22 Οκτωβριου μνήμη Επίσκοπου Μεθώνης Ναυαρίνου και Νεοκάστρου

 

Η Μεθώνη εόρτασε την μνήμη του  εθνοιερομάρτυρα Γρηγόριου Επίσκοπου Μεθώνης Ναυαρίνου και Νεοκάστρου.

22 Οκτωβρίου 2019

εν περίληψη
Γεννήθηκε το 1770 στο χωριό Άλβαινα της Ολυμπίας. Επίσκοπος Μεθώνης Ναυαρίνου και Νεοκάστρου χειροτονήθηκε επί πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Κυρίλλου ΣΤ’ (1813-1818). Το 1817 ταξίδεψε στη Ρωσία και παρουσιάστηκε ενώπιον του τσάρου στον όποιο, με σπάνια ευγλωττία, εξέθεσε τις κακουργίες των Τούρκων κατακτητών και την οικτρή κατάσταση των υπόδουλων Ελλήνων, και από τον όποιο ζήτησε συμπαράσταση και βοήθεια για το δούλο Γένος. Στη Μεθώνη επέστρεψε το 1818 με ρωσικό πολεμικό πλοίο.
Τότε μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Αναγνωσταρά Παπαγεωργίου. Είναι ο πρώτος από τους αρχιερείς της Πελοποννήσου που μυήθηκε σ’ αυτήν, η δε είσοδος του χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Από την έναρξη της Επανάστασης του 1821, ο Γρηγόριος αναπτύσσει πολεμική δράση και πρωτοστατεί, μαζί με τους οπλαρχηγούς Παπατσώρα, Γρηγοριάδη, Παπατσώνη, Ντούφα, Παπαζαφειρόπουλο, Κων. Πετρ. Μαυρομιχάλη κ.ά. στην πολιορκία των κάστρων της Μεθώνης και του Νεοκάστρου. Μετά εξάμηνη πολιορκία του Νεοκάστρου οι Τούρκοι παραδόθηκαν και τη συμφωνία παραδόσεως υπέγραψε ο Γρηγόριος (7 Αυγούστου 1821). Η απόβαση του Ιμπραήμ στη Μεθώνη και Κορώνη βρίσκει τον Γρηγόριο στην πρώτη γραμμή και υπερασπίζεται το Παλαιόκαστρο. Μετά την πτώση της Σφακτηρίας, τα χαράματα της 30ης Απριλίου 1825, ο Γρηγόριος και οι υπερασπιστές του Παλαιοκάστρου αποφάσισαν ηρωική έξοδο. Ο Γρηγόριος τραυματίστηκε και συνελήφθη αιχμάλωτος. Αρνήθηκε να εξισλαμιστεί και να «προσκυνήσει», φυλακίστηκε στο Μπούρτζι της Μεθώνης οπού υποβλήθηκε σε φρικτά μαρτύρια με αποτέλεσμα να πεθάνει στις 22 Οκτωβρίου 1825.

 Απο την σημερινή λειτουργία στον ιερο ναο του Αγιου Νικολάου για την εορτή μνήμης του επισκόπου Μεθωνης Γρηγορίου.

Ο Εθνομάρτυρας και Φιλικός επίσκοπος Μεθώνης Γρηγόριος Παπαθεοδώρου

Γεννήθηκε στη Μίνθη (Αλβενα) στις 12 Νοεμβρίου 1770 κατά την περίοδο των Ορλωφικών. Την ίδια χρονιά στο Ραμοβούνι της Τριφυλίας γεννήθηκε και ο Κολοκοτρώνης. Ηταν γιος του Θεόδωρου Παπαθεοδώρου και της Αναστα- σίας από το γένος των Σακελαρίων. Τα πρώτα γράμματα έμαθε στο χωριό του, συμπλήρωσε δε τις γνώσεις τους στη μονή της Βυτίνας η οποία τότε διέθετε πλούσια βιβλιοθήκη. Κατά τον Γρηγοριάδη "ήτο ανήρ παιδείας μεν μεγάλης και κάτοχος τριών γλωσσών, της τουρκικής, της αραβικής και της γαλλικής, γνωρίζων δε και ολίγον την ιταλικήν.." Εχων κλίση προς την εκκλησία ακολούθησε το ιερατικό στάδιο. Χειροτονήθηκε διάκονος στις 16 Μαϊου 1800, πρεσβύτερος και Πρωτοσύγκελος στις 9 Απριλίου 1806   στη Μητρόπολη Χριστιανουπόλεως (σήμερα Τριφυλίας & Ολυμπίας). Στις 12 Αυγούστου 1816 έγινε επίσκοπος Μεθώνης. Η προτομή του στον τόπο του μαρτυρίου του   Μυήθηκε στη Φιλική εταιρεία από τον Καρυτινό γιατρό Αντώνη Πελοπίδα στις 22 Οκτωβρίου 1818 ενώ κατ'άλλους στις 26 Δεκεμβρίου 1819 από τον Αναγνωσταρά Παπαγεωργίου. Ως φιλικός ανέπτυξε ζηλευτή δραστηριότητα. Κατήχησε και μύησε πολλούς πατριώτες στα μυστικά της Φιλικής εταιρείας και στους καταλόγους των μελών της Φιλικής Εταιρείας (Αρχείο Σέκερη) φαίνεται ότι πρόσφερε 25 γρόσια και άλλα 150 τα αδέλφια του Αντώνης, Νικόλαος και Κωνσταντίνος. Οταν κηρύχθηκε η επανάσταση τέθηκε επικεφαλής και με 150 Νεοκαστρίτες και Μεθωνίους πολιόρκησε τα φρούρια της Μεθώνης και του Νιόκαστρου. Στις 7 Αυγούστου 1821, ο γενικός αρχηγός των Τουρκικών δυνάμεων Μουσταφά Αλή Μπάσογλου αναγκάστηκε να παραδώσει τα κλειδιά του κάστρου της Μεθώνης στο γενικό αρχηγό του ελληνικού στρατοπέδου Μεθώνης ΓΡΗΓΟΡΙΟ όπως μαρτυρεί το σχετικό συμφωνητικό με ημερομηνία 7 Αυγούστου 1821. Στις 29 Μαρτίου 1823 υπογράφει το Α' Πρακτικό της Εθνοσυνελεύσεως του Αστρους δεύτερος στη σειρά μετά τον Βρεσθένη Θεοδώρητο. Το 1824 όταν εκδηλώθηκε ο διχασμός ο Μεθώνης Γρηγόριος εξελέγη πρόεδρος του Βουλευτι- κού και απηύθυνε εν ονόματι στου Σώματος προς το Πανελλήνιον την ιστορική διακήρυξιν με ημερομηνία 24 Φεβρουαρίου 1824 (ΚΟΚΚΙΝΟΣ Τομ. 4 σελ. 370) και καλούσε το λαό με θέρμη σε ομόνοια. Το 1825 ο Ιμπραήμ απειλεί το Μοριά. Ο Μεθώνης Γρηγόριος κάνει άλλη μια φορά το καθήκον του. Κινητοποιεί τους Μεσσήνιους αρχηγούς και στις 26 Απριλίου καταλαμβάνει το Ναυαρίνο.  Ο Ιμπραήμ έχοντας ως συμβούλους και ξένους αξιωματικούς πολιορκεί το κάστρο από στεριά και από θάλασσα και εμποδίζει τον ανεφοδιασμό σε νερό και πολεμοφόδια των αμυνομένων. Στις 29 Απριλίου ο Ιμπραήμ έσφιξε την τανάλια της πολιορκίας και οι αμυνόμενοι αναγκάστηκαν να εξέλθουν τη νύχτα. Λίγοι σώθηκαν. Πολλοί αιχμαλωτίστηκαν και ανάμεσά τους και ο Μεθώνης Γρηγόριος. Κλείστηκε σε σκοτεινό και ανήλιαγο μπουντρούμι στο κάστρο της Μεθώνης. Ο Ιμπραήμ ύστερα από σκληρή δοκιμασία ημερών κάλεσε τον αιχμάλωτο Δεσπότη Γρηγόριο να προσκυνήσει. Αυτός αρνήθηκε λέγοντας: "Ο Δεσπότης της Μεθώνης δυό πράγματα στον κόσμο προσκυνάει   Τον παντοδύναμο θεό και τη μητέρα του πατρίδα". Η δοκιμασία του συνεχίστηκε όλο το Μάη και όλο το καλοκαίρι. Το μαρτυριό του κράτησε ένα εξάμηνο. Οι άθλιες συνθήκες της μακράς φυλακίσεώς του, τα βασανιστήρια και η πανώλης επιφέρουν τέλος του. Παραδίδει το πνεύμα του στις 22 Οκτωβρίου 1825 ημέρα Πέμπτη.  Οι Τούρκοι το χολεριασμένο του κορμί το έριξαν στη θάλασσα μα σαν έπεσε αυτό στην άπλα της το κύμα το παρέσυρε και το σφήνωσε στο στόμιο θαλάσσιου σπηλαίου. Εκεί το βρήκε αργότερα ο Κεφαλονίτης πλοίαρχος Διονύσιος Φωκάς και το πήγε στην  Οδησσό, όπου το έθαψε με τιμές. Η Μητρόπολη Μεσσηνίας έστησε την προτομή του στον τόπο του μαρτυρίου τη Μεθώνη. Στις 29 Ιουνίου 1960 έγιναν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του από τον Μητροπολίτη Μεσσηνίας Χρυσόστομο (Δασκαλάκη) ο οποίος εκφώνησε και επίκαιρο λόγο. Μακάρι να αξιωθεί και η γενέτειρά του να πράξει το ίδιο.