επισημανσεις Η Ελλάδα και οι κλεμμένες αρχαιότητες (β) του Θαναση Παντε

επισημανσεις 

Η Ελλάδα και οι κλεμμένες αρχαιότητες  

• ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΜΕ σήμερα για τις κλεμμένες αρχαιότητες που είναι διαρκώς επίκαιρες ως θέμα. 

*** 

• «ΕΜΠΟΡΙΟ αρχαιοτήτων από οθωμανούς - Εκκλησία - ελληνικό Κράτος: Στα «κατηγορώ» των ρωμιών, ότι τα γλυπτά του Παρθενώνα αφαιρέθηκαν παράνομα από το μνημείο, οι βρεταννοί αντιτάσσουν το επιχείρημα, ότι για όλες τις ενέργειες του Έλγιν ήταν ενήμεροι οι τοπικοί (οθωμανοί) ηγεμόνες της περιοχής και μάλιστα είχαν εγκρίνει την αφαίρεση και την μεταφορά των τμημάτων της ζωοφόρου με έκδοση σχετικών διαταγμάτων - φιρμανιών. Οι ρωμιοί, την ίδια στιγμή, που αντιλέγουν, πως «τα φιρμάνια είναι παράνομα, διότι δεν μπορεί να έχουν καμμία νομική ισχύ οι πράξεις των κατακτητών σήμερα», όχι μόνον ανέχονται την Ορθόδοξη Εκκλησία να κατέχει την τεράστια περιουσία της βάσει φιρμανιών των τότε οθωμανών ηγεμόνων, αλλά δέχονται φιρμάνια και αχτιναμέδες σουλτάνων σε συμβολαιογραφικές πράξεις του σύγχρονου κράτους. 
• ΕΠΙΣΗΣ το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο Δημοσίων Κτημάτων και Ανταλλάξιμης Περιουσίας ανεγνώρισε ότι το δικαίωμα κυριότητας της Ιεράς Μονής συνεχίσθηκε και διετηρήθη σε ισχύ κατά την διάρκεια της Οθωμανικής περιόδου στην ιδιοκτησία της, διότι: 
• α) Η ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑΚΗ Περιουσία κηρύσσεται σεβαστή κατά τον μουσουλμανικό Νόμο και καμμιά συνέπεια δεν μπορεί να έχει σ' αυτή τυχόν κατάκτηση της από το Μουσουλμανικό Κράτος. 
• β) ΟΙ ΜΟΝΕΣ του Αγίου Όρους δεν υπήρξαν δορυάλωτες, αλλά συνθηκολόγησαν με τους Σουλτάνους, πριν την κατάκτηση, με αποτέλεσμα την αναγνώριση της ακίνητης ιδιοκτησίας τους από τους Σουλτάνους. Το Άγιο Ορος έλαβε φιρμάνια από τους Σουλτάνους Μεχμέτ τον Α' (1413-1421), Μπαγιαζίτ Α'. (1389-1402), και από τον Μουράτ τον Β' το φερμάνι της 9 Απριλίου 1430 (που σώζεται πρωτότυπο) με το οποίο επικύρωσε τα προνόμια και τις ιδιοκτησίες που είχαν παραχωρήσει οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες στο Άγιο Όρος. 
• γ) ΤΟ ΑΝΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΤΟ της Εκκλησιαστικής περιουσίας αναγνώρισε και διασφάλισε και ο Πορθητής με τον "Αχτιναμέ" του 1453. 
• ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ αρπαγής του ελληνικού πολιτισμικού πλούτου (όχι μόνο των μαρμάρων του Παρθενώνα)  διεξάγονταν με την ανοχή / αδιαφορία των Τούρκων και τη σιωπηρή συγκατάθεση / συνενοχή της χριστιανορθόδοξης Εκκλησίας. Μάλιστα, πολλές φορές η Εκκλησία είχε σημαντικό ρόλο στο κύκλωμα της αρπαγής: π.χ. ανάμεσα στούς πληροφοριοδότες και προμηθευτές του άγγλου πρέσβυ στην Κων/πολη, Thomas Roe (1621-1628),  βρίσκουμε τον ίδιο τον πατριάρχη και τον επίσκοπο Άνδρου. 
• ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΕΜΠΟΡΙΟ διέπρεψαν και οι μονές του Άθωνα: με έγγραφό τους του 1694 ομολογούν, ότι πούλησαν στον βασιλιά της Ρωσίας «παλαιά βιβλία» γιατί, όπως ισχυρίζονταν, λιμοκτονούσαν (αυτό δηλαδή, που ισχυρίζονταν ανέκαθεν….). Επίσης, το 1801 ο ηγούμενος της μονής Πάτμου, αφού δωροδοκήθηκε από τούς άγγλους, τούς παρέδωσε πανάρχαια χειρόγραφα, μεταξύ των οποίων κι έναν πλατωνικό διάλογο. Τις μονές Πάτμου και Άθωνα στιγματίζει και ο Αδαμάντιος Κοραής, ότι «εγύμνωσαν όλην την Ελλάδα από τα πολύτιμά της αντίγραφα» (Προλεγόμενα στην έκδοση του Ισοκράτη, 1807). Επίσης, στη δεκαετία του 1720, ο γάλλος πρόξενος στη Θεσσαλονίκη, Εσπαρνέ, οργάνωσε δίκτυο πρακτόρων σε όλη την Ελλάδα από φίλους του μοναχούς, με σκοπό την κλοπή πολυτίμων χειρογράφων.  
• ΠΑΡΟΜΟΙΑ κατάσταση εμπορίου αρχαιοτήτων συνεχίστηκε και μετά την απελευθέρωση, επίσημα όμως πλέον και θεσμοθετημένα με νόμους του νέου κράτους. Για τον Καποδίστρια π.χ., οι αρχαιολογικοί θησαυροί αποτελούσαν αγαθά αποκλειστικώς ανταλλάξιμα. 
• ΕΧΟΥΝ εγκαταλείψει τα δαιμόνια τις ελληνικές αρχαιότητες του Βρεταννικού Μουσείου; 
• ΕΠΙΧΕΙΡΩΝΤΑΣ να δικαιολογήσουν τις καταστροφές των αρχαίων ναών από τους χριστιανούς, ρωμιορθόδοξοι ενίοτε ομολογούν, πως «πράγματι υπάρχουν περιστατικά καταστροφής των ειδώλων των ψευτοθεών εις τούς βίους των αγίων» (επίσημη ιστοσελίδα μονής Πετράκη). Ξεδιπλώνοντας ακόμα περισσότερο την αναχρονιστική μεσαιωνική τους σκέψη συνεχίζουν διευκρινίζοντας, ότι τα αρχαία ελληνικά αγάλματα «ήταν κατοικητήρια διαμόνων. Εις τον βίο της Αγίας Παρασκευής και πολλών άλλων αγίων διαβάζουμε, ότι η αγία δια της προσευχής της έκανε τα δαιμόνια, που κατοικούσαν μέσα εις τα αγάλματα, να ομολογήσουν την παγίδα, την οποία κατεργάζονται για τούς ανθρώπους και εις τη συνέχεια να προκαλέσουν παρουσία πλήθους τη συντριβή των αγαλμάτων, χωρίς να τα αγγίξη ανθρώπινο χέρι». 
• ΤΑ ΔΑΙΜΟΝΙΑ, που κατοικούσαν -σύμφωνα με τους εκκλησιαστικούς ταγούς- μέσα στα αγάλματα, που φιλοξενούνται τώρα σε Μουσεία του εξωτερικού (π.χ. ελγίνεια, Βρεταννικό Μουσείο), δεν είχαν λόγο να εγκαταλείψουν τις κατοικίες τους, επομένως πρέπει να βρίσκονται ακόμα μέσα τους. Όσο η Ελλάδα ταλανίζεται από τέτοιες μεσαιωνικές αντιλήψεις, σε περίπτωση επαναπατρισμού των  αρχαιοτήτων από τα ξένα μουσεία, διαφαίνεται άμεσος ο κίνδυνος κι αυτά τα μάρμαρα να ακολουθήσουν την τύχη των προηγουμένων –των «κατοικητηρίων των δαιμόνων»– που έγιναν ασβέστης, τεμαχίσθηκαν κι εξαγιάστηκαν από τους χριστιανούς χρησιμοποιούμενα ως δομικά υλικά στην ανέγερση εκκλησιών. 
• ΕΠΙ ΑΙΩΝΕΣ οι χριστιανοί κατέστρεφαν τον Παρθενώνα κι έκτιζαν με τα μάρμαρά του τις πάμπολλες χριστιανικές εκκλησίες, που υπάρχουν γύρω του. Ένας απλός περίπατος στους χώρους γύρω από την Ακρόπολη είναι αρκετός, προκειμένου να διακρίνει με τα ίδια του τα μάτια κι ο κάθε μή ειδικός επισκέπτης τα αρχαία μάρμαρα, που είναι ενσωματωμένα στο πλήθος των χριστιανικών ναών, που βρίσκονται εντός των αρχαιολογικών χώρων κάτω ακριβώς από την Ακρόπολη (Θέατρο Διονύσου, Αρχαία Αγορά κ.λπ.), αλλά και σε όλη την περιοχή της Πλάκας.  
• ΕΑΝ ΕΠΙΘΥΜΟΥΣΑΝ οι εκάστοτε ρωμαϊκές κυβερνήσεις να κάνουν κάτι το ουσιαστικό αντί των τηλεοπτικών «σώου» εμπρός από τις κάμερες, θα έπρεπε να δώσουν τις απαραίτητες εντολές για την εκπόνηση μελετών για την αφαίρεση των τεμαχίων των αρχαίων μαρμάρων από τούς χριστιανικούς ναούς της περιοχής της Ακρόπολης, την επανατοποθέτησή τους στον Παρθενώνα και την απομάκρυνση όλων των χριστιανικών ναών από τούς αρχαιολογικούς χώρους. (Το ευσεβές Υπουργείο Πολιτισμού βέβαια, προτιμά να δαπανά κονδύλια -όχι για την απομάκρυνση, αλλά αντιθέτως- για τη συντήρηση τέτοιων ναών, όπως π.χ. του ναού του Αγίου Γεωργίου στον αρχαιολογικό χώρο της Βραυρώνας δίπλα στο ιερό της Δήμητρας, της μονής Δαφνίου επί του ναού του Δαφναίου Απόλλωνος κ.λπ.)  
• ΟΤΑΝ επί χρόνια το κράτος, η Εκκλησία κι οι ρωμιοί αφ’ ενός εμπορεύονται τα αρχαία με αρχαιοκαπήλους κι αφ’ ετέρου ακόμα και σήμερα δείχνουν τελείως απαξιωτική συμπεριφορά προς αυτά, δεν δικαιούνται να αυτοχαρακτηρίζονται ως τα θύματα της υπόθεσης και να απαιτούν επιστροφές μαρμάρων. Ούτε νομιμοποιούνται να στηρίζονται γελοιωδώς στην βιολογική τους καταγωγή (η οποία εξ άλλου είναι αμφισβητήσιμη), για να διεκδικήσουν τούς πολιτισμικούς θησαυρούς για λογαριασμό του βαθύτατα μεσαιωνικού, θεοκρατούμενου και διεφθαρμένου κράτους τους, στο οποίο ακμάζει η τελευταία θεοκρατία της Ευρώπης. 
• ΑΦΟΥ ολοκληρωθεί η αφαίρεση των μαρμάρων από τούς χριστιανικούς ναούς της γύρω από την Ακρόπολη περιοχής και η επανατοποθέτησή τους στον Παρθενώνα, τότε ενδεχομένως να νομιμοποιηθεί η Ελλάδα να ζητήσει κι από τούς ξένους την επιστροφή των μαρμάρων, αρχής γενησομένης από τούς γείτονες τούρκους, από τούς οποίους πρέπει να αιτηθούν τα μάρμαρα των αρχαίων ναών, που αφαίρεσε ο Ιουστινιανός, προκειμένου να κτίσει την Αγία Σοφία». 

*** 

• ΑΥΤΑ λοιπόν για τα λεηλατημένα αρχαία μάρμαρα, που βρίσκονται εκτός Ελλάδος και που κατά καιρούς τα θυμόμαστε και γίνεται λόγος περί αυτών. 
• ΑΛΛΟ μεγάλο αγκάθι βέβαια είναι τα αρχαία που έχουν θαφτεί κάτω από τις εκκλησίες αλλά για το ακανθώδες αυτό ζήτημα ούτε κουβέντα. 
• ΜΗ ΓΕΛΙΟΜΑΣΤΕ όμως. 
• ΤΕΤΟΙΟΥ είδους ζητήματα οι πολιτικοί ταγοί του τόπου δεν τολμούν να τα αγγίξουν γιατί κάνουν «τζιζ» και δυσκολεύουν το πολιτικό τους μέλλον. 
• ΟΣΟΝ αφορά τη διεκδίκηση των γλυπτών του Παρθενώνα, τα γνωστά Ελγίνεια δηλαδή, αυτή η διεκδίκηση έχει ξεχαστεί από την ημέρα που έγιναν τα λαμπρά εγκαίνια του νέου Μουσείου της Ακρόπολης τον Ιούνιο του 2009. 
• Η ΚΡΙΣΗ που τότε επωαζόταν και στη συνέχεια έλαβε τις διαστάσεις που σήμερα γνωρίζουμε και υφιστάμεθα τις συνέπειές της, δεν άφησε περιθώρια για καμία διεκδίκηση με αξιόπιστες προοπτικές. 
• ΦΑΙΝΕΤΑΙ πως είμαστε λίγοι για να σηκώσουμε τόσο πολύτιμες και βαριές «πέτρες». 

Θανάσης Παντές