Πύλος: Απο το Φως στο σκοτάδι....‏

Πύλος: ένα ιδιαίτερο πολιτιστικό τοπίο αιμορραγεί !

16.10.2015,Νιόκαστρο: Τα Πεύκα κόβονται! Το πολιτιστικό τοπίο καταρρέει! (foto:http://dipanoskaltsis.blogspot.gr/

    Κανένας μνημειακός και ιστορικός τόπος δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από το περιβάλλον εντός του οποίου «γεννήθηκε».  Και αυτό το γνώριζαν πολύ καλά στο παρελθόν, «μέσα κι έξω» από τα «σύνορα» αυτού του τόπου.  Το διακρίνουμε, άλλωστε, κάθε φορά που επισκεπτόμαστε αυτό το ιστορικό, μνημειακό και φυσικό τοπίο, διαπιστώνοντας πόσο σοφά επέλεξαν τον τόπο αυτό οι προγονοί μας.

      Έτσι, παρότι διαχωρίζουμε την πολιτιστική από τη φυσική κληρονομιά, η πράξη έχει αποδείξει ότι αυτό δεν είναι –και ίσως δεν πρέπει να είναι– εφικτό, καθώς υπάρχει μια διττή ταυτότητα, πολιτιστική και περιβαλλοντική, των πολιτιστικών τοπίων και της ανθρωπογεωγραφίας.

       Γι’ αυτό και η ιδιαίτερη έννοια του πολιτιστικού τοπίου έρχεται να γεφυρώσει το χάσμα, να ρίξει τα σύνορα και να συμπεριλάβει το συνδυασμένο έργο φύσης και ανθρώπων κάτω από την ίδια θεωρητική σκέπη.  Οπωσδήποτε αναγκαίο, αφού η πολιτειακή αδράνεια και  εγκατάλειψη, η ιστορική άγνοια και λήθη, καθώς και η πνευματική κρίση αξιών και ιδεών, θέτουν σε κίνδυνο τόσο την πολιτιστική όσο και την φυσική κληρονομιά.

      Το πολιτιστικό τοπίο είναι μια καινούργια προσέγγιση, μια επιτακτική ανάγκη θα λέγαμε, του χώρου και του χρόνου σ’ ένα τόπο συνολικά. Σίγουρα όμως το τοπίο είναι μια έννοια που ορίζεται με γνώμονα τον πολιτισμό του ανθρώπου και πως αυτός διαφοροποιείται από τόπο σε τόπο και σε διαφορετική χρονική στιγμή.  Έχουμε, λοιπόν, συνηθίσει να αντιμετωπίζουμε τα πάντα εστιάζοντας σ΄ ένα συγκεκριμένο αντικείμενο υλικό ή άυλο, π.χ. η Ιστορία απομονωμένη από το πιο σημαντικό στοιχείο της τη Γεωγραφία, την Τέχνη έξω από το χώρο και τον χρόνο που δημιουργήθηκε, το αντικείμενο χωρίς τον δημιουργό του.  Έτσι αντιλαμβανόμαστε τα πάντα λανθασμένα, αποσπασματικά και πολλές φορές αμέτοχα.  Στον χώρο ψάχνουμε για το μεγαλειώδες κτήριο, έναν αρχαίο ναό ή ένα επιβλητικό κάστρο και αγνοούμε ότι όλο το τοπίο είναι ένα ανάγλυφο που έχει διαμορφωθεί διαχρονικά και αποτελεί μια αέναη διαδικασία συνεχούς επαναπροσδιορισμού της ταυτότητας του τόπου, όπου φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον ισορροπούν σε μια ενιαία παλέτα. Βλέπουμε λοιπόν κομμάτια και όχι το σύνολο!!!

      Η έννοια του πολιτιστικού τοπίου αποτελεί το ιστορικό μέσο που μας δίνει την δυνατότητα να δούμε ολοκληρωμένα ένα χώρο σε βάθος χρόνου.  Συνθέτει  όλα τα στοιχεία, φυσικά και πολιτισμικά, ώστε να δημιουργήσει την οντότητα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ενός τόπου, που βασίζονται στην φυσική και πολιτισμική δημιουργία.  Χρειάζεται λοιπόν όλα τα στοιχεία και όχι κάποια επιλεκτικά, που κάποια πολιτειακή αρχή ή οικονομική διεργασία προδιαγράφει.  Χρειάζεται μια σύγχρονη διαπολιτισμική προσέγγιση, μέσα από την ισόρροπη σχέση και συμμετοχή όλων των επιστημών.  Είναι μια προσέγγιση ολιστική!  Το πιο σημαντικό όμως στοιχειό είναι ο ίδιος ο άνθρωπος που δημιούργησε και εξακολουθεί να δημιουργεί πολιτισμό.  Δεν μπορεί λοιπόν να νοηθεί πολιτιστικό τοπίο χωρίς τον άνθρωπο που ζει και λειτουργεί μέσα σε αυτό τον χώρο.

  

Από το Φως στο σκοτάδι....!!!  (foto:http://dipanoskaltsis.blogspot.gr/)

    Ο σύγχρονος πολίτης λοιπόν έχει την ευθύνη, ώστε να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ πολιτισμικού και φυσικού περιβάλλοντος, μέσα από την ανάσχεση της αλλοίωσης των τοπίων και την προστασία τους ως κοινού πολιτιστικού και περιβαλλοντικού πόρου, σώζοντας έτσι τόσο την συνολική κληρονομιά του τόπου όσο και  την συλλογική και την προσωπική του ταυτότητα.

      Σε μία εποχή πολύ ασταθή οικονομικά και πολύ αβέβαιη πολιτικά, εντός και εκτός των ευρωπαϊκών συνόρων, όπου μαίνονται μάχες ή και πόλεμοι κολοσσιαίων συμφερόντων, η προάσπιση και η διαχείριση της πολιτιστικής και της φυσικής μας κληρονομιάς πρέπει να αποτελεί μία πολύ ισχυρή αξία για την κοινωνία μας και τον καθένα προσωπικά.

Δημοσθένης Κορδός

Υποψήφιος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πελοποννήσου