Χριστιανούπολη

Αναστηλώνεται και αναδεικνύεται η Αγιά Σωτήρα του Μοριά! Με γοργούς ρυθμούς προχωρούν οι εργασίες στερέωσης, αποκατάστασης και ανάδειξης του ιστορικού Ιερού Ναού Μεταμόρφωσης του Σωτήρα στη Χριστιανούπολη Τριφυλίας και, όπως εκτιμάται, μέσα στο 2013 το έργο θα παραδοθεί!  Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό έργο στην ευρύτερη περιοχή, ιδιαίτερης αξίας και σημασίας, με προϋπολογισμό που ξεπερνά τα 3 εκατομμύρια ευρώ!  Μιλώντας στο «Θ» ο Σπύρος Κουτρούμπας, από την Κοινοπραξία ΜΤ ΑΤΕ – ΝΗΡΙΚΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗ Α.Τ.Ε. – RESTORE Α.Τ.Ε. που έχει αναλάβει το έργο, σημείωσε: «Εμείς κάνουμε στερεωτικές εργασίες, κυρίως, και εργασίες ανάδειξης του μνημείου. Το χωρίζουμε σε δύο μέρη: Το ένα είναι ο ιερός ναός που είναι μπροστά και το άλλο είναι ο χώρος του Επισκοπείου, πίσω».  Για τον Ιερό Ναό σημείωσε: «Οι εργασίες που γίνονται στο ναό είναι αρμολογήματα στις εσωτερικές και εξωτερικές επιφάνειες, η εφαρμογή τσιμεντεδεμάτων- που είναι σφραγιστικές εργασίες που αυξάνουν τη στερεωτική συμπεριφορά του κτηρίου-, συρραφή ρωγμών, στερεώνουμε περιμετρικά όλες τις γωνίες του κτηρίου, βάζουμε ελκυστήρες για να μπορέσει ο ναός, σε ένα σεισμό, να συμπεριφερθεί τελείως διαφορετικά απ’ ό,τι συμπεριφέρεται τώρα, κάνουμε μία μεγάλη ενίσχυση της διαφραγματικής λειτουργίας της θολοδομίας, βάζουμε, όπως ήταν παλιά, ένα ξύλινο δάπεδο σε μια επιφάνεια εν είδει γυναικωνίτη, υπάρχουν κάποιες συντηρήσεις τμημάτων και σπαραγμάτων από αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία αναδεικνύουμε, είτε στους τοίχους, είτε στους θόλους, είτε στα δάπεδα, γίνεται πλήρης ανακεράμωση με χειροποίητα κεραμίδια και άλλες επεμβάσεις, καθώς και μια στοιχειώδης ηλεκτρολογική εγκατάσταση και αντικεραυνική προστασία».  Για το Επισκοπείο: «Γίνεται μουσειακός χώρος. Στερεώνεται με τον ίδιο τρόπο, όπως ο ιερός ναός. Είναι νεώτερη επέμβαση, βέβαια, και αναδεικνύεται. Επίσης, μονώνεται το δώμα του, για να μπορεί να κυκλοφορεί εκεί ο κόσμος και τοποθετείται μια σύγχρονη ηλεκτρολογική εγκατάσταση. Θα γίνει, δε, καθαρισμός και μια στοιχειώδης ανάδειξη του περιβάλλοντος χώρου.  […] Οι εργασίες προχωρούν κανονικά, μέσα στα χρονοδιαγράμματα των συμβατικών μας υποχρεώσεων, και το έργο θα παραδοθεί μέσα στο επόμενο έτος».    Από την πλευρά του, ο αρχαιολόγος της 26ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Μιχάλης Κάππας, που παρακολουθεί το έργο, μιλώντας σχετικά στο «Θ» είπε: «Ο εντυπωσιακός ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος δεσπόζει στο μέσο του μικρού χωριού των Χριστιάνων Τριφυλίας. Η ανέγερσή του ανάγεται στα τέλη του 11ου αιώνα (1080-1100 μ.Χ.) και συνδέεται με την ίδρυση από τον αυτοκράτορα Αλέξιο Α΄ Κομνηνό της Αρχιεπισκοπής  Χριστιανουπόλεως. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα βυζαντινά μνημεία της Ελλάδας, ο τρούλος του οποίου ξεπερνά σε διάμετρο τα 8 μέτρα. Ο ναός ήταν εσωτερικά διακοσμημένος με εξαιρετικής ποιότητας μαρμάρινα αρχιτεκτονικά γλυπτά, ορθομαρμαρώσεις, ψηφιδωτά και τοιχογραφίες, στοιχεία που προσφέρουν τη δική τους μαρτυρία για την οικονομική ευρωστία των κτητόρων του και καθιστούν δελεαστική την άμεση σύνδεσή του με την ίδια την αυτοκρατορική οικογένεια. Στα δυτικά της εκκλησίας εφάπτεται ένα δαιδαλώδες κτήριο με σύνθετη οικοδομική ιστορία, που ταυτίζεται από τους περισσότερους ερευνητές με Επισκοπείο. Ο τρούλος και μεγάλο μέρος της ανωδομής κατέρρευσαν από τον καταστροφικό σεισμό που έπληξε τα Φιλιατρά στις 27 Αυγούστου του 1886. Έκτοτε το μνημείο παρέμεινε ερειπωμένο. Η φιλόδοξη προσπάθεια για την αναστήλωσή του οφείλεται στον αρχιτέκτονα Ευστάθιο Στίκα και ξεκίνησε το 1938. Δύο χρόνια αργότερα διεκόπη εξαιτίας της κήρυξης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ οι εργασίες αποκατάστασης ολοκληρώθηκαν το 1955. Την όλη εποπτεία είχε ο Αναστάσιος Ορλάνδος, ο κορυφαίος Έλληνας αναστηλωτής του 20ού αιώνα. Ωστόσο, παρά τις δραστικές επεμβάσεις του Στίκα, το μνημείο συνέχισε να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, για την οριστική επίλυση των οποίων ανατέθηκε πριν από μερικά χρόνια στον αρχιτέκτονα-αναστηλωτή Σωτήρη Βογιατζή η εκπόνηση ειδικής μελέτης».   Για τις εργασίες στερέωσης και αποκατάστασης: «Το έργο εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού και μετά από διεθνή διαγωνισμό κατοχυρώθηκε στην κοινοπραξία “ΜΤ ΑΤΕ – ΝΗΡΙΚΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗ Α.Ε. – RESTORE ATE”. Οι εργασίες ξεκίνησαν το Μάιο του 2011 υπό την επίβλεψη των κ.κ. Γεωργίας Κατζατζίδου και Αικατερίνης Κοντού, μηχανικών της ΔΑΒΜΜ, και αναμένεται να ολοκληρωθούν σε τρία χρόνια.  Το Επισκοπείο, που αντιμετώπιζε και τα περισσότερα προβλήματα, ήταν το πρώτο που δέχτηκε τις ευεργετικές αναστηλωτικές επεμβάσεις. Αφαιρέθηκαν οι επιχώσεις που κάλυπταν μεγάλο τμήμα των δωματίων του ισογείου και τους χώρους του ορόφου και ολοκληρώθηκαν οι προκαταρκτικές εργασίες εξυγίανσης των δαπέδων. Επιπλέον, καθαρίστηκαν και στερεώθηκαν οι θόλοι, αποκαταστάθηκαν τα κατεστραμμένα θυραία ανοίγματα και κατασκευάστηκε το προβλεπόμενο από τη μελέτη περιμετρικό στηθαίο του ορόφου. Οι τοίχοι αρμολογήθηκαν σε βάθος, ενώ για την ενίσχυση της στατικής τους επάρκειας εφαρμόστηκαν αμφίπλευρα ενέματα, με ειδικής σύστασης κονίαμα. Παράλληλα, εκτελέστηκαν εκτεταμένες ανασκαφικές εργασίες στον κυρίως ναό, υπό την επίβλεψη της αρχαιολόγου Σοφίας Σάκαρη, ενώ ολοκληρώθηκαν οι προκαταρκτικές επεμβάσεις για την κατασκευή των υποστρωμάτων του δαπέδου. Κατά τη διάρκεια της ανασκαφικής διερεύνησης αποκαλύφτηκαν πολύτιμα στοιχεία για την πληρέστερη κατανόηση της οικοδομικής ιστορίας του μνημείου, ενώ στο χώρο του νάρθηκα εντοπίστηκαν δεκάδες επάλληλες ταφές πρόχειρης κατασκευής, η διερεύνηση των οποίων συνεχίζεται. Κατά το τελευταίο διάστημα βρίσκεται σε εξέλιξη η αποκάλυψη της βάσης του τρούλου που ανέκτησε ο Στίκας. Στο σημείο αυτό η μελέτη προβλέπει την κατασκευή μιας περίπλοκης κρυφής μεταλλικής κατασκευής από τιτάνιο, που θα αποφορτίσει την υποκείμενη τοιχοποιία από το τεράστιο βάρος του τσιμεντένιου ημισφαιρικού θόλου». Και συμπλήρωσε: «Η εξέλιξη των εργασιών κρίνεται ιδιαίτερα ικανοποιητική, ενώ η μέχρι σήμερα πορεία του έργου πληροί στο έπακρο τις υψηλές προδιαγραφές που ορίζουν οι διεθνείς συνθήκες για την αναστήλωση αρχαίων και μεσαιωνικών μνημείων. Η επέμβαση αυτή, λόγω της μεγάλης κλίμακας του έργου, θα ήταν αδύνατον να υλοποιηθεί χωρίς την οικονομική αρωγή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι η υλοποίηση ενός τέτοιου έργου, σε ένα απομακρυσμένο χωριό της ΝΔ Πελοποννήσου, δημιουργεί και θέσεις εργασίες στην τοπική κοινωνία, συμβάλλοντας έμπρακτα στην αντιμετώπιση του φαινόμενου της ανεργίας».