορα αποτελεί μία κοινωνική δομή που βρίσκεται σε διαρκή διαλεκτική σχέση τόσο με τους εξουσιαστές του δήμου, όσο και με την υλική βάση της κοινωνίας του δήμου.


Επίσης ο Γκράμσι, όπως είναι γνωστό, προσδιορίζει δύο επίπεδα στο εποικοδόμημα κάθε κοινωνικού σχηματισμού:


1. Την «πολιτική κοινωνία», δηλαδή το κομματικό κατεστημένο που εξουσιάζει το δήμο Πύλου-Νέστορος και το νομοθετικό καθεστώς που ασκεί την άμεση

κυριαρχία του, μέσω της κομματικής εξάρτησης και της «πελατειακής» εξυπηρέτησης.

2. Την «κοινωνία των πολιτών», δηλαδή το σύνολο των οργανισμών και οργανώσεων στο δήμο που καλούνται ιδιωτικοί και στην οποία ασκείται η «ιδεολογική ηγεμονία» μέσω της συναίνεσης και της πειθούς.


Όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζει ο Γκράμσι, η ηγεμονία [5] σε μία δεδομένη ιστορική περίοδο «προσδιορίζει την ερμηνεία των υφιστάμενων δομών και θεσμών».

Επομένως στη σημερινή χρονική στιγμή η ηγεμονία του δημοτικού συστήματος με οδηγό τον Καλλικράτη, προσδιορίζει τις δομές και τους θεσμούς στο δήμο Πύλου- Νέστορος και ερμηνεύονται ως εργαλεία εξυπηρέτησης:


* Της αγοράς

* Της διακυβέρνησης

* Του κομματικού συστήματος

* Της κομματικής πελατείας

* Των προσωπικών συμφερόντων


Ο Καλλικράτης λοιπόν, στην σημερινή ιστορική περίοδο αφενός προωθεί ένα «μοντέλο διακυβέρνησης» που διασφαλίζεται την ηγεμονία των κομματικών εγκάθετων που προωθούν τα συμφέροντα της αγοράς και τα συμφέροντα του κομματικού συστήματος της διαφθοράς και της διαπλοκής και αφετέρου δεν διασφαλίζει την αυτονομία της «κοινωνίας των πολιτών» από τους κομματικούς και μη εξουσιαστές του δήμου και της αγοράς αλλά πάνω από όλα δεν αναπτύσσει μορφές πραγματικής δημοκρατίας.


Συμπέρασμα: Η κομματική επικράτηση στο δήμο Πύλου–Νέστορα πραγματοποιείται στη «κοινωνία των πολιτών» που έχει πλέον καταστεί ένα κεντρικό στοιχείο της πάλης για ιδεολογική ηγεμονία. Οι υφιστάμενες ιδεολογικές συγκρούσεις για την ερμηνεία της κοινωνίας των πολιτών «ως χώρο σύγκρουσης» (π.χ. κίνημα αγανακτισμένων πολιτών ) ή «ως χώρο συναίνεσης» (π.χ. συναινετική προώθηση του δημοτικού ή δημοσίου συμφέροντος) στο δήμο Πύλου –Νέστορος δεν αποτελούν παρά ένα στοιχείο της ιδεολογικής πάλης για την ευρύτερη πολιτική ανάγνωση της κοινωνικής πραγματικότητας σήμερα. Μία μυθοποίηση, όμως, της κοινωνίας των πολιτών στο δήμο είτε ως «ο κατεξοχήν χώρος σύγκρουσης» (κόμματα της παραδοσιακής δεξιάς και αριστεράς) ή «ως χώρος συναίνεσης»(κόμματα σοσιαλδημοκρατικά- φιλελεύθερα και νεοφιλελεύθερα) αποσιωπά, ότι η κοινωνία των πολιτών ως ιστορική δομή δεν έχει έναν αμετάβλητο προοδευτικό ή συντηρητικό χαρακτήρα. Η απάντηση για την πολιτική ταυτότητα που έχει ή θα αποκτήσει μελλοντικά η κοινωνία των πολιτών στο δήμο Πύλου-Νέστορα σε έναν κοινωνικό σχηματισμό δεν μπορεί παρά να αναζητηθεί, όπως μας υπενθυμίζει ο Γκράμσι, στον ίδιο τον κοινωνικό σχηματισμό και την ανθρώπινη δράση όπως το Risorgimento [6] ως μια «επανάσταση χωρίς επανάσταση».



Πηγές:


[1] www mobile.tanea.gr Αριστοτέλης: «άχρηστος πολίτης, είναι αυτός που δεν έχει συμμετοχή στα κοινά του δήμου». [2] www tvxs.gr Αντόνιο Γκράμσι, ο στοχαστής της πράξης.

[3] Τα Κανόνια του Ναυαρίνου, dipanoskaltsis.blogspot.com/.. «Η έννοια της ηγεμονίας οδηγός προς τη Πραγματική Δημοκρατία» .Λαέρτης ο Πύλιος 5 Αυγ. 2011 – [4 ] www.epirusinfo «μοντέλο διακυβέρνησης»

[5] L Gruppi : “Η Έννοια της Ηγεμονίας” στον Γκράμσι, υποδεικνύοντας: α) με ποιον τρόπο οι αστοί απόκτησαν την ηγεμονία και έλεγξαν τις λειτουργίες του κράτους και β) κατά πόσο υπάρχει η δυνατότητα μιας τακτικής αντί "45" ηγεμονίας από τις δυνάμεις της εργασίας και της διανόησης. σελ. 90.

[6] Βλ. συλλογή κειμένων του Γκράμσι Risorgimento, ονομάστηκε «Risorgimento». Το «Ριζορτζιμέντο» έχει ερμηνευτεί ως ένας μετασχηματισμός, ο οποίος είχε επιτευχθεί κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του περασμένου αιώνα, προς βιομηχανικά πρότυπα ανάπτυξης, ως μια «επανάσταση χωρίς επανάσταση».
Εκδοσεις Στοχαστης,Αθηνα 1987.