Παλιά Πόλη Κυπαρισσίας
Με ιστορία παντού, ολόκληρη ένα μνημείο!
«Στην Κυπαρισσία έχουμε κληρονομήσει μια Παλιά πανέμορφη Πόλη με ιστορία, που τα στοιχεία της και τα μνημεία είναι παντού ολόγυρά μας και εμείς στην καλύτερη περίπτωση τα αγνοούμε ή δεν τα υπολογίζουμε, ενώ στη χειρότερη τα παραποιούμε, τα κακοποιούμε και τα καταστρέφουμε. Και μνημεία εμείς θεωρούμε τα πάντα στην Παλιά Πόλη: το Κάστρο, τα καλντερίμια, την Αγία Τριάδα, τις βρύσες, τις παλιές γειτονιές, την όψιμη μεταβυζαντινή πολεοδομική οργάνωση του οικισμού, τα κοσμικά κτήρια και τα εκκλησιαστικά μνημεία, τα παλιά σπίτια, αρχοντικά και λαϊκά, διάφορων αρχιτεκτονικών ρυθμών. Η Παλιά Πόλη της Κυπαρισσίας, άλλωστε, είναι ανακηρυγμένος διατηρητέος οικισμός (ΦΕΚ 1159/Β/29-12-79) και αρχαιολογικός τόπος (ΦΕΚ 347/Β/10-4-98), γεγονός που αποδεικνύει ότι είναι ολόκληρη ένα μνημείο, που απαιτεί και την προσοχή και το σεβασμό μας». Αυτά τονίζει το «Πρόγραμμα για την Προστασία και Ανάδειξη της Παλιάς Πόλης της Κυπαρισσίας», που ανέλαβε την πρωτοβουλία και διοργάνωσε, για πρώτη φορά, χθες το πρωί ξενάγηση στην Παλιά Πόλη!
Η ξενάγηση ξεκίνησε από την πλατεία, με ξεναγό τον δρα Γιώργο Λιακόπουλο, ιστορικό και οθωμανολόγο, ο οποίος, περιδιαβαίνοντας την Παλιά Πόλη μαζί με πολίτες (ξεπέρασαν τους 150), αναφέρθηκε στην ιστορία της στο διάβα του χρόνου! Η πρόεδρος του «Προγράμματος» Τζίμα Ιμιρζιάδη δήλωσε στο «Θ» πως «η ξενάγηση ξεκίνησε από μία ιδέα που είχαμε για να γνωρίσει ο κόσμος την ιστορία της πόλης και την αξία της. Είναι κάτι που δεν έχει ξαναγίνει στο παρελθόν και το εμπνευστήκαμε από το γεγονός ότι, κάνοντας μια ξενάγηση στην Παλιά Πόλη, η οποία είναι γεμάτη μνημεία, μπορείς να συνδυάσεις την ιστορία με τα μνημεία και έτσι γίνεται πιο απτή και πιο “δική” μας ιστορία! Αυτό έχει ως στόχο, όλοι οι πολίτες να καταλάβουν ότι εδώ υπάρχει μια πόλη με ιστορία που έρχεται απ’ τους αιώνες, να τη σεβαστεί και, ως εκ τούτου, να ωθήσουμε τις Αρχές να την καλλωπίσουν, τουλάχιστον αρχικά, γιατί πραγματικά οι αρχαιολόγοι βγάζουν κραυγές ότι πρέπει να σωθεί. Μπορεί ακόμα να σωθεί. Αυτό που ζητάμε, ως πρώτη κίνηση της Δημοτικής Αρχής, είναι να την καλλωπίσει. Να μαζέψει τα μπάζα από τα καλντερίμια, τα χορτάρια, τα σκουπίδια, να βάλει κάδους. Να δείξουμε ότι κάποιος τη νοιάζεται την Παλιά Πόλη. Για να περάσουμε μετά στο δεύτερο και κύριο στάδιο, να τη σώσουμε. Να γίνουν, δηλαδή, αστικές αναπλάσεις σε κτήρια, σε πλατείες, στα καλντερίμια που, όπως ξέρουμε, είναι 3.000 μ., αλλά μόνο τα 1.200 μ. είναι ορατά. Κάναμε αυτή την ξενάγηση για να ασχοληθεί, πάλι, ο κόσμος με την Παλιά Πόλη και νομίζω το καταφέραμε με τη μεγάλη ανταπόκριση και συμμετοχή!». Στην ξενάγηση συμμετείχε και η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων του υπουργείου Πολιτισμού & Τουρισμού, Ευγενία Γερούση, που κάνει διακοπές στην πόλη, από την οποία καταγόταν ο πατέρας της και έχει μια ιδιαίτερη σχέση μαζί της, ενώ, επίσης, είχε υπηρετήσει ως Έφορος Αρχαιοτήτων στη νεοϊδρυθείσα, τότε, 26η ΕΒΑ με έδρα την Καλαμάτα, από το 2004 έως το 2006. Η κα Γερούση σημείωσε στο «Θ»: «Χαίρομαι πολύ με αυτή την πρωτοβουλία για την ξενάγηση, η οποία θα πρέπει να επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, για να ενημερωθεί ο κόσμος για την αξία της Παλιάς Πόλης και να καταλάβουν οι Κυπαρίσσιοι τι αξία κρύβεται μέσα σε αυτά τα παλιά σπίτια. Καμιά φορά τα βλέπουν ως βάρος και ως βαρίδι για την ανάπτυξη του τόπου. Αντίθετα, είναι ο μοχλός για την ανάπτυξη του τόπου και του δίνει μία αξία για το μέλλον, που μπορεί να τραβήξει τουρισμό, να έρθουν επισκέπτες, να γίνουν εκδηλώσεις με φόντο αυτό το “σκηνικό”, που είναι το Κάστρο και η Παλιά Πόλη!». Ο κ. Λιακόπουλος, μιλώντας στο «Θ» για την ξενάγηση, σημείωσε: «Δεν είχε γίνει τέτοια ξενάγηση στην Κυπαρισσία και, ακολουθώντας την πρόταση της κυρίας Τζίμας Ιμιρζιάδη, δέχθηκα να την κάνω. Είναι ευτυχής τόσο ο επισκέπτης όσο και ο ερευνητής της ιστορίας της Κυπαρισσίας, διότι, περιδιαβαίνοντας την Παλιά Πόλη, μπορεί να αναγνωρίσει τις ιστορικές της περιόδους μέσα από τον πολεοδομικό της ιστό». Για τα μνημεία που υπάρχουν και τις παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν, τόνισε: «Υπάρχουν μνημεία τα οποία καλύπτουν μεγάλη γκάμα της ιστορίας. Ήδη έχουμε στοιχεία από την κλασσική αρχαιότητα. Βλέπουμε την πρώιμη οικοδομική φάση του Κάστρου και ύστερα της Φραγκοκρατίας, της Ενετοκρατίας και των δύο περιόδων της Οθωμανοκρατίας. Πρέπει να γίνουν κάποιες αναστηλωματικές εργασίες στο Κάστρο της Κυπαρισσίας, το οποίο είναι το στολίδι της και πρέπει να αναδειχθεί. Να φροντιστούν τα Οθωμανικά λουτρά, τα καλντερίμια της να έρθουν πάλι στην επιφάνεια. Πρέπει να προσέξουμε πάρα πολύ το θέμα της αισθητικής. Αυτό είναι που θα τραβήξει περισσότερες ματιές, θα τραβήξει ξένο κόσμο να επισκεφθεί την Παλιά Πόλη και αυτό με τη σειρά του θα ασκήσει μία πίεση στις δημόσιες Αρχές, οι οποίες θα κάνουν περισσότερα πράγματα για την προβολή της». Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στα καλντερίμια: «Είναι θαυμαστά έργα, έχουν αριστοτεχνικά δημιουργηθεί - φιλοτεχνηθεί και τα περισσότερα είναι προεπαναστατικά. Υπάρχουν 3 χλμ., από τα οποία μόνο τα 1.200 μέτρα είναι εμφανή». Παράλληλα, έστειλε και ένα μήνυμα - πρόσκληση στον επισκέπτη της Κυπαρισσίας «να περάσει από την Παλιά Πόλη, να δει μια διαφορετική ατμόσφαιρα και αισθητική, να χαθεί στα καλντερίμια, να την αγαπήσει και δει τη θαυμάσια θέα στο Ιόνιο!».
Ο μύθος θέλει τους πρώτους κατοίκους της Γίγαντες, που τους αποδίδει και το χτίσιμο του Κάστρου. Η πρώτη ιστορική αναφορά στην Κυπαρισσία γίνεται από τον Όμηρο στην Ιλιάδα, στον 12ο αιώνα π.Χ., για συνεισφορά πλοίων στον πόλεμο της Τροίας με επανδρωμένες τριήρεις. Πόλη που διοικούσε ο Βασιλιάς Νέστορας. Αρχαιολογικές ανακαλύψεις στην περιοχή δείχνουν την οικιστική της ανάπτυξη και την εξέλιξή της από τη Μυκηναϊκή μέχρι και τη Ρωμαϊκή Εποχή. Κατά τη Βυζαντινή Περίοδο σημειώθηκε μια σχετική παρακμή. Υποτάχθηκε στους Φράγκους και μετά στους Τούρκους, ενώ στη συνέχεια υπήρξε ένα μικρό διάστημα Ενετοκρατίας και μετά, ξανά, στους Τούρκους μέχρι την απελευθέρωση.
Του Ηλία Γιαννόπουλου