Η Κατασκευή του δρόμου Μεθώνη - Ναβαρίνο και η Διαδρομή Μεθώνη- Κορώνη

Κατασκευή του δρόμου Μεθώνη - Ναβαρίνο απο το Γαλλικό Εκστρατευτικό σώμα, 1828

 

    Τον Ιούλιο του 1828, στο έβδομο έτος του Απελευθερωτικού Αγώνα, δέκα μήνες μετά την καταναυμάχηση του τουρκικού στόλου στο Ναβαρίνο, επτά μήνες μετά την άφιξη του Κυβερνήτη Καποδίστρια στο Ναύπλιο και τέσσερις μήνες μετά την κήρυξη του νέου ρωσοτουρκικού πολέμου, οι τρείς ρυθμίστριες Ευρωπαϊκές δυνάμεις, Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία, αποφάσισαν με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου την αποστολή στο Μοριά γαλλικού εκστρατευτικού σώματος.  Αυτό θα είχε ως έργο την επιβολή της ανακωχής μεταξύ των εμπολέμων Ελλήνων και Τούρκων και την επίβλεψη της εκκένωσης της Πελοποννήσου από τον Αιγυπτιακό στρατό.  Έτσι, στα τέλη Αυγούστου και στις αρχές Σεπτεμβρίου του 1828, 15.000 άνδρες υπο τις διαταγές του στρατηγού Μaison αποβιβάστηκαν στην Μεσσηνία.

      Στο διάστηµα που παρέµειναν στην Πελοπόννησο, τους πρώτους µήνες υπό την αρχηγία του Maison και αργότερα υπό τον Schneider, οι Γάλλοι στρατιώτες επιδόθηκαν σε ποικίλες εργασίες αποκατάστασης της ζωής στις περιοχές όπου ήταν εγκατεστηµένοι και κυρίως στη Μεσσηνία, όπου βρισκόταν το αρχηγείο τους. Από τις πιο σηµαντικές δραστηριότητές τους, υπό την καθοδήγηση του σώµατος του Μηχανικού, ήταν η αποκατάσταση των φρουρίων που κατέλαβαν στην Πελοπόννησο και η ανοικοδόµηση των πόλεων που είχαν καταστραφεί ολοκληρωτικά από τους µακροχρόνιους πολέµους και από το στρατό του Ιµπραήµ. Πράγµατι, όταν έφθασαν οι Γάλλοι, η κατάσταση της χώρας ήταν άθλια και η όψη της φοβερή

      Καθοριστική για τους Γάλλους ήταν και η επικοινωνία των δύο φρουρίων, Μεθώνης και Ναβαρίνου, που κράτησαν στην κυριαρχία τους, καθώς στο ένα ήταν εγκατεστηµένο το αρχηγείο τους και στο άλλο βρισκόταν το µεγαλύτερο µέρος του σώµατος. Η περιοχή µεταξύ Ναβαρίνου και Μεθώνης, ήδη από τα πρώτα χρόνια της δράσης του Ιµπραήµ στην Πελοπόννησο, ήταν ολότελα κατεστραµµένη και τα χωριά είχαν ισοπεδωθεί από τα αιγυπτιακά στρατεύµατα. Ο δρόµος, πετρώδης και αρκετά δύσβατος, στενός στην αρχή και πλατύτερος αργότερα, περνούσε µέσα από µία πεδιάδα στην οποία είχαν αποµείνει µόνο χαλάσµατα και τα ερείπια ενός αρχαίου παρεκκλησίου, αφιερωµένου στον Άγιο Νικόλαο, του µοναδικού µνηµείου που σεβάσθηκαν οι Αιγύπτιοι, ενώ παλαιότερα υπήρχαν χωριά και χιλιάδες ελιές.  Οι µηχανικοί και οι στρατιώτες της Γαλλικής Αποστολής προχώρησαν στη χάραξη και κατασκευή του δρόµου που ένωνε τις δύο πόλεις. Όπως αναφέρει ο Puaux, περίπου στα µισά του δρόµου, στο ύψος του Καινούργιου Χωριού, κοντά σε µία πηγή και µία παµπάλαια συκιά, υπήρχε το καπηλειό του Πανάγου, ενός Έλληνα βετεράνου της ναπολεόντειας στρατιάς. Οι Γάλλοι στρατιώτες που εργάζονταν για την κατασκευή του δρόµου πήγαιναν εκεί, έπιναν ρακί και αγόραζαν κυνήγι. Εκεί κοντά ο Schneider είχε κατασκευάσει και ένα σανατόριο για τους στρατιώτες, το οποίο όµως γρήγορα εγκαταλείφθηκε.  

      Χαρακτηριστική είναι και η μαρτυρία του αρχηγού της Γαλλικής Επιστημονικής Αποστολής  Bory de Saint Vincent, όπου στις 4 Μαρτίου 1829 γράφει σχετικά: "Εδώ αρχίζει ένας δρόμος λιθόστρωτος, δύο περίπου μέτρα φαρδύς, καλούτσικα χαραγμένος, με πολλές λακκούβες, στρωμένος με στρογγυλεμένες πέτρες, κακά αρμοσμένες. (2 λέυγες, 6 ώρες βάδισμα). Τον είχαν φτιάξει οι Βενετοί. Στη συνέχεια βρήκαμε και άλλους παρόμοιους δρόμους σε πολλά μέρη της Πελοποννήσου. Ήταν όλοι τους άκρως επικίνδυνοι για τα άλογα, που ένας θεός ξέρει πώς δεν τσακίζονται συνέχεια. Τις ελάχιστες φορές που πήρα άλογο στην Πελοπόννησο, προτίμησα τα διπλανά κατσάβραχα παρά να ακολουθήσω τέτοιους δρόμους. Συνήθως τους απέφευγα κι αναζητούσα περάσματα δεξιά κι αριστερά, όσο κι αν ήταν δύσβατα".

      Ο δρόµος αυτός, αν και µικρού µήκους (µόλις 12 χιλιοµέτρων), ήταν ο πρώτος αµαξιτός δρόµος που κατασκευάσθηκε στην Ελλάδα. Ο µόνος άλλος που άνοιξε το 1830 για τις φορτηγές άµαξες ήταν αυτός µεταξύ Άργους και Ναυπλίου. ∆υστυχώς όµως αµέσως µετά την αποχώρηση των Γάλλων η οδός καταστράφηκε και οι άµαξες που τη διέσχιζαν παρέµειναν εγκαταλελειµµένες στο φρούριο της Μεθώνης [Σύµφωνα µε τη διήγηση του Αριστοµένους Μιχαήλ (βιβλίο του "Μιχαήλ, Α.Π., Ιστορία της πόλεως Πύλου, Εν Αθήναις 1888 (φωτ. ανατύπωση, εκδ. Καραβία, Αθήνα 1980),  ο οποίος, παιδί ακόµη, πρόλαβε να ανεβεί σε µία από αυτές τις άμαξες στη Μεθώνη.  

      Τέλος, χαρακτηριστικό του γεγονότος αυτού αποτελεί το άρθρο της εφημερίδας "Πελοπόννησος" της 20ης Αυγούστου 1860.  Σύμφωνα με τον συντάκτη, Γαλλικό ατμόπλοιο που μετέφερε 850 Γάλλους στρατιώτες με προορισμό την Βυρητό*  λόγω βλάβης αγκυροβόλησε στο λιμένα του Ναβαρίνου και κατασκήνωσαν στην θέση "καμάρες" ανατολικά του φρουρίου.  Η κατασκήνωσης αυτή, αναπολεί στη μνήμη, σύμφωνα με τον συντάκτη, την Γαλλική Αποστολή του έτους 1828 στην περιοχή.  Κατά την διαμονή τους το 1828 κατασκεύασαν μεταξύ άλλων την "απο Πύλον προς Μεθώνη αμαξιτή οδόν", η οποία κατά το έτος 1860 "της δε αμαξιτής από Πύλου μέχρι Μεθώνης οδού ούτε ίχνος αλλά δύσβατον και τοις οδοιπόροις επικίνδυνον!".

* Στις 22 Μαΐου 1860, μια μικρή ομάδα Μαρωνιτών άνοιξε πυρ προς μια ομάδα Δρούζων στην είσοδο της Βηρυτού, σκοτώνοντας έναν και τραυματίζοντας δύο. Αυτό προκάλεσε ένα χείμαρρο βίας που σάρωσε το Λίβανο. Σε μόλις τρεις ημέρες, από τις 29 έως τις 31 Μαΐου 1860, 60 χωριά καταστράφηκαν κοντά στη Βυρήτο, ένω μέχρι τον Ιούνιο οι ταραχές είχαν εξαπλωθεί στις «μικτές» γειτονιές του νότιου Λιβάνου.   Η Γαλλία παρενέβη εξ ονόματος του τοπικού χριστιανικού πληθυσμού και η Μεγάλη Βρετανία εξ ονόματος των Δρούζων μετά τις σφαγές, στις οποίες σκοτώθηκαν πάνω από 10.000 χριστιανοί.

https://kato-minagia.blogspot.com/2019/04/1828.html?fbclid=IwAR00eVp68teiekUqblL2-5sFeEKzj9hANMkohPKf2txfasO0DVsD5MHNi8g 

Η Γαλλική Επιστημονική Αποστολή στο Μοριά, 1829 | Διαδρομή Μεθώνη- Κορώνη: Γεύμα στο Μηναγιώτικο ρέμα, δίπλα στα ερείπια Βυζαντινής γέφυρας]

Χάρτης δρόμων και ποταμών, 1829

      190 χρόνια πριν, στις 3 Μαρτίου 1829, μία μεγάλη και ασυνήθιστη ομάδα φιλελλήνων αποβιβάσθηκε στο Ναβαρίνο από την γαλλική πολεμική φρεγάτα ‘Κυβέλη’. Ήταν τα μέλη της Γαλλικής Επιστημονικής Αποστολής του Μοριά, είκοσι ακαδημαϊκοί και αξιωματικοί του στρατού, γεωγράφοι, φυσιοδίφες, ελληνιστές, αρχιτέκτονες και ζωγράφοι. Είχαν έλθει να εξερευνήσουν τον τόπο που είχε μόλις απελευθερωθεί από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ, μετά την γαλλική στρατιωτική αποστολή υπό τον στρατηγό Maison (Οκτώβριος 1828). Οι Γάλλοι επιστήμονες θα εξερευνήσουν την Πελοπόννησο κυρίως, αλλά και τις Κυκλάδες, την Αίγινα και την Αττική. Θα χαρτογραφήσουν τον τόπο και θα συλλέξουν στοιχεία σχετικά με την δημογραφία, τους φυσικούς πόρους και τις υποδομές, την φύση και τις αρχαιότητες του υπό ίδρυση ελληνικού κράτους.Η Αποστολή πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία της Γαλλικής κυβέρνησης, σε απάντηση αιτημάτων του κυβερνήτη Καποδίστρια. Τελούσε υπό την αιγίδα των επιστημονικών Ακαδημιών του Ινστιτούτου και του Γενικού Επιτελείου της Γαλλίας και απαρτιζόταν από τρία τμήματα ειδικών στις φυσικές επιστήμες, την αρχαιολογία, και τις καλές τέχνες. Παράλληλα, μια τοπογραφική διμοιρία 25 μηχανικών του στρατού, ανέλαβε την αναλυτική χαρτογραφική αποτύπωση του χώρου. Ο κυβερνήτης Καποδίστριας και οι αξιωματούχοι πλέον αγωνιστές, όπως ο Κολοκοτρώνης, οι καπεταναίοι της Μάνης ή ο Μιαούλης, διευκόλυναν όσο μπορούσαν το έργο της Αποστολής, παρέχοντας μέσα, άδειες, και στοιχεία, όπως συμπαραστάθηκαν, στο μέτρο των δυνατοτήτων τους, και οι κάτοικοι της περιοχής.

      Ο Μοριάς στα 1829 ήταν ένας τόπος ρημαγμένος. Μετά από οκτώ χρόνια επαναστατικού αγώνα και βάναυσης καταστολής του από τους Αιγυπτίους του Ιμπραήμ, οι πόλεις ήταν ερειπωμένες, τα χωριά κατεστραμμένα, η ύπαιθρος καμένη και ερημωμένη. Οι επικοινωνίες ήταν δύσκολες, οι δρόμοι σε κακή κατάσταση, και οι διοικητικές αρχές αδυνατούσαν να αντιμετωπίσουν την πείνα, την ανασφάλεια και τις αρρώστιες. Αργά ή γρήγορα, τα περισσότερα μέλη της Αποστολής αρρώστησαν και αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στη Γαλλία. Η ασθένεια του υπευθύνου του Τμήματος Αρχαιολογίας, μόλις δυο μήνες μετά την άφιξή του, οδήγησε στη διάλυση του τμήματος. Τα άλλα δύο Τμήματα, των Φυσικών Επιστημών και της Αρχιτεκτονικής - Γλυπτικής, εξερεύνησαν την Πελοπόννησο από τον Απρίλιο έως τον Ιούλιο του 1829, και ακολούθησε η εξερεύνηση των Κυκλάδων και της Αττικής έως τον Οκτώβριο. Τα τελευταία μέλη της Αποστολής επέστρεψαν στη Γαλλία τον Ιανουάριο του 1830. Οι εργασίες χαρτογράφησης της Πελοποννήσου συνέχισαν έως το 1832, και του συνόλου της επικράτειας έως το 1849.

      Τα πορίσματα των εντατικών εργασιών της Αποστολής κυκλοφόρησαν μεταξύ των ετών 1831 και 1838: ο μεγάλος χάρτης της Πελοποννήσου σε 6 φύλλα και κλίμακα 1:200.000, και μια μεθοδική τεκμηρίωση του χώρου, των κατοίκων, της φύσης και των μνημείων, σε οκτώ επιβλητικούς τόμους με αναλυτική εικονογραφική τεκμηρίωση. Ακολούθησε ο χάρτης του Βασιλείου, που εκδόθηκε σε 20 φύλλα και κλίμακα 1:200.000 το 1852. Το έργο της Αποστολής εκφράζει την επιστημονική και τεχνολογική αντίληψη της Ακαδημίας και του Στρατού στην Γαλλία της Παλινόρθωσης. Διαπνέεται από ένα πνεύμα επιστημονικού θετικισμού που στηρίζεται στις νέες μεθοδολογίες και τις τεχνολογίες αιχμής, όπως η στατιστική δημογραφία και η γεωδαισία, η μελέτη της γεωλογικής διαμόρφωσης και του δικτύου των υδάτινων πόρων, η απογραφή των ορυκτών, της πανίδας και της χλωρίδας, τέλος η ανασκαφή, η τοπογραφική τεκμηρίωση και η σχεδιαστική αποκατάσταση των μνημείων. Ο στόχος ήταν διπλός. Να γνωρίσουν σε βάθος την φύση και τον πολιτισμό της Ελλάδας και να προσφέρουν στην ελληνική διοίκηση σύγχρονα εργαλεία διαχείρισης και ανάπτυξης.

Ο δρόμος Μεθώνη - Κορώνη

      ["Αφήνοντας την πόλη από την ήδη αναφερθείσα γέφυρα και προς τα δεξιά, ο δρόμος περνάει κοντά σε μια δεξαμενή και μετά φτάνει στην ακτή της θάλασσας, μετά από είκοσι λεπτά περπάτημα, στον τόπο που ορίστηκε εσφαλμένα να είναι η περιοχή της αρχαίας Μεθώνης, αφήνουμε την ακτή για να εισέλθουμε στα βουνά. Ο δρόμος ανατολικά, περνά σε ένα μικρό χωριό που ονομάζεται Καλαφάτη. 

Διασχίζουμε ένα ποτάμι που ονομάζεται Λαχανάδα (πρόκειται για το σημερινό Μηναγιώτικο ρέμα), το όνομα του οποίου παίρνει από ένα χωριό που διασχίζει και το οποίο βρίσκεται στα αριστερά. Αφού πήραμε το πρώτο μας γεύμα στη σκιά μυρτιάς και πικροδάφνης που συνορεύουν με το μικρό ποτάμι, προχωρήσαμε μέχρι ένα ρεύμα που ονομάζεται Grivi, σε μικρή απόσταση προς τα δεξιά, βρήκαμε μια ρωμαϊκή κατασκευή από τούβλα, τα υπόλοιπα του θόλου είναι διακοσμημένα με σκαλισμένα διαμερίσματα από γυψομάρμαρο, καθώς και η αψίδα εισόδου. Οι σωληνώσεις και η υποχώρηση της λεκάνης θεωρούν ότι αυτό το ερείπιο ήταν λουτρό. Κοντά στο οροπέδιο είναι τα ερείπια εκκλησίας μάλλον μεγάλου μεγέθους. Συνεχίζοντας προς την Κορώνη, διασχίζουμε ένα κατεστραμμένο χωριό όπου, δίπλα σε μια δεξαμενή, στέκεται ένα ελληνικό παρεκκλήσι διακοσμημένο με έργα ζωγραφικής, και κοντά υπάρχει ένα άλλο παρεκκλήσι σχεδόν παρόμοιο. Περαιτέρω, από το Παλαιοχώρι, ένα άλλο ερειπωμένο χωριό, ανακαλύπτουμε από την κορυφή του βουνού τον Κόλπο της Κορώνης και την χιονισμένη κορυφογραμμή του Ταυγέτου. 

Από αυτό το σημείο ο δρόμος κατεβένει σε μια πλούσια περιοχή ανάμεσα σε ελαιώνες, εν μέρει καμένες από τον στρατό του Ιμπραήμ, πολλά χωριά σε ερείπια, τα οποία είναι : Καντίρολη, Χαρακόπιο, Άγιος Δημήτριος, Γερακάρης και Γιατερόλη. Ένα τουρκικό νεκροταφείο βρίσκεται σε μικρή απόσταση και λίγα βήματα από το δρόμο.  Τέλος φτάνουμε στην Κορώνη, με οχυρωμένη είσοδος που σε συνδυασμό με τον κόλπο και τον Ταύγετο, παρουσιάζει μια γραφική άποψη.

---------------------------------------------------

["Αφήνοντας τη Μεθώνη, μετά από την πύλη, στρίψτε δεξιά κοντά σε μια δεξαμενή, για να φτάσετε στην ακτή της θάλασσας. Σε αυτή την ακτή είναι τρεις πυλώνες που είναι η εμφάνιση του υδραγωγείου. Σε 18 min. ο δρόμος ανεβαίνει μέχρι το τέλος της κοιλάδας για να εισέλθει σε ένα φαράγγι, 11m. μια δεξαμενή στα αριστερά, ένα μικρό χωριό σε ερείπια, που ονομάζεται Calafati, τέλος μιας χαράδρας, στα αριστερά, ένα οχυρό φρούριο του Ιμπραήμ. Σε 4m. μια δεξαμενή, υπολείμματα ενός βενετσιάνικου δρόμου, 23m. ένα ρεύμα που περνάει από μια πολύ μικρή γέφυρα τεκτονικής, 4 m ένα ρεύμα είναι 28 m. κορυφή του βουνού. Στα αριστερά, ένα παλιό κάστρο, από αυτό το σημείο μια πολύ ωραία θέα, είναι 13m μια ώρα στα αριστερά, το χωριό Λαχαναδά, ή μάλλον οι Λαχαναδές, γιατί υπάρχουν δύο από αυτό το όνομα. Σε 10 m. ένα ρυάκι, μια βρύση, μερικές κατοικίες, στα 12 m. καλλιεργημένα χωράφια, ένα ρεύμα, ποταμός με το όνομα Λαχανάδα, με μυρτιά και πικροδάφνη, τα ερείπια μιας Βυζαντινής γέφυρας, πανέμορφη κοιλάδα κοντά στη θάλασσα[....]"

Χρόνος διαδρομής: 6 ώρες και 29 λεπτά.

 

https://kato-minagia.blogspot.com/2019/02/1829_27.html?fbclid=IwAR00eVp68teiekUqblL2-5sFeEKzj9hANMkohPKf2txfasO0DVsD5MHNi8g