Για το ελαιόλαδο

Σχέδιο προστασίας από την Κομισιόν ΝΕα κατηγοριοποΙηση για την ανάδειξη των ποιοτικών χαρακτηριστικών και τη διευκόλυνση των καταναλωτών, αλλά και αυστηρότερους ελέγχους, προβλέπει το «πακέτο» του επιτρόπου Γεωργίας για το ελαιόλαδο. Μια δέσμη προτάσεων που έχουν σκοπό να θωρακίσουν το ευρωπαϊκό ελαιόλαδο από την κρίση την οποία αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια και να βοηθήσει τους παραγωγούς αν αντεπεξέλθουν στη συνεχή μείωση του εισοδήματός τους έχει επεξεργαστεί η Κομισιόν. Το σχέδιο, που φέρει τη σφραγίδα του επιτρόπου Γεωργία της Ε.Ε. Ντάσιαν Τσιόλος, φιλοδοξεί να αλλάξει το τοπίο της ελαιοκομίας και έχει ήδη γνωστοποιηθεί στους υπουργούς των ελαιοπαραγωγών χωρών, οι οποίοι τώρα καλούνται να καταθέσουν τις προτάσεις τους.  Σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε παλαιότερα, όταν οι τιμές του ελαιολάδου έκαναν «κύκλο» και μια σειρά από καλές χρονιές ακολουθούσε κατά κανόνα μία σειρά από κακές, τα τελευταία χρόνια οι ελαιοκαλλιεργητές βλέπουν το εισόδημά τους να διολισθαίνει ολοένα και χαμηλότερα. Έτσι, έπειτα από δυναμικές κινητοποιήσεις, κυρίως των Ισπανών, η Κομισιόν αποφάσισε να κινητοποιηθεί κατά τη διάρκεια μιας σεζόν με υψηλά αποθέματα. Οι υπάρχοντες μηχανισμοί δεν μπόρεσαν να στηρίξουν τις τιμές. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα στους τελευταίους επτά μήνες τρεις φορές έχει ενεργοποιηθεί το μέτρο της ιδιωτικής αποθεματοποίησης, χωρίς όμως να επηρεάσει τις τιμές. Με το νέο σχέδιο δράσης, ο επίτροπος κ. Τσιόλος ελπίζει να προσφέρει την απαραίτητη ενίσχυση στον κλάδο για τη διάθεση του προϊόντος του, καθώς διαπιστώνεται ότι η κατανάλωση εντός και εκτός Ευρώπης έχει μεγάλα περιθώρια αύξησης. Το σχέδιο δράσης χωρίζεται σε έξι κεφάλαια: έλεγχος ποιότητας, αναδιάρθρωση του κλάδου, αλυσίδα προστιθέμενης αξίας, προώθηση, λειτουργία του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου και ανταγωνισμός με τις τρίτες χώρες. Ανάμεσα στα μέτρα που έχουν προταθεί είναι αλλαγές στο σύστημα της κατηγοριοποίησης, ώστε να «εκφράζονται καλύτερα τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά των διάφορων τύπων ελαιολάδου». Συζητείται, για παράδειγμα, να υπάρξει και μα νέα κατηγορία στο πλαίσιο των παρθένων ελαιολάδων, που θα χαρακτηρίζει την «top” ποιοτική κατηγορία. Στο σχέδιο δράσης αναφέρεται ακόμα η ανάγκη για καταπολέμηση της απόσμησης, δηλαδή των μεθόδων που χρησιμοποιούνται ώστε κατώτερης ποιότητας ελαιόλαδα να πωλούνται ως εξαιρετικά παρθένα. Οι αλλαγές Η ομάδα των Ευρωπαίων εμπειρογνωμόνων που έκαναν την προεργασία για τη διαμόρφωση του σχεδίου δράσης, ζητάει να υπάρξουν οι εξής αλλαγές: gΜείωση της επιτρεπόμενης περιεκτικότητας σε στιγμασταδιένιο, ώστε να διευκολυνθεί ο εντοπισμός των προσμίξεων με άλλα φυτικά έλαια. gΜείωση του επιτρεπόμενου ορίου αλκυλικών εστέρων, ώστε να αποκλειστούν περισσότερα αποσμωμένα έλαια. gΟριστική έγκριση μιας «ολοκληρωμένης μεθόδου» για τον εντοπισμό εξωγενών ελαίων στα ελαιόλαδα gΥιοθέτηση μιας μεθόδου για τον καθορισμό της ποσότητας διγλυκερίδιων και τριγλυκεριδίων στα ελαιόλαδα, την καταπολέμηση της νοθείας και την εκτίμηση της φρεσκότητας του προϊόντος. Ανάμεσα στις αλλαγές που έχουν προταθεί είναι και η διενέργεια συχνότερων ελέγχων, καθώς και η επιβολή κυρώσεων, η αναφορά εκ μέρους των κρατών - μελών όλων των παραβάσεων που εντοπίζουν και των κυρώσεων που επιβάλλουν στα εστιατόρια και η ενθάρρυνση της χρήσης φιαλών που δεν αναπληρώνονται. Διεθνής αγορά Στις προτάσεις Τσιόλος γίνεται ακόμα αναφορά στο όλο και πιο ανταγωνιστικό κλίμα της διεθνούς αγοράς, αφού χώρες όπως η Αυστραλία και οι ΗΠΑ, που ως σήμερα εισήγαν το ελαιόλαδο που  καταναλώνουν, αυξάνουν την παραγωγή τους και χρησιμοποιούν μη αναγνωρισμένες μεθόδους ελέγχου «αμφισβητήσιμης αποτελεσματικότητας», θέτοντας εμπόδια στις ευρωπαϊκές εισαγωγές. Ορισμένοι παράγοντες της ευρωπαϊκής ελαιοκομίας ζητάνε από την Κομισιόν να γίνουν πιο αυστηρές οι παράμετροι ποιότητας και να βελτιωθούν οι μέθοδοι ελέγχου, όμως αυτό το θέμα θα πρέπει να αναλυθεί περισσότερο ώστε να υποβληθεί στο Διεθνή Οργανισμό Ελαιολάδου (ΔΟΕ) μια πειστική πρόταση για την αναθεώρηση των προδιαγραφών εμπορίας. Όσον αφορά τη χρήση ημερομηνίας λήξεως, η έκθεση των ειδικών αναφέρει ότι το ζήτημα αυτό χρήζει  διερεύνησης και θα πρέπει να προηγηθεί μια τεχνική μελέτη για τις χημικές και μηχανικές αλλοιώσεις του ελαιολάδου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι προτάσεις της Κομισιόν για τον Διεθνή Οργανισμό Ελαιολάδου (ΔΟΕ). Η συμφωνία για τη λειτουργία του οργανισμού, που τέθηκε σε ισχύ το 2005, εκπνέει το 2014. Προτείνεται η επόμενη συμφωνία να διευρύνει το αντικείμενο του οργανισμού, ώστε εκτός από τις ελαιοπαραγωγούς χώρες, να καλύπτει και τις καταναλώτριες χώρες, έτσι ώστε να «ενισχυθεί η ηγετική θέση του». «Για την Ε.Ε., οι προδιαγραφές του ΔΟΕ αποτελούν το σημείο αναφοράς για το διεθνές εμπόριο. Είναι προτιμότερο να στηρίξουμε τον οργανισμό και να ενθαρρύνουμε τη βελτίωση της ποιότητας εντός αυτού του φόρουμ», καταλήγουν οι ειδικοί. Απόσυρση Ένα άλλο μέτρο που έχει τεθεί στο τραπέζι, είναι να επιτραπεί στις ομάδες παραγωγών να αποσύρουν προσωρινά από την αγορά μια συγκεκριμένη κατηγορία ελαιολάδου όταν οι τιμές των ελαιολάδων ανώτερης ποιότητας είναι χαμηλές. Παρά τα τεράστια προβλήματα, οι Ευρωπαίοι εμπειρογνώμονες είναι αισιόδοξοι για το μέλλον του ελαιολάδου, καθώς πρόκειται για ένα προϊόν υγιεινό, που μπορεί εύκολα να αυξήσει τις πωλήσεις του. Αξίζει να σημειωθεί ότι απορρίπτουν την εφαρμογή ενός σχεδίου μείωσης της παραγωγικής βάσης, όπως έγινε στο κρασί τη ζάχαρη και τον καπνό, καθώς κρίθηκε μη αναποτελεσματικό, αφού συνήθως οι λιγότερο επικερδείς ελαιώνες είναι και οι μεγαλύτεροι σε έκταση. Χύμα εξαγωγές με το… βυτίο ΑντιμEτωπο με μια σειρά από ενδογενείς παράγοντες, που επιμένουν να διατηρούν χαμηλά τον πήχη και τις υπεραξίες του προϊόντος, βρίσκεται τα τελευταία χρόνια το ελληνικό ελαιόλαδο. ΣΕ μια εποχή που ο έλεγχος της διεθνούς αγοράς αλλάζει χέρια, με τους Ισπανούς να παίρνουν την πρωτοκαθεδρία από τους Ιταλούς και την ελιά πυκνής φύτευσης να αλλάζει τους συσχετισμούς, στην Ελλάδα η αγορά παραμένει καθηλωμένη στις δομές του παρελθόντος. Η πλέον χαρακτηριστική παθογένεια περιγράφεται από το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της εγχώριας παραγωγής extra παρθένου, η οποία θεωρείται η ποιοτικότερη παγκοσμίως, «φεύγει» χύμα σε βυτία για την Ιταλία, σε πολύ χαμηλές τιμές, ενώ με τις ίδιες περίπου τιμές αγοράζουν από τους παραγωγούς και οι δύο «μεγάλοι παίκτες» της εγχώριας αγοράς που έχουν συνδέσει το όνομά τους με τη μεταποίηση του προϊόντος. Οι συνεταιριστικές οργανώσεις, που τις τελευταίες δύο δεκαετίες είχαν κάνει κάποια δειλά βήματα, δεν μπόρεσαν τελικά να δώσουν τον τόνο στη μεταποίηση και εμπορία του προϊόντος, ενώ τεράστιες δυσκολίες αντιμετωπίζουν και οι μικρότερες ιδιωτικές επιχειρήσεις που προσπάθησαν να οικοδομήσουν μια νέα εικόνα για το γνήσιο ελληνικό ελαιόλαδο, αξιοποιώντας τα μέσα της τεχνολογίας και του marketing. Η κίνηση που εμφανίστηκε τον τελευταίο καιρό με αφετηρία τις συνθήκες οικονομικής κρίσης που ταλανίζουν τη χώρα, και εκφράστηκε με τον όρο «κίνημα της πατάτας», επιχείρησε να φέρει απευθείας σε επαφή τους παραγωγούς με τους καταναλωτές. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι «μεγάλοι» της αγοράς προσπάθησαν να «σπάσουν» στη γέννησή τους τα ιδιότυπα δίκτυα που πήγαν να δημιουργηθούν και εν πολλοίς τα κατάφεραν, καθώς στα ράφια των μεγάλων αλυσίδων έκαναν την εμφάνισή τους πρωτόγνωρες προσφορές, με αποτέλεσμα τα γνωστά σήματα να πωλούνται σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές. Αναδημοσίευση από τον «Επενδυτή» φύλλου Σαββάτου 11 και Κυριακής 12 Αυγούστου