ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΑ 180 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ Α΄ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗ
Καποδίστριας και Μεσσηνία
ΕΚΚΛΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΛΑΜΑΤΙΑΝΩΝ ΔΗΜΟΓΕΡΟΝΤΩΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΑ ΔΕΙΝΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
ΣΧΕΣΕΙΣ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΙ ΣΕΒΑΣΜΟΥ ΤΩΝ ΜΕΣΣΗΝΙΩΝ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗ
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΟΥΚΟΒΙΣΤΑΣ
Συμπληρώνονται σήμερα 180 χρόνια από την στυγερή δολοφονία του πρώτου κυβερνήτη του ελεύθερου ελληνικού κράτους, Ιωάννη Καποδίστρια. Όμως, αδιαμφισβήτητο γεγονός είναι ότι οι Μεσσήνιοι παρέμειναν πιστοί στον Κυβερνήτη και την πολιτική του και δεν αναφέρονται να έχουν λάβει μέρος σε καμιά συνωμοσία εναντίον του. Μόνον οι Παπατσωναίοι είχαν ταχθεί με το μέρος των «συνταγματικών» του Κωλέττη. Αντίθετα, όπως φαίνεται από δύο αναφορές των κατοίκων της Μεθώνης και την έκκληση για βοήθεια των Καλαματιανών δημογερόντων, κατά το μάλλον ή ήττον, έδειχναν μεγάλη συμπάθεια και μεγάλο σεβασμό προς τον Ιωάννη Καποδίστρια. Αυτό φαίνεται στις αναφορές του γενικού διοικητή του Νησίου (Μεσσήνης), του Νικηταρά, άλλων στρατιωτικών, των κατοίκων της Ανδρούσας και Εμπλακίων.
Ο Καποδίστριας βρέθηκε στην Μεσσηνία τέσσερις φορές, πράγμα σπάνιο για
τον άνδρα, που οι μετακινήσεις του περιορίζονταν μεταξύ Ναυπλίου και Αίγινας. Αιτία για τις δύο πρώτες επισκέψεις του ήταν η αγωνία του να αποχωρήσουν από την Πελοπόννησο τα στρατεύματα του Ιμπραήμ, που, εξ αιτίας της καταστροφής του τουρκοαιγυπτιακού στόλου στο Ναυαρίνο, παρέμεναν στην περιοχή και κατείχαν Μεθώνη και Νιόκαστρο (Πύλο). Στο τέλος Ιουνίου (20) συνάντησε αρόδο τους ναυάρχους Χέυδεν, Δεριγνύ και Κάμπελ. Στην συνέχεια μετέβη στην Ζάκυνθο και συναντήθηκε με τον ναύαρχο Κόδριγκτων, με κύριο θέμα των συναντήσεων αυτών την εκδίωξη του στρατεύματος του Ιμπραήμ.
ΣΤΟ ΑΛΜΥΡΟ
Μετά την επιστροφή του από την Ζάκυνθο, στις 8 Ιουλίου 1828, ο Καποδίστριας κατέπλευσε με δίκροτο πλοίο στο Αλμυρό της Καλαμάτας ή της Δυτικής Σπαρτης, όπως τότε ονόμαζαν την περιοχή και την αναγνώριζαν μέρος της Μάνης. Σύμφωνα με τα απομνημονεύματα του εκτάκτου επιτρόπου Γεωργίου Ψύλλα, ο Καποδίστριας κατέπλευσε στην Μπούκα Μεσσήνης και εκεί έσπευσε να τον συναντήσει, ακολουθούμενος από τον Νικηταρά. Όπως γράφει: «εύρον της Αυτού Εξοχότητα επί ποδός δια να επισκεφθή την παράλιον κωμόπολιν της Δ. Σπάρτης Αλμυρόν, τον ηκολούθησαν κατά διαταγήν του...».
Στον Αλμυρό ο Καποδίστριας εδέχθη τους δημογέροντες της Καλαμάτας Πανάγο Λογοθέτη, Ιωάννη Κυριακό και Διονύσιο Τζάννε. Οι δημογέροντες του διεκτραγώδησαν την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η πόλης τους και του παρέδωσαν υπόμνημα με τα αιτήμά τους. Αξιοσημείωτο στο υπόμνημα είναι η αναφορά τους στην πόλη της Καλαμάτας, την οποία χαρακτηρίζουν πολυάνθρωπο και κεντρική εις την Κάτω Μεσσηνία, διότι τότε πρωτεύουσα του Νομού ήταν η Αρκαδιά (σημερινή Κυπαρισσία).
ΕΚΚΛΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΛΑΜΑΤΙΑΝΩΝ ΔΗΜΟΓΕΡΟΝΤΩΝ
Οι δημογέροντες της Καλαμάτας παρέδωσαν στον Καποδίστρια την ακόλουθη έκκληση, που πρώτος έφερε σε δημοσιότητα ο Μίμης Φερέτος:
«Εξοχώτατε,
Η επαρχία μας ανακύπτει από το χάος του ολέθρου. Η πόλις Καλαμάτα μόλις διακρίνεται υπό τα ερείπιά της και οι ελεινοί κάτοικοι μετά τριών ετών περιπλάνησιν επνέρχονται τέλος πάντων δια να κατοικήσουν πόλιν εις οικίας αστέγους και ερήμους. Όλα ταύτα τα δεινά, Θεία βοηθεία, καταπαύουν με την άφιξιν του κατά το τμήμα τούτο Εκτάκτου Επιτρόπου και εναρέτου ανδρός κ. Γ. Ψύλλα, μάλλον δε με την την παρουσίαν της Αυτού Εξοχότητος. Όλαι αι ελπίδες ήδη πραγματοποιούνται. Οι δε λαοί της Κάτω Μεσσηνίας αναπέμποντες τας ικετηρίους δεήσεις των προς τον Ύψιστον, εύχονται την μακροβιότητα και στερέωσιν ης σεβαστής Κυβερνήσεως και συνάμα την τελείαν κατάπαυσιν των δεινών των.
Εξοχώτατε, η Δημογεροντία αύτη μόλις συσταθείσα, καθυπέβαλεν αμέσως υπό τας σκέψεις της την κατάστασιν της επαρχίας ταύτης, την περιπλάνησιν των πολιτών και την εσχάτην αποφιάντων (πενίαν), αλλ’ εμποδίσθη να ενεργήση τα απαιτούμενα δια την έλλειψιν και την διασποράν των συμπολιτών εις διάφορα μέρη της Ελλάδος.
Η διασπορά αύτη εμποδίζει την πρόοδον των χρεών μας, τόσον μάλλον αργοπορεί εις την αναοικοδόμησιν των κατεδαφισθεισών οικιών μας, την ανέγερσιν των ιερών ναών και την καλλιέργειαν των αγρών και πεδίων (πεδιάδων). Ήδη η Δημογεροντία, θεωρούσα ταύτα με την πλέον ζωηράν δυσαρ΄σκειαν, αναφέρει προς την Αυτού Εξοχότητα οτι μόνη αιτία η εμποδίζουσα μέχρι τούδε την επανάκαμψιν των συμπολιτών μας προέρχεται ως εκ της μεγίστης απορίας (φτώχειας) όλων εν γένει, οίτινες έπαθον τα πάνδεινα και εις την φυγήν των κατά τα διάφορα μέρη διατριβόντων. Η δε επιστροφή των ενταύθα ίσως είναι ολίγης ωφελείας αξία. Επειδή ο ολοθροφόρος Ιβραήμης τους υστέρησε δια νιας όλα τα μέσα τα εκ της κτηματικής περιουσίας των δια των οποίων ηδύναντο να συντρέξωσι σημαντικώτατα εις την επανόρθωσιν της πόλεως ταύτης. Αλλ’ ούτοι κατά το παρόν κατέστησαν κύριοι μόνον των λειψάνων της πυρκαγιάς.
ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΚΑΙ ΑΝΕΣΤΙΟΙ
Ούτως λαοί διασκορπισμένοι ως ημείς πλάνητες, ανέστιοι και απορεί δεν ημπορούμεν να αποτελέσωμεν πάλιν και η πολιτική μας κατάστασης ως προς την επαρχίαν ταύτην και πάλιν ούσαν ανέκαθεν κεντρικήν και πρώτην εις τίνα της Δημοσίας Οικονομίας και έκτασιν εμπορίου, απαιτεί τας μετά παρακλήσεων εξαιτουμένας παρά της Σεβαστής Κυβερνήσεως προβλεπτικάς διαταγάς της, αι οποίαι ημπορούν και τους πολίτας να συναθροίσωσι και την πόλιν να αναγείρωσιν.
Η Δημογεροντία αναφέρει προς τούτοις εις την Αυτού Εξοχώτητα, ότι, εάν οι συμπολίται μας πλησιάσωσιν εις την πολιτικήν κατάστασιν δια της επιστροφής των εντεύθα, απαιτούνται αναγκαίως προς το παρόν σχολεία της Αλληλοδιδακτικής και Ελληνικής γλώσσης προς ηθικήν εκπαίδευσιν της νεολαίας, μάλιστα εις ταύτην την πόλιν, πολυανθρωποτέραν ούσαν και κεντρικήν σχεδόν εις την Κάτω Μεσσηνίαν.
Η πόλις μας ίσως δυνηθή να εισφέρει πόρους μικρούς δια να τρέφωνται οι επί τα τοιαύτα δημόσια καταστήματα, αλλά και ούτοι οι πόροι, όντες μικροί και σχεδόν μηδαμινοί δια την ρηθείσαν κατάστασιν των κατοίκων, απαιτούν την συνέργειαν της Σεβαστής Κυβερνήσεως. Είμεθα δε ευέλπιδες, ή μάλλον βέβαιοι, ότι η πατρική και άγρυπνος κηδεμονίας της θέλει διευθετήσει τα πάντα.
Ταύτα καθυποβάλλοντες εις την ευεργετικήν απόφασιν της σεβαστής Κυβερνήσεως, περιμένομεν τας περί τούτων διαταγάς της.
Δεχθήτε Εξοχώτατε τα λαμπρότερα αισθήματα του βαθυτάτου σεβασμού μας και της υψηλής υπολήψεως κλπ., κλπ».
ΟΙ ΑΛΛΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ
Όταν ο στρατηγός Μαιζών έφθασε στο Πεταλίδι, με σκοπό την προστασία των ελευθερωθέντων εδαφών από των Αυγυπτίους του Ιμπραήμ, ο Καποδίστριας ήλθε να
τον συναντήσει στις 22 Αυγούστου 1828. Στις συζητήσεις του Καποδίστρια και του Μαιζώνος συμμετείχαν και οι πρέσβεις των τριών προστατριών δυνάμεων, Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας. Στην ουσίας οι συζητήσεις δεν ήταν να εκδιωχθεί δια της βίας ο αιγυπτιακός στρατός, αλλά να πεισθούν οι προστάτριες δυνάμεις να διαθέσουν πλοία δια την μεταφορά του στην Αίγυπτο, πράγμα το οποίον έγινε ένα μήνα αργότερα, στις 20 Σεπτεμβρίου 1828.
Η ΤΡΙΤΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ
Η τρίτη επίσκεψη του Καποδίστρια στην Μεσσηνία έγινε τον Μάρτιο του 1829. Οδικώς από το ναύπλιο πέρασε από το Άργος, Τρίπολη, καρύταινα, Λεοντάρι, Θουρία, Μεσσήνη, Κορώνη και κατέληξε στις 29 Μαρτίου στην Μεθώνη. Ο Καποδίστριας θεωρούσε απαραίτητη την ενίσχυση των ισχυρών ναυτικών λιμένων της Μεθώνης και του Νεοκάστρου. Στην Μεθώνη είχε εγκατασταθεί ο στρατηγός Μαιζών και ήταν έδρα του διοικητού των Μεσσηνιακών Φρουρίων Φραγκίσκος Μαύρος. Κατά την παραμονή του στην Μεθώνη ικανοποίησε αρκετά από τα αιτήματα των κατοίκων της και ανάμεσα σε αυτά την ίδρυση αλληλοδιδακτικού σχολείου. Ενώ είχε επιλέξει την Μεθώνη για την εγκατάσταση Κρητών φυγάδων, πράγμα το οποίο δεν έγινε παρά την αποδοχή φιλοξενίας από τους κατοίκους της Μεθώνης. Μετά την Μεθώνη ο Καποδίστριας πήγε στην Πύλο.
Το Πάσχα του 1830 ξέσπασε η μανιάτικη στάση κατά του Καποδίστρια στην Αρεόπολη και τον Μάρτιο του 1831 εξεδόθη στην Ύδρα από τον Αναστάσιο Πολυζωίδη η σκληρή αντιπολιτευτική στον κυβερνήτη εφημερίδα «Απόλλων». Ίσως έχων πληροφορίες για προετοιμασία της δολοφονίας του, ο Καποδίστριας απεφάσισε να περάσει το Πάσχα του 1831, Απρίλιο, στην φιλική και ασφαλή για αυτόν Μεθώνη. Πέρασε εκεί όλη την Μεγάλη Εβδομάδα και εκκλησιάστηκε στην εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, πρώην τζαμί που μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία.
ΔΥΟ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΜΕΘΩΝΑΙΩΝ
Πιστοί στο κυβερνήτη οι Μεθωναίοι έστειλαν δύο αναφορές. Η πρώτη εγράφη στις 22 Ιουλίου 1831, όταν οι αντιδράσεις προς τον Καποδίστρια, υποδαυλιζόμενες από Γαλλία και Αγγλία, έχουν λάβει διαστάσεις. Οι κάτοικοι της Μεθώνης την στέλνουν προς τον διοικητή των Μεσσηνιακών Φρουρίων Δημήτριο Βυζάντιο, στην οποία δηλώνουν την πίστην τους προς τον κυβερνήτη. Ενδικτική της πίστης ελίναι η κατάληξη της αναφοράς, στην οποία γράφεται:
«Αποδοκιμάζοντες δε παν άλλο εναντίον φρόνημα, σπεύδομεν να διαβεβαιώσωμεν ότι τους τοιούτους μηχανορράφους, ραδιοάφους, ραδιούργους και ανατροπείς των καθεστώτων όχι μονον δεν τους γνωρίζομεν επιτρόπους του έθνους ή πληρεξουσίους, ειμή μέλη σεσηπότα εκ της Ελληνικής Ολομελείας, αλλά επιθυμούμεν μεγάλως να λάβη η Σ. Κυβέρνησις τα κατ’ αυτών αυστηρότατα μέτρα, δια να απαλλαγώμεν από ανθρώπους, οίτινες μηδεν έχοντες εις την πατρίδα, ευχαριστούνται να κρημνίσουν εις τα βάραθρα τα προσφιλή συμφέροντά της.
Τα αθώα και πατριωτικά ταύτα αισθήματά μας εκφραζόμενοι δια της παρούσης ημών, παρακαλούμεν, Κύριε Διοικητά, να τα κοινοποιήσετε προς την Σ. Κυβέρνησιν, τιμήσαντες αυτά με επίσημον αναφοράν σας, επισφραγίζουσαν την αλήθεια».
Η δεύτερη αναφορά των Μεθωναίων εστάλη προς την Διοικητική Επιτροπή, που διαδέχθηκε τον Καποδίστρια. Στην αρχή της αναφοράς τους γράφουν:
«Απερίγραπτος είναι η θλίψις, την οποίαν ησθάνθησαν οι υποφαινόμενοι κάτοικοι της επαρχίας Μεθώνης, ακούσαντες το τρομερόν και αξιοθρήνητον συμβάν εις τον κοινόν των πατέρα.
Λυπούνται θρηνούντες ακαταπαύστως τον θάνατον του αειμνήστου Κυβερνήτου της Ελλάδος Κυρίου Ιωάννου Α. Καποδίστρια και οδύρονται δια την τραγικήν δολοφονίαν, την οποία χείρες μιαιόφονοι των εθνοκαταράτων Μαυριμιχαλιδών έπραξαν επί του σωτήρος της πατρίδος των, αφαιρέσαντες από την ζωήν τον αοίδημον εκείνον άνδρα, εις τον οποίον χρεωστούν οι Έλληνες μέγα μέρος της ελευθερίας των και δια της Κυβερνήσεως του οποίου ήλπιζον να ελλιμενισθώσιν εις τον ευρύχωρον λιμένα της ανεξαρτησίας και να φθάσωμεν εις ον προέθεντο σκοπόν.
Αναστενάζουν, διότι διέλυσαν οι ανόητοι τας ελπίδας των εξοκείλαντες, φεύ! Εις το φρικτόν έγκλημα, διότι εωύθισαν εκ νέου το πολύπαθες Ελληνικόν Έθνος εις τας αβύσσους των δυστυχιών και διότι το απεκατεστησαν τέλος πάντων κλονιζόμενον και απαιλούμενον από άπειρα δεινά και από απευκταίους εθελαρέσκειας.
Οι υποφαινόμενοι αποδοκιμάζοντες τας μιαράς ταύτας πράξεις, μη ανεχόμενοι να επιφορτίζεται πλέον το Έθνος με τα φοροποιά αποτελέσματα των ραδιούργων, κακοβούλων και αναξίων του Ελληνικού ονόματος, αποκηρύττουν αυτούς μέλη σεσηπότα της Ελληνικής οικογενείας και περιμένουν ανυπομόνως να ληφθούν μέτρα δραστήρια προς εκόντωσιν των τοιούτων φθορέων των Ελληνικών συμφερόντων».
Η αναφορά καταλήγει με την διαβεβαίωση ότι οι Μεθωναίοι αναγνωρίζουν και σέβονται την Διοικητική Επιτροπή και αναγνωρίζουν την προεδρία του αδελφού του Καποδίστρια Αυγουστίνου.
Θα πρέπει να αναφέρουμε και ένα άλλο γεγονός, που δείχνει τα φιλοκαποδιστριακά αισθήματα όχι μόνον των Μεθωναίων, αλλά όλων των Μεσσηνίων. Ο Κανέλλος Δεληγιάννης, φοβούμενος ότι θα συλληφθεί για την δολοφονία του Καποδίστρια, έφυγε από το Ναύπλιο και δια μέσου της Μεσσηνίας θέλησε να καταφύγει στην Μάνη. Συνελήφθει όμως στην Μεσσηνία και φυλάκίστηκε στην Μεσσήνη, όπως περιγράφεται σε αναφορά του διοικητή της πόλης προς τον διοικητή της Ανδρούσας. Επιπροσθέτως, το σωζόμενο μέχρι σήμερα «σχολείο του Καποδίστρια» στην Κυπαρισσία, θα θυμίζει το πέρασμα του πρώτου κυβερνήτη από την Μεσσηνία και φροντίδα του για αυτήν. Ας μη λησμονούμε ότι η Μεσσηνία είχε επιλεγή ως μία από τις περιοχές πειραματικής καλλιέργειας πατάτας.
ΛΕΖΑΝΤΕΣ:
38Β: Ο Καποδίστριας κατέπλευσε στο Αλμυρό με δίκροτο πλοίο
38Γ: Άποψη της Καλαμάτας την εποχή που την επεσκέφθη ο Α΄ Κυβερνήτης
38Δ: Από την ιστορική Μεθώνη απεστάλη αναφορά προς τον Διοικητή των μεσσηνιακών φρουρίων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου