Στο Βυζαντινό Μουσείο

Στο Βυζαντινό Μουσείο
Ο Άτλας της Ενετικής Μεσσηνίας
Ο υψηλός στρατηγικός ρόλος που διαδραμάτισε η Μεσσηνία στην ενετική ναυσιπλοΐα και συγκεκριμένα δύο κοσμοπολίτικες πόλεις - κάστρα, η Μεθώνη και η Κορώνη, αναδεικνύεται μέσα από το έργο του Ιταλού καθηγητή Αντρέα Νανέτι με τίτλο «Άλας της Ενετικής Μεσσηνίας, Κορώνη - Μεθώνη - Πύλος και τα νησιά τους», το οποίο παρουσιάστηκε χθες βράδυ στο Βυζαντινό Μουσείο από την 26η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων του υπουργείου Πολιτισμού, τα Κρατικά Αρχεία της Βενετίας και το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια.
Χάρτες, γκραβούρες και κυρίως σπάνια ντοκουμέντα από τις δύο περιόδους της Ενετικής Κυριαρχίας στην Ελλάδα (1207-1500 και 1685 - 1715) περιλαμβάνονται σε αυτό το έργο, που αποτελεί τον καρπό 15ετούς έρευνας και μελέτης του συγγραφέα σε βιβλιοθήκες και αρχεία της Ελλάδας και της Ιταλίας, και φυσικά στην ίδια τη Μεσσηνία.
Πρόκειται, άλλωστε, για τον πρώτο τόμο της σειράς «Κύματα της Ιστορίας», που αποτελεί έργο ζωής του κ. Νανέτι και τελεί υπό την αιγίδα του πρώην προέδρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης κ. Ρομάνο Πρόντι. Ήδη μάλιστα κυκλοφορεί σε τρεις γλώσσες: ελληνικά, ιταλικά και αγγλικά.
Καθηγητής της Μεσαιωνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Μόντενα ο Αντρέα Νανέτι είναι ο απολύτως αρμόδιος να μιλήσει για τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, πόσο μάλλον που το κύριο ερευνητικό του έργο είναι η Ιστορία της Ελλάδος μετά την 4η Σταυροφορία με επίκεντρο τη μελέτη των ενετικών εγγράφων και χρονικών. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έτσι παρουσιάζει και το κεφάλαιο το βιβλίου, το οποίο αναφέρεται στην ιστορική τοπογραφία των παράκτιων και νησιωτικών εγκαταστάσεων της ενετικής Μεσσηνίας μέσα από ναυτικούς χάρτες του 15ου αιώνα.
Στον «Άτλαντα της Ενετικής Μεσσηνίας» εξετάζεται η ανάπτυξη των δύο πόλεων ως απόρροια του ενδιαφέροντος των Ενετών για τη θάλασσα και το εμπόριο, προκειμένου να επιτύχουν μέσω αυτών την κυριαρχία τους σε όλη τη Μεσόγειο. Είναι, γνωστό, εξάλλου ότι αδιαφορούσαν για τις κτήσεις της ενδοχώρας ενώ σύμφωνα με τη Συνθήκη της Σαπιέντζας μπορούσαν να στρέψουν το ενδιαφέρον τους στη Μεθώνη και την Κορώνη, από όπου ήταν δυνατόν να ελέγχουν τους θαλάσσιους δρόμους του εμπορίου. Ιδιαίτερα η Μεθώνη, είχε κι έναν άλλο ρόλο, πέραν του εμπορικού, αφού υπήρξε και ένας βασικός σταθμός των Ενετών προσκυνητών στο ταξίδι τους για τους Αγίους Τόπους. Από την άλλη βέβαια δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι μέρος αυτής της συνολικής δραστηριότητας ήταν και το δουλεμπόριο, ένα σκληρό, πλην αληθινό γεγονός, το οποίο βέβαια εξετάζεται μέσα στα συγκεκριμένα χρονικά δεδομένα και τις συνθήκες της εποχής.
Όπως αποδεικνύεται από τη μελέτη άλλωστε, εκτός από εγχώριο ελληνικό πληθυσμό και τους Ενετούς αξιωματούχους οι δύο πόλεις γνώρισαν πολλούς ξένους: Ιταλούς, Τούρκους, Γύφτους από την Αίγυπτο, Ισπανούς από διάφορες περιοχές της Ιβηρικής χερσονήσου όπως Καταλανούς, Ανδαλουσιανούς, Βαλενθιανούς, Ναβαρέζους και Αραγονέζους, επίσης Γάλλους, Φλαμανδούς, Γερμανούς και Πορτογάλους και ακόμη Τάταρους, Ρώσους, Κιρκάσιους, Αρμένιους και Σαρακηνούς!
Το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, το Ωνάσειο αλλά και ο εκ Κορώνης ορμώμενος πρώην υπουργός Οικονομικών κ. Δημήτρης Κουλουριάνος, είναι χορηγοί αυτού του σπουδαίου έργου. Ο τελευταίος άλλωστε επιχορηγεί και μία ακόμη σειρά βιβλίων του Αντρέα Νανέτι με τίτλο «Έγγραφα Κορώνης και Μεθώνης» (έχουν εκδοθεί οι δύο τόμοι ενώ αναμένεται ο τρίτος).
Όπως λέει μάλιστα: «Η περιοχή μας γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της στην Ιστορία κατά τις δύο περιόδους της Ενετοκρατίας, ιδιαίτερα μάλιστα της πρώτης, με άνθηση του εμπορίου, της ναυπηγικής και του πολιτισμού, ενώ δημιουργήθηκε και η πρώιμη αστική τάξη».