Εντονο ήταν το συγκρουσιακό κλίμα μεταξύ Βορρά και Νότου, προκειμένου να βρεθεί μία «χρυσή φόρμουλα» για το μέλλον της Ευρωζώνης.
Η Γερμανία δέχθηκε όλες τις προτάσεις Μόντι, μετά από μια περιπετειώδη συνεδρίαση των 17 της ευρωζώνης. Γύρω στις 5:40 τα ξημερώματα οι δύο πλευρές υποχώρησαν και συμφώνησαν σε ένα τελικό ανακοινωθέν. Ο συμβιβασμός δεν άρχισε να χτίζεται παρά μόνο μετά τις 3:30 και ενώ οι 17 του ευρώ είχαν μείνει μόνοι τους. Οι 10 ηγέτες εκτός ευρώ είχαν αποχωρήσει.
Στο τέλος της συνεδρίασης και στη βάση του ραπόρτου της σχετικής ομάδας εργασίας που συνεδρίαζε παράλληλα, η Γερμανία υποχώρησε στο θέμα της τραπεζικής ένωσης, αλλά μόνο σε σχέση με την τραπεζική εποπτεία, με τελικές προτάσεις που θα παρουσιαστούν προς υλοποίηση ως το τέλος του 2012.
Το κοινό ανακοινωθέν προβλέπει τα εξής:
• Παρεμβάσεις από την EKT στην αγορά ομολόγων όταν τα spreads γίνονται αφόρητα,
• ESM και ο EFSF θα μπορούν να αγοράζουν κρατικά ομόλογα από τη δευτερογενή αγορά, συνοδεία όμως μνημονίου στις εμπλεκόμενες χώρες και τέλος
• Απευθείας τραπεζικές διασώσεις από τους μηχανισμούς χωρίς εμπλοκή των κρατών, υπό πολύ αυστηρούς όρους.
Σύμφωνα με τα όσα είπαν οι δύο πρόεδροι Μπαρόζο και Βαν Ρόμπαϊ, «όταν η τραπεζική εποπτεία έχει γίνει σε αυτό το πλαίσιο μια πραγματικότητα» τότε ο ESM θα μπορεί να ανακεφαλαιοποιεί κατευθείαν τις τράπεζες, «σπάζοντας το φαύλο κύκλο τραπεζικών διασώσεων - κρατικού δανεισμού».
Σε τελική ανάλυση η Ισπανία και η Ιταλία υποχώρησαν στο χρόνο του επείγοντος.
Προσπαθώντας να προλάβουν τις αγορές, Χερμαν Βαν Ρόμπαϊ και Ζ. Μ. Μπαρόζο στην έκτακτη συνέντευξη τύπου, ανακοίνωσαν ότι οι 17 συμφώνησαν στην χρήση των εργαλείων του EFSF/ESM για μείωση των πιέσεων στα κρατικά ομόλογα - κοινώς επέτρεψαν την επαναγορά ομολόγων στη δευτερογενή αγορά, μόνο όμως για χώρες που κάνουν τη δουλειά τους στα δημόσια οικονομικά και ακολουθούν τις συστάσεις.
Ιταλο - Ισπανικό μέτωπο
Ο Ιταλός πρωθυπουργός Μ. Μόντι και ο Ισπανός ομόλογός του Μ. Ραχόι, σε μια ιστορική επίδειξη άκαμπτης θέλησης, έθεσαν βέτο στην έγκριση όλων των κειμένων συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής, αν δεν λάβουν εγγυήσεις για πως οι 17 του ευρώ θα εγκρίνουν από σήμερα, βραχυπρόθεσμα μέτρα για την μείωση των επιτοκίων δανεισμού των ευάλωτων χωρών από τις αγορές.
Οι δύο πρωθυπουργοί έθεσαν με τον πλέον σκληρό τρόπο την Α. Μέρκελ και τον Φινλανδό πρωθυπουργό Γ. Κατάινεν προ των ευθυνών τους, ρίχνοντας πάνω τους το βάρος της ευθύνης για το ολοκληρωτικό ναυάγιο της Συνόδου.
Ιταλία και Ισπανία, με τη στήριξη της Γαλλίας, της Σλοβενίας, της Πορτογαλίας, του Βελγίου, ακόμα και της Αυστρίας ζητούν από το Γερμανό - Φινλανδικό άξονα να αποδεχθεί είτε την δυνατότητα του ESM παρεμβαίνει στην αγορά ομολόγων, είτε να επιτραπεί ο απευθείας δανεισμός των τραπεζών από τον EFSF, είτε να οριστεί ένα επίπεδο επιτοκίου, μετά το οποίο θα παρεμβαίνει αυτόματα η ΕΚΤ για να ρίχνει τις τιμές.
Οι δύο πρωθυπουργοί έθεσαν το θέμα εκτός της κανονικής ατζέντας και «κατέλαβαν» ουσιαστικά τη Σύνοδο, η οποία δεν μπόρεσε να κλειδώσει ούτε τη λεγόμενη συνθήκη για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Στο κείμενο που παρουσίασαν οι Μπαρόζο και Βαν Ρόμπαϊ υπήρχε μια παράγραφος για την δημοσιονομική πειθαρχία, από την οποία ο Μ. Μόντι «πιάστηκε» και με «ρεσάλτο» επέβαλε την ατζέντα των Νοτίων.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Χ. Βαν Ρόμπαϊ ενέκρινε τη διεξαγωγή μιας παράλληλης διαπραγμάτευσης από τους οικονομικούς εμπειρογνώμονες της ομάδας εργασίας για το ευρώ (euro working group) με στόχο να φύγει η ένταση από την αίθουσα των ηγετών. Η συγκεκριμένη ομάδα συνεδρίαζε από τις 5 το απόγευμα και μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, χωρίς απτά αποτελέσματα καθώς οι δύο πλευρές είχαν πολύ σαφείς εντολές από τις πρωτεύουσές τους. Με την ολοκλήρωση των εργασιών τους θα παραδώσουν ένα κείμενο με προτάσεις επί βραχυπρόθεσμων μέτρων στους 17 ηγέτες του ευρώ που θα συνέλθουν για ένα γεύμα εργασίας σήμερα το απόγευμα. Ως όμως την οριστική συμφωνία το κείμενο των συμπερασμάτων θα τελεί υπό ομηρία.
Διπλωματικές και τεχνοκρατικές πηγές του Συμβουλίου, προερχόμενες από χώρα με μακρά τραπεζική παράδοση, έλεγαν στο Real.gr ότι «χωρίς να μπορεί κανείς να προκαταβάλει το αποτέλεσμα, το πιο πιθανό είναι να επικυρωθεί ένα σιωπηλό mandate στην ΕΚΤ να παρεμβαίνει, όπως άλλωστε έχει κάνει κατά περίπτωση στο παρελθόν, σε συνδυασμό με έναν οδικό χάρτη για τη αμοιβαιοποίηση μέρους του δημοσίου χρέους σε ευρώ, διατυπωμένο έτσι ώστε να βολεύει και τη Γερμανία». Ο συμβιβασμός δεν έχει ακόμα επιτευχθεί. Κάτι τέτοιο άφησε να εννοηθεί και ο Τσέχος πρωθυπουργός Πετρ Νέτσας αποχωρώντας από το δείπνο των 27. Αντιθέτως η Δανή πρωθυπουργός και προεδρεύον του Συμβουλίου Χέλα Τορινγκ Σμιτ δε θέλησε να κάνει καμία πρόβλεψη.
Αλλαγή κλίματος για την Ελλάδα
Σημαντικότατη, παρά τις δυσκολίες στο συμβούλιο, υπήρξε η αλλαγή κλίματος στις Βρυξέλλες σε σχέση με την ελληνική υπόθεση. Η επιστολή του πρωθυπουργού Α. Σαμαρά, και ιδιαίτερα η σαφέστατη μνεία στην «ιδιοκτησία των μέτρων οικονομικής πολιτικής» - φράση που έχει εμπνευστεί η Κομισιόν για να περιγράψει τις πολιτικές επιλογές γύρω από το μείγμα πολιτικής για την επίτευξη των στόχων του προγράμματος - έκανε τη διαφορά, τόσο στη Σύνοδο όσο και στο Λαϊκό Κόμμα.
Διά της επιστολής ο Α. Σαμαράς κατέστησε σαφές στους ομολόγους του ότι η κατάσταση στην Αθήνα έχει αλλάξει, η νέα διακυβέρνηση κατανοεί τις ανάγκες, τις απαιτήσεις και τις προτεραιότητες του προγράμματος, όμως θα χρειαστεί την αλληλεγγύη της ευρωζώνης, ιδιαίτερα στον τομέα των χρονοδιαγραμμάτων.
Σύμφωνα με πληροφορίες η μέθοδος που έχει επιλεγεί από τους εταίρους και την Αθήνα για την λεγόμενη επαναδιαπραγμάτευση είναι αυτή της επικαιροποίησης των στόχων, σε ένα δίκαιο και λειτουργικό πλαίσιο (just and operational update). Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες τις ίδιες τρεις λέξεις χρησιμοποίησε και ο Κ. Χατζηδάκης περιγράφοντας τις κυβερνητικές επιλογές στην ομάδα του ΕΛΚ και απέσπασε το χειροκρότημα των παρευρισκόμενων αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων. Φυσικά η επιτυχία ή όχι των προθέσεων στην πράξη θα κριθεί στην αξιόπιστη εφαρμογή αυτών των επιλογών, που θα επιτρέψει και από πλευρά Ευρώπης τη συνέχιση της αλληλεγγύης. Το οικονομικό επιτελείο με αυτά τα δεδομένα δε φαίνεται να ανησυχεί για την καταβολή της επόμενης δόσης, ενώ σχεδιάζει πως θα λάβει τα μέτρα του για να αντιμετωπίσει και το ζήτημα της ταμειακής ρευστότητας της χώρας στο δύσκολο επόμενο διάστημα, μέχρι την έγκριση της έκθεσης της τρόικας.
Η Εισήγηση του Κάρολου Παπούλια στην Σύνοδο
Την ανάγκη για δίκαιη κατανομή των κοινοτικών κονδυλίων για να πετύχουν οι στόχοι της πολιτικής συνοχής επισήμανε στην εισήγησή του στη Σύνοδο Κορυφής ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας.
Συνεχίζοντας, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, ανέφερε πως η πρόκληση για την Ελλάδα, αλλά και για άλλες χώρες, είναι πώς θα ελαχιστοποιηθούν οι απώλειες από τα κοινοτικά κονδύλια, τονίζοντας ότι η Ελλάδα είναι η χώρα με τις μεγαλύτερες απώλειες κονδυλίων.
Γι’ αυτό, υπογράμμισε, πρέπει να επικαιροποιηθούν τα στοιχεία που έχει η Ε.Ε. στην κατοχή της, καθώς η Ελλάδα σήμερα είναι μία άλλη χώρα σε σχέση με πριν από κάποια χρόνια.
Συνεχίζοντας, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, ανέφερε πως η πρόκληση για την Ελλάδα, αλλά και για άλλες χώρες, είναι πώς θα ελαχιστοποιηθούν οι απώλειες από τα κοινοτικά κονδύλια, τονίζοντας ότι η Ελλάδα είναι η χώρα με τις μεγαλύτερες απώλειες κονδυλίων.
Γι’ αυτό, υπογράμμισε, πρέπει να επικαιροποιηθούν τα στοιχεία που έχει η Ε.Ε. στην κατοχή της, καθώς η Ελλάδα σήμερα είναι μία άλλη χώρα σε σχέση με πριν από κάποια χρόνια.
Η πολιτική ανάπτυξης με ιεράρχηση των δαπανών και η καταπολέμηση της ύφεσης, είναι οι βασικοί στόχοι της Ελλάδας, ανέφερε ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Ο κ. Παπούλιας ζήτησε έτσι την αναβάθμιση των δράσεων και των ποσοστών ανάπτυξης, υπογραμμίζοντας τα υψηλά επίπεδα της ύφεσης και της ανεργίας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε επίσης ότι ασκούνται ανυπόφορες πιέσεις σε κράτη μέλη που καλούνται να εφαρμόσουν πολιτικές δημοσιονομικές λιτότητας.
Η Επιστολή Σαμαρά
Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας κόμισε και την επιστολή του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά.
Αναλυτικά η επιστολή:
«Όπως σας έχω πληροφορήσει, δυστυχώς δεν θα μπορέσω να παραστώ στο σημερινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, λόγω μιας οφθαλμολογικής επέμβασης που έπρεπε να γίνει. Η Ελλάδα θα εκπροσωπηθεί από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια.
Με την παρούσα επιστολή θα ήθελα να σας επαναβεβαιώσω ότι η Ελλάδα είναι απόλυτα αποφασισμένη να εκπληρώσει τις υποσχέσεις που προκύπτουν από την πρόσφατη συμφωνία διάσωσης.
Η νέα κυβέρνηση της Ελλάδας αποδέχεται την ιδιοκτησία του προγράμματος σταθεροποίησης και είναι πλήρως δεσμευμένη στους στόχους, στους αντικειμενικούς σκοπούς και σε όλες τις βασικές πολιτικές του Προγράμματος.
Θα επιταχύνω την εφαρμογή του Προγράμματος με έμφαση στον τομέα των Ιδιωτικοποιήσεων.
Βεβαίως, υπάρχει το ζήτημα ορισμένων αναγκαίων τροποποιήσεων του Προγράμματος, ώστε να ελεγχθεί η άνευ προηγουμένου ανεργία και να ανασχεθεί η καταστρεπτική ύφεση στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα για πέμπτο συνεχές έτος. Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλισθεί, επίσης, η επίτευξη των στόχων.
Προσβλέπω σε συνάντησή μας, ευθύς ως οι γιατροί μου επιτρέψουν να ταξιδέψω
Αντώνης Κ. Σαμαράς».
«Όπως σας έχω πληροφορήσει, δυστυχώς δεν θα μπορέσω να παραστώ στο σημερινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, λόγω μιας οφθαλμολογικής επέμβασης που έπρεπε να γίνει. Η Ελλάδα θα εκπροσωπηθεί από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια.
Με την παρούσα επιστολή θα ήθελα να σας επαναβεβαιώσω ότι η Ελλάδα είναι απόλυτα αποφασισμένη να εκπληρώσει τις υποσχέσεις που προκύπτουν από την πρόσφατη συμφωνία διάσωσης.
Η νέα κυβέρνηση της Ελλάδας αποδέχεται την ιδιοκτησία του προγράμματος σταθεροποίησης και είναι πλήρως δεσμευμένη στους στόχους, στους αντικειμενικούς σκοπούς και σε όλες τις βασικές πολιτικές του Προγράμματος.
Θα επιταχύνω την εφαρμογή του Προγράμματος με έμφαση στον τομέα των Ιδιωτικοποιήσεων.
Βεβαίως, υπάρχει το ζήτημα ορισμένων αναγκαίων τροποποιήσεων του Προγράμματος, ώστε να ελεγχθεί η άνευ προηγουμένου ανεργία και να ανασχεθεί η καταστρεπτική ύφεση στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα για πέμπτο συνεχές έτος. Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλισθεί, επίσης, η επίτευξη των στόχων.
Προσβλέπω σε συνάντησή μας, ευθύς ως οι γιατροί μου επιτρέψουν να ταξιδέψω
Αντώνης Κ. Σαμαράς».
Όταν έφθασε στη Σύνοδο ο Κάρολος Παπούλιας
Στο περιθώριο της Συνόδου, ο Κ. Παπούλιας είχε σύντομη συνομιλία με την Καγκελάριο της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, τον Πρόεδρο της Γαλλίας, Φρανσουά Ολάντ και με τον πρωθυπουργό της Μ. Βρετανίας, Ντέιβιντ Κάμερον. Επίσης, ο Κ. Παπούλιας είχε κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δημήτρη Χριστόφια και με τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο.
Όταν έφθασε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας στη Σύνοδο είχε ιδιαίτερα θερμή τόσο με τον Ιταλό πρωθυπουργό Μάριο Μόντι όσο και με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν Βαν Ρομπάι.
Όταν έφθασε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας στη Σύνοδο είχε ιδιαίτερα θερμή τόσο με τον Ιταλό πρωθυπουργό Μάριο Μόντι όσο και με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν Βαν Ρομπάι.
Κατά τα άλλα όπως βλέπετε και στη φωτογραφία, πριν ξεκινήσει η συνάντηση, ο Κάρολος Παπούλιας, μελετάει το σχεδιάγραμμα που δείχνει πού κάθεται ο καθένας, δεδομένου ότι είναι η πρώτη φορά που ο ίδιος μετέχει σε Σύνοδο Κορυφής.
Λίγο πριν ξεκινήσει η Σύνοδος Κορυφής έγινε η γνωριμία του Κάρολου Παπούλια με την Άνγκελα Μέρκελ. Τη γνωριμία έκανε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μάρτιν Σούλτς.
Τι δήλωσαν οι ηγέτες της Ευρωζώνης
"Αυτή είναι μία συνάντηση στην οποία θα υιοθετήσουμε σημαντικά μέτρα για την ανάπτυξη και την απασχόληση", τόνισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν Βαν Ρομπάι στην εισήγησή του στη Σύνοδο Κορυφής. "Οι άνθρωποι στην Ευρώπη είναι ανήσυχοι για το παρόν και νευρικοί για το μέλλον", επισήμανε, προσθέτοντας: "Περιμένουν να δώσουμε ένα σαφές μήνυμα για το μέλλον, για το τι θέλουμε να πετύχουμε και πώς θα φτάσουμε από αυτό"¨.
"H ανάκτηση της ανάπτυξης στις οικονομίες μας και η δημιουργία θέσεων εργασίας, ιδίως για τους νέους, απαιτεί άμεση δράση. Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στο νόμισμα μας απαιτεί σταθερότητα και μία αξιόπιστη προοπτική για το μέλλον.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το έργο μας για την ανάπτυξη και την απασχόληση και ο προβληματισμό μας σχετικά με το μέλλον της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης είναι ζωτικής σημασίας σε αυτό το στάδιο", συμπλήρωσε ο Ρομπάι.
O πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προσφώνησε και τον Κάρολο Παπούλια, λέγοντας ότι αντικαθιστά τον Αντώνη Σαμαρά.
"Σήμερα, το πακέτο για την ανάπτυξη και την εργασία βρίσκεται στο επίκεντρο της συζήτησης. Έχουμε δουλέψει πάνω σε αυτό σε όλες της Συνόδους αυτού του έτους, τον Ιανουάριο, το Μάρτιο και τώρα. Σήμερα είναι πλήρως επεξεργασμένο, ώστε να μπορούμε να το εγκρίνουμε" δήλωσε η Άνγκελα Μέρκελ προσερχόμενη στη Σύνοδο Κορυφής.
"Η ανάπτυξη πρέπει να είναι στην καρδιά των δεσμεύσεων μας" επανέλαβε από την πλευρά του ο Ολάντ.
"Βρίσκομαι εδώ για να δώσουμε στην Ευρώπη την απαραίτητη δύναμη, την ενότητα και την αλληλεγγύη. Βρίσκομαι εδώ για να πετύχουμε πολύ γρήγορες λύσεις προκειμένου να στηρίξουμε τις χώρες που βρίσκονται σε μεγαλύτερη δυσκολία στις αγορές αν και έχουν καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες για να αποκαταστήσουν τα δημοσιονομικά τους" σημείωσε.
"Το κόστος δανεισμού για την Ισπανία είναι πολύ υψηλό αυτήν τη στιγμή και νομίζω ότι η ΕΕ πρέπει να έχει επίγνωση αυτού του γεγονότος και ότι πρέπει να ληφθούν αποφάσεις", επισήμανε από ο ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι.
Καταφθάνοντας στη Σύνοδο Κορυφής ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου και πρόεδρος του Eurogroup Ζαν Κλοντ Γιούνκερ είπε: "Πρέπει να συζητήσουμε το θέμα της ανάπτυξης, πρέπει να συζητήσουμε τα βραχυπρόθεσμα προβλήματα στις χρηματαγορές".
Το βίντεο με τις δηλώσεις
Το βίντεο πριν την έναρξη της Συνόδου
Μυστικές διαβουλεύσεις παράλληλα με τη Σύνοδο
Παράλληλα, σύμφωνα με πηγές της Ευρωζώνης, που επικαλείται το Dow Jones, η Ομάδα Εργασίας, Euro Working Group που συνεδριάζει, στο παρασκήνιο της Συνόδου Κορυφής, θα προτείνει να μπει στην ατζέντα των Ευρωπαίων ηγετών η απευθείας χρηματοδότηση τραπεζών από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς στήριξης ΕFSF και ESM.
Επίσης, η Ομάδα Εργασίας θα προτείνει στους ηγέτες να συζητήσουν την αγορά ομολόγων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) και τον Μόνιμο Μηχανισμό Στήριξης (ESM).
Μέχρι αυτή την ώρα, πάντως, η γερμανική πλευρά συνεχίσει να απορρίπτει την επανορά ομολόγων από τον ESM και τον απευθείας δανεισμό των ευρωπαϊκών τραπεζών από τον EFSF.
Εν τω μεταξύ η εφημερίδα Financial Times Deutschland αναφέρει σε δημοσίευμά της ότι μία μικρή ομάδα συμβούλων Ευρωπαίων Ηγετών μετέχει σε μυστική συνεδρίαση για να δει τι μπορεί να γίνει στο θέμα των υψηλών επιτοκίων της Ιταλίας και της Ισπανίας.
