Δημόσια Εορτή η πρώτη πολεμική σύγκρουση μεταξύ Ελλήνων και Τουρκοαιγυπτίων στην Πελοπόννησο

ΚΑΤΩ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ - Ως Δημόσια Εορτή Τοπικής Σημασίας καθιερώνεται η 3η Μαρτίου, επέτειος της Μάχης Κάτω Μηνάγιων (σήμερα Κάτω Αμπελόκηποι) κατά το έτος 1825 της Ελληνικής Επανάστασης, για τον Δήμο Πύλου-Νέστορος Νομού Μεσσηνίας, με απόφαση της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου.  Πρόκειται για την πρώτη πολεμική σύγκρουση μεταξύ Ελλήνων και Τουρκοαιγυπτίων στην Πελοπόννησο μετά την απόβαση των Αιγυπτίων στην Μεθώνη. Έτσι, σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα (43/2022 - ΦΕΚ 108/Α/6-6-2022) οι εκδηλώσεις του εορτασμού θα πραγματοποιούνται στον Δήμο Πύλου-Νέστορος και θα περιλαμβάνουν, γενικό σημαιοστολισμό σε όλο τον Δήμο από την 8η πρωινή μέχρι τη δύση του ηλίου της ημέρας της εορτής καθώς και φωταγώγηση του δημοτικού καταστήματος και των λοιπών δημόσιων κτιρίων από τη δύση του ηλίου της ημέρας της εορτής μέχρι τις πρωινές ώρες της επομένης, ενώ το πρόγραμμα των εορταστικών εκδηλώσεων θα καταρτίζεται με απόφαση του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου.

Σε δήλωσή του ο δήμαρχος Πύλου Νέστορος Παναγιώτης Καρβέλας, αφού αναφέρεται στην ολοκλήρωση των διαδικασιών με την υπογραφή του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον υπουργό Εσωτερικών, εκφράζει την ικανοποίησή του «για την καθιέρωση και την αναγνώριση ως δημόσιας εορτής τοπικής σημασίας της μάχης των Κάτω Μηναγίων».

Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι, ο Δήμος Πύλου-Νέστορος είχε προχωρήσει την 1η Νοεμβρίου του 2019 στην καθιέρωση της μάχης αυτής ως δημόσια εορτή τοπικής σημασίας, ύστερα από την ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, κατόπιν αιτήματος που είχε καταθέσει ο ιδρυτής του Ινστιτούτου Πολιτισμού Μεσσηνίας Δημοσθένης Κορδός, υποψήφιος διδάκτωρ πολιτισμικών σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, το οποίο συνοδευόταν από εκτενή ερευνητική μελέτη σχετικά με την εν λόγω μάχη.  Ακολούθως, ο Δήμος Πύλου Νέστορος είχε υποβάλει αίτημα προς το Υπουργείο Εσωτερικών για την προώθηση έκδοσης σχετικού Προεδρικού Διατάγματος.

Συνοπτικό χρονικό της μάχης Κάτω Μηναγίων

Ήταν 12 Φεβρουαρίου 1825 (παλιό ημερολόγιο) όταν το πρώτο τμήμα του Αιγυπτιακού στρατού υπό τις διαταγές του Ιμπραήμ πασά αποβιβάστηκε στην Μεθώνη (περίπου 5.500 άνδρες).  Ο Ιμπραήμ κατάρτισε αμέσως συντονισμένο σχέδιο ενεργειών με στόχο να καταλάβει το Νιόκαστρο και την πολιορκούμενη ,από τους Έλληνες, Κορώνη.

Έτσι, οι Τουρκοαιγύπτιοι, αιφνιδιαστικά, μέσα στην νύχτα τις 19ης  Φεβρουαρίου/3ης Μαρτίου, προχώρησαν ανατολικά χωρισμένοι σε δύο φάλαγγες με κατεύθυνση προς το φρούριο της Κορώνης. Η πρώτη φάλαγγα βάδισε νότια πέρασε από το Γρίζι και κατευθύνθηκε προς τα Βουνάρια, ενώ η άλλη κινήθηκε βορειότερα, σχεδόν παράλληλα με την πρώτη και με σκοπό να αποκόψει τις ελληνικές προφυλακές που βρίσκονταν νότια των Κάτω Μηναγίων και δυτικά της Μηλίτσας (περίπου 100 στρατιώτες).  Έτσι, επιτέθηκαν τα ξημερώματα σε αυτή την προφυλακή που κρατούσε ο στρατηγός Λιάκος Γιατράκος (1795–1875). Οι Έλληνες δεν αιφνιδιάστηκαν και πολέμησαν προβάλλοντας απεγνωσμένη αντίσταση, προξενώντας στον εχθρό αρκετές απώλειες, παρότι οι δυνάμεις τους ήταν μικρές σε σχέση με την πολυπληθέστερη δύναμη των εχθρών.  Ωστόσο, βλέποντας ότι δεν θα μπορούσαν να κρατήσουν επί πολύ την πίεση του εχθρού, που μάλιστα διέθετε και ιππικό, υποχώρησαν συντεταγμένα προς τους πρόποδες του όρους Λυκόδημου.  Κατά τη μάχη  οι Έλληνες είχαν έξι νεκρούς και δύο τραυματίες, ενώ ανάμεσα στους φονευθέντες ήταν και ο εξάδελφος του Γιατράκου, ο Χιλίαρχος Αθανάσιος Αποσποράκος, ο οποίος, σύμφωνα με τον Γιατράκο, σκότωσε αρκετούς Αιγύπτιους πριν πέσει νεκρός.

Ακολούθως, η βόρεια φάλαγγα προέλασε μέσω Μηλίτσας προς νοτιοανατολικά και συνενώθηκε με τη νότια στα Βουνάρια.  Ωστόσο, ο Ιμπραήμ δεν είχε ακόμη την πρόθεση να βγει πιο έξω από τη μεσσηνιακή χερσόνησο, οπότε θα υπήρχε ο κίνδυνος να εμπλακεί σε αγώνα με υπέρτερες δυνάμεις.  Έτσι, εγκατέλειψε ακόμη και εδάφη που είχε καταλάβει και συγκέντρωσε τις δυνάμεις γύρω από τη Μεθώνη αμυντικά, τάσσοντας μόνο ελαφρές προφυλακές στη Λογγά και στα Βουνάρια.

Ωστόσο, αυτή η πρώτη πολεμική σύγκρουση μεταξύ Ελλήνων και Τουρκοαιγυπτίων, σε αυτή τη κρίσιμη καμπή για την Ελληνική Επανάσταση, έσβησε τον μύθο του Ιμπραήμ ότι οι Έλληνες δεν θα είχαν την δύναμη να αντισταθούν στον οργανωμένο στρατό του, ενώ αναπτέρωσε το ηθικό των Ελλήνων, σε σχέση με τις υπαρκτές δυνατότητες αντιμετώπισης των εχθρών και τον περιορισμό τους στα στενά όρια του αρχικού προγεφυρώματος της Μεθώνης.