Τετάρτη 5 Ιουλίου 2017

τοξωτό γεφύρι στην Μεθώνη




5/7/2017
Τοξωτό λιθόκτιστο γεφύρι
Από τα παλιά γεφύρια που ένωναν τις όχθες του ποταμού τα δύο γκρεμίστηκαν στα μέσα του 20ου αιώνα, της Παλιαμοθώνης (1960) και της Γερανοπόλεως, ενώ το μόνο που μένει ακόμη σε χρήση είναι αυτό που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, ανατολικά του Καποδιστριακού Σχολείου και σε απόσταση 50 μέτρων απ’ αυτό. Το γεφύρι αυτό έχει κηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο .


ΤΟ ΤΟΞΩΤΟ ΓΕΦΥΡΙ ΤΗΣ ΜΕΘΩΝΗΣ

    Το τοξοτό γεφύρι της Μεθώνης, που βρίσκεται κοντά στο Καποδιστριακό σχολείο, είναι ένα εξαιρετικό δείγμα τεχνικής κατασκευής γεφυριών και ο περιβάλλον χώρος του μπορεί να αξιοποιηθεί και να δημιουργηθεί μιά ενδιαφέρουσα περιοχή της πόλης.
    Την ομορφιά αυτής της περιοχής είχαν επισημάνει περιηγητές των αρχών του 18ου αιώνα όπως μας πληροφορεί ο Τ. Δεμοδός σε δημοσίευμά του στην εφημερίδα Καθημερινή της 20ης Νοεμβρίου 1987. Γράφει γιά το ποτάμι που οι Γάλλοι το ονόμαζαν Siloso :
    « Στις όχθες του, κατά τον Mangeart (1829),είναι χτισμένα πολλά σπιτάκια που δίνουν σε μικρογραφία την όψη μιάς από τις εισόδου του Παρισιού.Οι όχθες του είναι κατάφυτες από ροδοδάφνες και λυγιές .Η κοίτη, γράφει ο Σατωμπριάν(1806),ήτο μεστή ροδοδαφνών και εμπέτρων (Agnus castas) φυτών εχόντων φύλλα μακρά,ωχρά και λεπτά, άνθη δε ιόχροα, κατά τι βαμβακοειδή και επιμήκη εν σχήματι ηλακάτης ».
    Όπως είναι αυτονόητο γιά τα νεοελληνικά δεδομένα, το γεφύρι αφέθηκε απροστάτευτο στη αναπόφευκτη φθορά του χρόνου χωρίς καμιά συντήρηση. Το γεφύρι όπως είναι σήμερα Και σαν να μη έφθανε αυτό άρχισαν οι βάρβαρες και καταστροφικές παρεμβάσεις δημόσιων φορέων και τοπικής διοίκησης γιά να του δώσουν τη «χαριστική βολή».
    Στις 30.10.1987, όπως αναφέρει στο παραπάνω δημοσίευμά του ο Τ. Δεμοδός, ο τότε δημόσιος ΟΤΕ κατέστρεψε ένα μέρος του πλακόστρωτου οδοστρώματος γιά να περάσει μιά δέσμη καλωδίων με την ανοχή ή συνενοχή της τοπικής διοίκησης.Η τότε τοπική διοίκηση, εμφορούμενη από την «ιδεολογία» της τσιμεντόστρωσης των πάντων, επίστρωσε το οδόστρωμα του γεφυριού με μιά πρώτη δόση τσιμέντου. Είχε προηγηθεί βέβαια η τσιμεντόστρωση όλων των πλακόστρωτων δρόμων της πόλης.
    Κάποια στιγμή, έστω και καθυστερημένα, η ελληνική πολιτεία ξύπνησε!
    Με την απόφαση ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/229554168/17.10.2001, ακριβώς δεκατέσσερα χρόνια μετά τη βάρβαρη ενέργεια του ΟΤΕ, το γεφύρι χαρακτηρίστηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
    Στο κείμενο της ομόφωνης απόφασης Κεντρικού Συμβουλίων Νεωτέρων Μνημείων αναφέρεται η αιτιολογία.
    « Χαρακτηρίζουμε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και ως έργο τέχνης την τοξοειδή γέφυρα στην οδό Καποδίστρια, Δήμου Μεθώνης Ν. Μεσσηνίας, διότι αποτελεί αξιόλογο δείγμα τεχνικής κατασκευής γεφυριών των αρχών του 20ου αιώνα, βρίσκεται σε αρμονία με το ευρύτερο φυσικό περιβάλλον και αποτελεί αναπόσπατο τμήμα του ιστορικού ιστού της πόλης της Μεθώνης, επίσης άρρηκτα συνδεδεμένη με την ανάπτυξη της επικοινωνίας των κατοίκων της περιοχής ». [1]
    Μετά το χαρακτηρισμό αυτό εύλογα θα περίμενε κάποιος να αρχίσουν κάποιες διαδικασίες συντήρησης. Δυστυχώς όμως έγινε το αντίθετο!
    Οι επίγονοι της «ιδεολογίας» του τσιμέντου κτύπησαν και πάλι το 2008. Οσο τσιμέντο περίσεψε από την τσιμεντόστρωση του παρόχθιου στενού δρόμου το έριξαν στο οδόστρωμα του γεφυριού σαν να μην έφθανε η πρώτη «δόση» τσιμέντου του 1987.
    Αγανακτισμένος από το γεγονός της μη συμμόρφωσης της τοπικής διοίκησης με τους νόμους του κράτους (νόμοι 2039/92 «Περί Κύρωσης της Σύμβασης γιά την προστασία της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της Ευρώπης» και 3028/2002) έστειλα στις 7.10.2008 επιστολή διαμαρτυρίας στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ της Καλαμάτας. Επιστολή με ημερομηνία 21.2.2008 είχε στείλει στις αρμόδιες υπηρεσίες και ο συμπολίτης μας κ. Β. Μισκιώτης με την οποία τους είχε επισημάνει τον κίνδυνο που συνιστούσε γιά το μνημείο η διέλευση βαριών οχημάτων.
    Μετά από τις επιστολές αυτές η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Εργων Δυτ. Ελλάδος διενήργησε αυτοψία και ένα χρόνο μετά με την επιστολή της ΥΠΠΟ/ΥΝΕΜΤΕ ΔΕ/Φ06-Β/8056Ε/27.7.2009 που μας έστειλε διαπίστωνε τις αυθαίρετες παρεμβάσεις όπως και τις πρόσθετες φθορές στο γεφύρι, σε σχέση με παλαιότερες φωτογραφίες, ιδιαίτερα στα στηθαία.
    Αντί όμως να δώσει εντολή στους παρανομήσαντες να αποκαταστήσουν άμεσα τις βλάβες που προξένησαν.
    Ζητούσε από το Δήμο τα εξής : παρακαλεί (!!!) το Δήμο να κάνει κάποιες ενέργειες αποκατάστασης, δίνοντας έτσι το μήνυμα της ατιμωρησίας των παρανομιών.













    Μετά την επιστολή αυτή πέρασαν περισσότερα από τρία χρόνια απραξίας από την πλευρά του Δήμου αλλά και την πλευρά της αρμόδιας υπηρεσίας της αρμόδιας Εφορείας αρχαιοτήτων. Οι αυθαίρετες παρεμβάσεις παραμένουν και δεν ανησυχεί κανένας αρμόδιος όχι μόνο γιά τη συνεχιζόμενη φθορά του μνημείου αλλά ούτε γιά την ασφάλεια των διερχόμενων οχημάτων και των επιβατών τους. Με την ευκαιρία της αναστύλωσης του Καποδιστριακού σχολείου και της διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου ο ΣΦΚΜ αποφάσισε να ξαναφέρει το θέμα στην επικαιρότητα και με συντονισμένες ενέργειες να συμβάλει στη διάσωση και την προβολή και αυτού του μνημείου.
    Πιστεύω ότι η δύναμη της συλλογικής δράσης του ΣΦΚΜ και της οργανωμένης δημοσιοποίησης του θέματος θα έχει θετικό αποτέλεσμα το οποίο δεν επιτεύχθηκε από τις ατομικές πρωτοβουλίες που προαναφέρθηκαν.
    [1] Σχετικά με χρόνο κατασκευής του γεφυριού, στο παραπάνω κείμενο του Τ. Δεμοδού αναφέρεται:
    «Το γεφύρι που κακοποιήθηκε στις 30 Οκτωβρίου από τον ΟΤΕ, δεν το έκτισε ο Καποδίστριας. Είναι πολύ παλιότερο».
    Συνεπώς, κατά τον Τ. Δεμοδό, η κατασκευή του πρέπει να έγινε στις αρχές του 19ου αιώνα ή ακόμα παλαιότερα και όχι στις αρχές του 20ου αιώνα που αναφέρεται στην υπουργική απόφαση. Παρά το γεγονός ότι ο Τ. Δεμοδός δεν παραθέτει κάποιο αποδεικτικό στοιχείο γιά το χρόνο κατασκευής του γεφυριού, είναι ένα θέμα προς διερεύνηση με δεδομένη την επιμέλεια με την οποία κατέγραφε την ιστορία της Μεθώνης ο Τ. Δεμοδός.
    Νέα στοιχεια για το έτος κατασκευής του γεφυριού.
    Από την έρευνα του κ. Βασ. Μισκιώτη στα αρχεία του Ν. Βασσόπουλου έχουν προκύψει αξιόπιστα στοιχεία για το έτος κατασκευής του γεφυριού. Όπως μας πληροφορεί ο κ. Μισκιώτης, ο Ν. Βασσόπουλος (1899-1993) μελετούσε τα βιβλία του τ. Δήμου Μεθώνης και κρατούσε σημειώσεις σε τετράδια. Αυτό βοήθησε στη διάσωση σημαντικών πληροφοριών για τις δραστηριότητες του Δήμου, διότι το μεγαλύτερο τμήμα των βιβλίων του Δήμου αποτεφρώθηκε στην πυρκαγιά του δημοτικού καταστήματος τον Δ εκέμβριο του 1973.
    Όλο το αρχείο του Ν. Βασσόπουλου βρίσκεται στα Αρχεία του Νομού Μεσσηνίας/Γενικά Αρχεία του Κράτους και ο σύλλογός μας έχει συστήσει Επιτροπή για την αξιοποίησή του με συντονιστή τον αντιπρόεδρο κ. Κ.Αποστολόπουλο και τη συνδρομή του κ. Β. Μισκιώτη. Στο τετράδιο Νο 25, σελ. 177, υπάρχει η σημείωση:
    «Το 1862 αποφασίζεται και κατασκευάζεται η γέφυρα του σχολείου ανατεθείσης της κατασκευής εις τον εργολάβον Χαρίτον Χαριτόπουλο. Το 1864 κατασκευάζεται ο προ του σχολείου και προ της γεφύρας δρόμος».
    Επομένως η χρονολόγηση της κατασκευής της γέφυρας που αναφέρεται στο ΦΕΚ της ανακήρυξης του μνημείου σαν διατηρητέου είναι λανθασμένη και πρέπει να διορθωθεί. Ο κ. Β. Μισκιώτης , μετά από πρόταση του οποίου το έτος 1998 χαρακτηρίστηκε το 2001 η γέφυρα σαν διατηρητέο μνημείο, έχει στείλει επιστολή στο τ. ΤΠΠΟ το 2012 με την οποία ζητούσε τη διόρθωση της ημερομηνίας κατασκευής της γέφυρας. Μέχρι σήμερα δεν έχει λάβει καμιά απάντηση.
    Ο ΣΦΚΜ έχει αναλάβει πρωτοβουλία για αποκατάσταση και αναστήλωση του μνημείου και στα πλαίσια αυτής της πρωτοβουλίας θα κάνει τις απαραίτητες ενέργειες για τη σωστή καταγραφή της ημερομηνίας κατασκευής του.

    ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΤΟΞΟΤΟΥ ΓΕΦΥΡΙΟΥ

    Το τοξοτό γεφύρι σε παλιά φωτογραφία με ακέραια τα στηθαία του και καθαρό από την επικίνδυνη για την αντοχή του βλάστηση (Φωτογραφικό αρχείο Τ. Δεμοδού).
    Στα πλαίσια της προστάθειας του συλλόγου μας για την αποκατάσταση και ανάδειξη του τοξοτού γεφυριού και του περιβάλλοντος χώρου στάλθηκε η επιστολή ΣΦΚΜ/20/15.3.2013 προς την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Εργων Δυτ. Ελλάδος της Γεν. Γραμματείας Πολιτισμού και στο Δήμο Πύλου-Νέστορος με την οποία ζητούσαμε την ανάληψη σχετικής πρωτοβουλίας από την πλευρά της.
    Η Υπηρεσία με τη σειρά της έστειλε στο Δήμο την επιστολή ΥΠΑΙΘΠΑ/ΥΝΕΜΤΕΔΕ/Φ06-β/5748 π.ε./18.4.2013 με την οποία του ζητά να προχωρήσει στις ενέργειες που του είχαν ζητηθεί από τον τ. Δήμο Μεθώνης το 2009. Πιό συγκεκριμμένα στην επιστολή σημειώνονται τα παρακάτω:




     






    Ο σύλλογός είναι σε επαφή με τον αρμόδιο μηχανικό της Υπηρεσίας του ΥΠΠΟ και παρακολουθεί την εξέλιξη του θέματος.
    Παράλληλα θα επιδιώξει το συντομότερο συνάντηση με τον κ. Δήμαρχο για να ενημερωθεί για τον προγραμματισμό που υπάρχει γιά το θέμα από την πλευρά του Δήμου.
    (Αντώνης Τσιρίγος ,  Ιούνιος 2013)

    Δεν υπάρχουν σχόλια:

    Δημοσίευση σχολίου