ΤΖΑΜΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ?

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΝΙΚΟ ΖΙΑ Εργασίες και μελέτες στα κάστρα της Πυλίας
Στα κάστρα της Μεθώνης, της Πύλου και στο Παλαιόκαστρο ή Παλιοναβαρίνο γίνονται ή έχουν προγραμματιστεί για φέτος διάφορες εργασίες καθαρισμού, συντήρησης και ανάδειξης. Το κάστρο της Κορώνης είναι το μοναδικό της περιοχής, στο οποίο δε θα γίνει καμία παρέμβαση. Αυτά σημείωσε στην “Ε“ ο καθηγητής Ιστορίας και Αρχαιολογίας Νίκος Ζίας, πρόεδρος της Επιτροπής Αναστήλωσης Μνημείων της Πυλίας. Από το ΕΣΠΑ χρηματοδότηση έχει εξασφαλίσει μόνο το κάστρο της Πύλου, η ανάδειξη του ναού της Μεταμόρφωσης, ενώ γίνεται προσπάθεια να ενταχθεί και το κάστρο της Μεθώνης. Οι παρεμβάσεις που γίνονται είναι οι στοιχειώδεις, ανάλογες με το πνεύμα της δύσκολης οικονομικής κατάστασης της χώρας. Ομως, απαιτείται μεγαλύτερο, ιδιαίτερο ενδιαφέρον από την πολιτική ηγεσία της χώρας για τον πολιτισμό, πολύ περισσότερο για τη συγκεκριμένη περιοχή, γιατί δύσκολα συναντάς τόσα και τέτοια μνημεία - 4 κάστρα - σε κοντινή απόσταση.
Η συζήτησή μας - ενημέρωση από τον κ. Ζία έγινε με αφορμή την επιστολή διαμαρτυρίας του Αντώνη Τσιρίγου, μέλους του Δ.Σ. του Συλλόγου Φίλων Κάστρου Μεθώνης για τις ζημιές και τα
προβλήματα στο φωτισμό του κάστρου. Γι’ αυτό και η ενημέρωση ξεκίνησε από το συγκεκριμένο θέμα.
Αναλυτικά, για το κάστρο της Μεθώνης:
«Για το φωτισμό δεν έχουμε καμία ανάμειξη, είναι του δήμου», μας απάντησε ο καθηγητής και παρατήρησε: «Δε θα το βάζαμε σε προτεραιότητα, δεν είναι του άμεσου ενδιαφέροντος της υπηρεσίας και της Επιτροπής Αναστήλωσης και Ανάδειξης Κάστρων Πυλίας».
Για τα ζητήματα, τα έργα και τις μελέτες που υλοποιούνται ή έχουν προγραμματιστεί, σημείωσε: «Προσελήφθη το προσωπικό και άρχισαν οι εργασίες καθαρισμού της τάφρου, καθαρισμού σε
μεγαλύτερο βάθος. Μετά θα γίνει μια μελέτη για να συγκεντρώσει τις ανάγκες που έχει το κάστρο στη δυτική πλευρά που έχει μια ράμπα από τον πόλεμο, από βόμβες που είχαν πέσει και μάλιστα είναι και περιφραγμένα για να μην κινδυνεύουν. Μέχρι πριν ένα μήνα δούλευε συνεργείο επίσης στο λεγόμενο πύργο του Βιλεαρδουίνου, σε αυτόν που είναι απέναντι από το Μπούρτζι. Είναι ένα δύσκολο έργο και για τη θέση του και αρκετά επικίνδυνο, γιατί έτσι όπως ήταν, λέγαμε πώς στέκεται παρά τους κανόνες της βαρύτητας. Είχαμε κάνει κάποιες επεβάσεις και πριν από το σεισμό και το κράτησαν και δεν έπαθε κάτι στο σεισμό. Θα το περιλάβουμε και αυτό στη μελέτη όλου του γύρου των τειχών του κάστρου. Αν γίνει βαθύς καθαρισμός, αναδεικνύεται η πόλη που ήταν μέσα στο κάστρο. Αυτό είχε γίνει όταν ήταν ο αείμνηστος αρχαιολόγος Καλλίμαχος Αντωνάκος και πραγματικά ήταν μια έκπληξη.
Ελπίζω να προχωρήσουμε σε αυτό, αλλά προτεραιότητά μας είναι η στερέωση του πύργου Βιλεαρδουίνου και η έγκριση μελετών για τη δυτική πλευρά του κάστρου και ο καθαρισμός, για να είναι επισκέψιμο και αναγνώσιμο το κάστρο. Η αρχαιολόγος που είναι εκεί, η Γιάννα Αγγελοπούλου μου έλεγε ότι είναι ευχαριστημένη από το καινούργιο συνεργείο και προχωράει γοργά ο καθαρισμός. Στην τάφρο απ’ ό,τι ξέρω γίνονται κι εκδηλώσεις το καλοκαίρι».
Για την Κορώνη:
«Στην Κορώνη αυτή τη στιγμή δεν έχουμε πρόγραμμα. Ηταν στο Γ‘ ΚΠΣ, έγιναν αρκετά μέτρα αναστήλωσης του κάστρου, που είναι μαζί με τον οικισμό. Σ’ αυτό το πρόγραμμα δεν έχει μπει η Κορώνη. Δεν πιστεύω ότι κινδυνεύει το κάστρο. Αυτά νομίζω τα έχουμε αντιμετωπίσει, και το
“Μανιτάρι“, τον κυκλικό πύργο που έχει στη μέση ένα στύλο που το κρατάει, εκεί που βγαίνουμε
στο Λιβάδι έξω. Δεν έχω κάποια πληροφορία από τους μηχανικούς, ούτε από την προσωπική μου αντίληψη και κρίση για κίνδυνο. Πάντως, δεν έχει ενταχθεί στο ΕΣΠΑ».
Για την Πύλο:
«Στο ΕΣΠΑ έχει ενταχθεί το κάστρο της Πύλου, η εκκλησία της Μεταμόρφωσης, που έχει γίνει και ανασκαφή μέσα. Είναι ένα σπάνιο μνημείο, από την άποψη ότι αυτό είναι τζαμί που έγινε εκκλησία. Εχει κτιστεί το 1520, όταν ήταν οι Οθωμανοί. Πρέπει να έχει μεταβολές, γιατί η στέγη του είναι σε σχήμα σταυρού. Κάναμε και έρευνα ανασκαφική, βρέθηκαν όλες οι φάσεις και έχει ενταχθεί στο ΕΣΠΑ, προσελήφθη το προσωπικό, αναλαμβάνει πιθανώς από τη Δευτέρα και αρχίζει η εργασία της συντήρησης και της αποκατάστασης του ναού. Η δαπάνη του έργου αυτού είναι 1,4 εκ. ευρώ, γιατί έχει πολλά ανοίγματα ως τζαμί, είχε πολλά παράθυρα που θέλουμε να αποκαταστήσουμε, να είναι στην αρχική του μορφή. Στην Πύλο θα γίνει και η είσοδος. Εχουν φύγει κάποιοι δόμοι, είναι στηριγμένοι με ξύλα, είναι μια άσχημη εικόνα, αποκατάσταση της αρχικής μορφής. Ψάχναμε να βρούμε την ανάλογη πέτρα και τη βρήκαμε στην Καλαμάτα, στο λιμάνι και θα διαμορφωθεί η κύρια πύλη».
Για το Παλαιόκαστρο ή Παλιοναβαρίνο:
«Το μεγάλο ερώτημα είναι το Παλαιό Ναβαρίνο, το οποίο έχει πολλές δυσκολίες. Η Μεθώνη και
το Ναβαρίνο γίνονται από εθνικούς πόρους, τα είχαμε τα χρήματα από την προηγούμενη περίοδο. Το Ναβαρίνο βρίσκεται σε κακή κατάσταση, επικίνδυνη και για το ίδιο και για τους επισκέπτες. Εχουμε βάλει πινακίδες, αλλά συνήθως γίνονται στόχοι σκοποβολής. Εχουμε μια πολύ καλή προσπέλαση πεζοπόρου επισκέπτη. Παλιά δεν μπορούσες να πας. Εχω υπηρετήσει στην Πελοπόννησο από το 1967 και δεν είχα ανέβει σχεδόν ποτέ. Τώρα ο άνθρωπος ανεβαίνει πολύ καλά. Δεν ανεβαίνει μηχάνημα και αυτό αποτελεί μεγάλη δυσκολία. Θα θέλαμε ένα γερανό, αλλά δεν μπορούμε, για να μπορέσουμε να επανατοποθετήσουμε κάποια μέρη και να πάρει μια μορφή. Δε φαίνεται πού είναι η είσοδος.
Εχουμε τη μελέτη και προσπαθούμε να την εφαρμόσουμε. Για φέτος θα μας επαρκέσουν τα χρήματα από τους εθνικούς πόρους, για να κάνουμε τα πρώτα μας βήματα, να κάνουμε την επανατοποθέτηση της καμάρας της εισόδου που έχει πέσει κάτω.
Θα προσπαθήσουμε να κλείσουμε τα ανοίγματα προς τη θάλασσα που είναι κι επικίνδυνα για τους ανθρώπους. Ισως να αρχίσουμε από την άλλη εβδομάδα. Να αρχίσουμε πρώτα μ’ έναν καθαρισμό, γιατί μπαίνοντας μέσα δεν έχεις και πού να πατήσεις. Να πάρει κάποια μορφή όπως έγινε η προσπέλαση, ο δρόμος με ωραίο τρόπο, με ξύλα, με αναβαθμούς. Ο αρχιτεχνίτης ο Δημητρίου που πέθανε, δούλεψε εκεί με πολύ ζήλο και ευρηματική σκέψη. Θα προσπαθήσουμε κάπως έτσι να ανοίξουμε. Προσλάβαμε και αρχαιολόγο και πολιτικό μηχανικό και θα προχωρήσουμε».
Για το αν θα μπορούσαν να ενταχθούν και κάποια άλλα έργα στο ΕΣΠΑ, ο κ. Ζίας παρατήρησε: «Αν μπορέσουμε να εντάξουμε τη Μεθώνη στο ΕΣΠΑ, γιατί είναι μέσα σε μια πρόβλεψη. Εχουμε μια πρόβλεψη για χρήματα από το ΕΣΠΑ».
Κλείνοντας τη συζήτησή μας, στο ερώτημά μας αν είναι ικανοποιημένος από αυτή την εικόνα, ο καθηγητής απάντησε: «Δεν μπορώ να πω ότι είμαστε οι πιο γρήγοροι, αλλά τώρα ελπίζω ότι θα κινηθούμε καλύτερα. Στο κάστρο της Πύλου έγιναν κάποια κτήρια της Τουρκοκρατίας, όπως το σπίτι του Πασά, το προηγούμενο έτος σε συνεργασία με την Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Ας ελπίσουμε ότι δε θα μας σταματήσει τίποτα και θα προχωρήσουμε».