ΜΝΗΜΕΊΟ ΣΤΑΦΙΔΙΚΟΎ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΥΛΟ ΔΥΟ ΧΡΟΝΙΆ ΣΕ ΕΚΚΡΕΜΌΤΗΤΑ

ΜΝΗΜΕΊΟ  ΣΤΑΦΙΔΙΚΟΎ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΥΛΟ ΔΥΟ ΧΡΟΝΙΆ ΣΕ ΕΚΚΡΕΜΌΤΗΤΑ

Ηλίας Ε. Καραμπάτσος – Η πορεία προς την σταφιδική εξέγερση του 1935 μέσα από ντοκουμέντα εφημερίδων.

Αρχική » Γενικά » Ηλίας Ε. Καραμπάτσος – Η πορεία προς την σταφιδική εξέγερση του 1935 μέσα από ντοκουμέντα εφημερίδων.

17th Αύγουστος 2015

Βρισκόμαστε ένα χρόνο περίπου πριν το 2ο πανπυλιακό σταφιδικό συνέδριο που έγινε στο Χανδρινού (13-08-1933) και ήδη η φτωχή αγροτιά του γειτονικού μικρού αλλά προοδευτικού χωριού Μηνάγια, εντάσσεται (στις 3 Ιουλίου 1932) στο Κομμουνιστικό Κόμμα για να συμβάλλει στο “ξύπνημα της Φτωχολογιάς” ! Δεν τους εκφράζει πλέον το Αγροτικό Κόμμα και ο Τσικλητήρας , τον οποίο τον αποκαλούν (με τον πολύ βαρύ βεβαίως) χαρακτηρισμό «Αγροτοφασίστα»!

Επίσης οι φυλακισμένοι στα κάτεργα της Πύλου κομμουνιστές (εξαιτίας του «ιδιώνυμου αδικήματος» του Εθνάρχη Βενιζέλου που ξεκινάει το 1929) Σπ. Κοντογιάννης και Χαρ. Μπεκιάζος ενισχύονται με έρανο από την εργατική βοήθεια Λογγάς και Μηναγίων.

Τα Μηνάγια είναι το χωριό του νεαρού συνειδητοποιημένου Κομμουνιστή Παναγιώτη Αν. Πέππα.

Εφημ. Μακεδονία 10-10-1932

Ο βουλευτής Μεσσηνίας Σταύρος “Λούλης “ ή “Λούτσι” Τσικλητήρας παρατηρεί ότι επιβάλλεται η σύγκλιση συνεδρίου του Αγροτικού Κόμματος για να αποκατασταθεί η ηθική κρίση της διοικήσεως. Επ’ ουδενί λόγω για αυτόν δεν πρέπει να επανέλθει στο Κόμμα, ο αποκλεισμένος για τις φασιστικές του ιδέες, Σοφιανόπουλος. Τότε ο φίλος του Σοφιανόπουλου, ο Ματούσης, βρίζει τον Τσικλητήρα και δημιουργείται ζωηρό επεισόδιο. Ο Τσικλητήρας τότε τον πλησιάζει νευριασμένος για να… «τον ραπίσει», αλλά εν τέλει συγκρατείται από τους παρισταμένους! Πρόκειται για σπάνιο ντοκουμέντο της εφ. «Μακεδονία», διότι ο ανυστερόβουλος και γλυκύτατος (από τις περιγραφές Τσικλητήρας ) δεν έβγαινε ποτέ εκτός εαυτού!

*Σχόλιο: Ο Τσικλητήρας ήταν Αριστερός αλλά δεν ήταν Κομμουνιστής. Εναντιώθηκε όμως σθεναρά στις προσπάθειες φασιστοποίησης του Αγροτικού Κόμματος και βοήθησε πολλούς Κομμουνιστές που υπέστησαν διώξεις εξαιτίας του «ιδιώνυμου αδικήματος» που ίσχυσε από το 1929. Ανάμεσα σε αυτούς που βοήθησε την περίοδο των διώξεων ήταν ο μεθοδικός και αλύγιστος Χρήστος Κουβελιώτης (κατ’ εμέ η σπουδαιότερη ηγετική φυσιογνωμία του κινήματος του Μεσοπολέμου), στην «ανεξαρτήτων αρχών» εφημερίδα του οποίου «Πήδασος» αρθρογραφούσε και αυτός στα τέλη του 1934. Για τον ευρυμαθή και διορατικό Κουβελιώτη, ο γλυκύτατος Τσικλητήρας ήταν αποδεκτός έστω και ως ένας καλοπροαίρετος … “Φρακτσιονιστής“, τύπου Λουϊτζι Λόνγκο! (Εξ’ ου κατά μία εκδοχή και το παρατσούκλι “Λούης” ή “Λούλης”! To “Λούλης “ που τον προσφωνούσε ο κόσμος και ο ίδιος αποδεχόταν, ήταν μια παραφθορά του ιταλικού “Λουϊτζι”). Εντέλει μάλλον μόνιμα εσωτερικά αμφιταλαντευόμενος ιδεολογικά και σίγουρα αδικημένος από κάποιους λίγους με «υπερεπαναστατική» φρασεολογία, ο Τσικλητήρας παρασπόνδησε και προσχώρησε σε τοπική εκλογική σύμπραξη με το συνδυασμό βασιλοφρόνων (Κονδύλη – Μεταξά). Αυτοκτόνησε μετανιωμένος με πιστόλι στο Χάνδρινου (στο σπίτι του φίλου του Μήτσου Ανεστόπουλου), την ημέρα των εκλογών της 9ης Ιουνίου 1935. Από τον γιό του Μήτσου, τον μακαρίτη Παναγιώτη Ανεστόπουλο και άλλους ηλικιωμένους αριστερούς Χανδριναίους είχα συλλέξει πληροφορίες για το συμβάν και απόψεις για τον σπουδαίο Σταύρο Τσικλητήρα! Βλπ. “Χίλια χωριά στη δίνη του χρόνου”, σελ 236-237.

Τα αιματηρά γεγονότα στο Αίγιο

Αξιοπρεπή Ζωή ή Θάνατος!

26 Αυγούστου του 1934 . Φωτογραφίες από τα μεγαλειώδη συλλαλητήρια σε Πάτρα και Αίγιο.

Στο Αίγιο η φρουρά ρίχνει στο “ψαχνό” και έχουμε αργότερα δυο νεκρούς.

Ξενοδοχείο “Αττικόν” των Γαργαλιάνων (πλάγια είσοδος). Στην είσοδο της αίθουσας αναγράφεται ταμπέλα: “Πανσταφιδικό Συνέδριο Γαργαλιάνων“! Εκεί ψηφίστηκε για πρώτη φορά η υπέρ του “εντός ενός έτους” κατάργηση του ΑΣΟ και του παρακρατήματος, καθώς και κάθε βάρους στη σταφίδα (εξαγωγικής εισφοράς, συναλλαγματικού παρακρατήματος, τοπικών φόρων). Η φτώχη και φτωχομεσαία αγροτιά υπέδειξε πρωτοφανή συνοχή, απομονώθηκαν οι “Αγροτιστές” και εκεί έγκειται η Πρωτοπορεία του Συνεδρίου!

Συγκεντρώσεις σταφιδοπαραγωγών σε χωριά της Περιφέρειας Πυλίας της Μεσσηνίας, στις 8 Αυγούστου 1935.

Συγκεντρώσεις σταφιδοπαραγωγών σε χωριά της Περιφέρειας Πυλίας της Μεσσηνίας, στις 8 Αυγούστου 1935.

Επίσης αναφέρεται ότι την Κυριακή 4 Αυγούστου έγινε γενική συνέλευση των Διοικητικών Συμβουλίων και των Εποπτικών Συμβουλίων των Συνεταιρισμών Περιφέρειας Πυλίας για να παρθεί απόφαση έναρξης του αγώνα των σταφιδοπαραγωγών Πυλίας. Ο Πρόεδρος όμως Δημήτρης Βούρλας δεν εθεωρείτο έμπιστο πρόσωπο, διότι μέχρι πρότινος συνεργαζόταν με τον  Ν. Δηληγιάννη (Προέδρου της πρώτης Ένωσης του ΑΣΟ) για τη διάσπαση του Συνεδρίου Γαργαλιάνων.

* Συνεπώς κατανοούμε  το λόγο για τον οποίο διαβάζουμε στα αρχεία αγωνιστών Χανδρινού ότι κλήθηκαν οι έμπιστοι αντιπρόσωποι στο πανηγύρι της Ρίπαινας τον δεκαπενταύγουστο για το ενδεχόμενο οργάνωσης Προσυγκέντρωσης στον Πήδασο που θα οδηγούσε στη δυναμική κλιμάκωση της Εξέγερσης! («Χίλια χωριά στη δίνη του χρόνου», σελ. 239).

Οι σταφιδοπαραγωγοί Πελοποννήσου σε αναβρασμό. Στις 11 Αυγούστου στις 2 μ.μ. συνήλθε η Εκτελεστική Επιτροπή του πανσταφιδικού συνεδρίου Γαργαλιάνων στον Καϊάφα (βλ. φώτο). Βρισκόμαστε 15 ημέρες μετά την λήξη των εργασιών του Πανσταφιδικού Συνεδρίου Γαργαλιάνων και δεδομένου ότι τα αιτήματα των σταφιδοπαραγωγών δεν εισακούστηκαν, αποφασίζεται η συγκρότηση συλλαλητηρίων διαμαρτυρίας και ζητείται η ενίσχυση των Εργατικών Οργανώσεων. Επίσης οι σταφιδοπαραγωγοί της Επαρχίας Τριφυλίας απαιτούν και αυτοί την ικανοποίηση των αιτημάτων του συνεδρίου των Γαργαλιάνων.

Στις 11 Αυγούστου 1935 στις 2 μ.μ. συνήλθε η Εκτελεστική Επιτροπή των σταφιδοπαραγωγών στον Καϊάφα

Στις 11 Αυγούστου του 1935, συνήλθε η Εκτελεστική Επιτροπή των σταφιδοπαραγωγών στον Καϊάφα της Ηλείας. Από αριστερά προς τα δεξιά: Διακουμογιαννόπουλος, Σταυρόπουλος, Κορμάς, Κουβελιώτης και Κουλαμπάς.

Θάρρος 18-08-1935: Αναφορά της κλιμάκωσης των σταφιδικών κινητοποιήσεων σε Πυλία και Τριφυλία

Το συμβούλιο του ληστρικού ΑΣΟ καθορίζει για τη σταφίδα την εξευτελιστική τιμή των 2.900 δρχ το χιλιόλιτρο και αρνείται να έρθει σε επικοινωνία με την Εκτελεστική Επιτροπή που ανέβηκε για αυτό τον σκοπό στην Αθήνα.

Ο Υπουργός Εσωτερικών Περικλής Ράλλης, προκαλεί τους σταφιδοπαραγωγούς ισχυριζόμενος ότι –με βάση δήθεν τον “διεθνή ανταγωνισμό”- οι καθορισμένες τιμές της σταφίδας είναι εξωφρενικά μεγάλες! Στη φώτο η Εκτελεστική Επιτροπή. Από αριστερά προς τα δεξιά: Διακουμογιαννόπουλος, Κουλαμπάς, Κορμάς, Κουβελιώτης, Σταυρόπουλος.

Η Επιτροπή των σταφιδοπαραγωγών επέστρεψε από την Αθήνα στην Καλαμάτα και σκορπίστηκαν αμέσως στα χωριά προκειμένου να οργανώσουν την πάλη των σταφιδοπαραγωγών.
Επίσης αναφέρεται ότι οι συνεταιρισμοί Φιλιατρών ζητούν κατάπαυση πάσης τρομοκρατίας.

Οι σταφιδοπαραγωγοί των Φιλιατρών απελευθερώνουν  από το τμήμα χωροφυλακής, το ηγετικό τους στέλεχος, Σωτήρη Κανελλόπουλο.

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 27-08-1935: ”… στο χωριό Χανδρινού γκρεμίσανε τα γεφύρια… “

Εντωμεταξύ: Mετά τις μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις σταφιδοπαραγωγών σε Φιλιατρά και Γαργαλιάνους, όπου ο Κουλαμπάς εκφωνεί πύρινους λόγους που μιλούν στις καρδιές των σταφιδοπαραγωγών, επιστρέφει το μεσημέρι της Δευτέρας 26 Αυγούστου -δια μέσω Γιάλοβας, Μπαλοδημαίϊκων και Αβαρνίτσας– στον Πήδασο, όπου έχει ξεκινήσει ήδη από την Κυριακή με ομιλίες σταφιδοπαραγωγών της περιοχής η μεγάλη Προσυγκέντρωση. Αφού τελευταίος μίλησε και ο Κουλαμπάς, κατευθύνθηκαν σε πορεία προς την Πύλο.
Mετά το πρώτο ανακοινωθέν στις  10:00 μ.μ,  ακολουθεί δημοσιευμένο στο “Ριζοσπάστη” της 27-08-1935 και το δεύτερο που ήρθε στις 12:00 μ.μ.
Από ΚΑΛΑΜΑΤΑ 26η προς 27η  Αυγούστου (12 τα μεσάνυχτα)
ΚΩΣΤΑΣ ΑΥΓΗΤΑΣ
« Σύμφωνα με πληροφορίες  μου από την Πύλο, τα γεγονότα εκτυλίχτηκαν ως εξής:
Στις 7 το βράδυ 10 χιλιάδες σταφιδοπαραγωγοί μαζί με τα γυναικόπαιδά τους συγκεντρώθηκαν στην κεντρική πλατεία της Πύλου, όπου άκουσαν τους ρήτορες της Σταφιδικής Επιτροπής και ψήφισαν έντονη τηλεγραφική διαμαρτυρία στην Κυβέρνηση, περιμένοντας ανυπόμονα απάντηση. Τη στιγμή αυτή δύναμη στρατού ζήτησε βίαια να καταλύσει τους συγκεντρωμένους. Στην άρνηση των συγκεντρωμένων σταφιδοπαραγωγών ο στρατός πυροβόλησε στο ψαχνό. Σκοτώθηκαν 2 και τραυματίστηκαν 5. Η δολοφονική αυτή Επίθεση αποτέλεσε το σύνθημα μιας ορμητικότατης επίθεσης του αγαναχτισμένου όγκου των σταφιδοπαραγωγών κατά των ενόπλων κρατικών δυνάμεων. Έγινε σωστή μάχη. Ρίχτηκαν πάνω από 1000 πυροβολισμοί. Τελικά η αγαναχτισμένη μάζα κατόρθωσε να υπερφαλαγγίσει τις Ένοπλες δυνάμεις και να τις τρέψει σε άτακτη φυγή. Η ηρωική μάζα των σταφιδοπαραγωγών, νικήτρια πια στις μάχες των δρόμων, κατέλυσε τις κρατικές αρχές, κατέλαβε το ταχυδρομείο και άλλα κρατικά ιδρύματα. Στη νικηφόρα της εξόρμηση η εκμεταλλευόμενη φτωχολογιά της Πυλίας, φανατισμένη και από τη δολοφονία των αγωνιστών της, έβαλε φωτιά και κατέκαψε την Οικονομική Εφορεία, κατέστρεψε τα ιδρύματα του ΑΣΟ και γκρέμισε τα γεφύρια για να εμποδίσει τον ερχομό στρατού που στάλθηκε γρήγορα από την Καλαμάτα. Ολόκληρη η περιοχή της Πυλίας και η περιφέρεια της Μεσσηνίας βρίσκεται στα χέρια εξεγερμένων σταφιδοπαραγωγών. Στο χωριό ΧΑΝΔΡΙΝΟΥ που βρίσκεται κοντά στην Πύλο οι χωριάτες γκρεμίσανε τα γεφύρια. Φοβερό μακελειό θα ξεσπάσει από στιγμή σε στιγμή στην εξεγερμένη ηρωική Πυλία. Η εργαζόμενη Καλαμάτα παρά τη λογοκρισία που από την πρώτη στιγμή μπήκε στα τηλεγραφήματα, έμαθε το άγριο μακελειό της Πύλου και την ηρωική απάντηση των ηρώων σταφιδοπαραγωγών. Όλα τα εργατικά σωματεία καλούνε αύριο (σήμερα) το πρωί έχτακτες συνελεύσεις  με θέμα: Κάθοδος σε 24ωρη απεργία για ενίσχυση του τίμιου, του ηρωικού αγώνα των σταφιδοπαραγωγών».
Έτσι επιβάλλεται στρατιωτικός νόμος και διατάχτηκε η 4η Μεραρχία Ναυπλίου και η Μεραρχία Πατρών να κατέβουν στη Μεσσηνία.

Το γκρέμισμα του ξύλινου γεφυριού του Χανδρινού πραγματοποιήθηκε το μεσημέρι της Τρίτης 27 Αυγούστου 1935.

Το φύλλο της Παρασκευής 30-08- 1935 γράφει για τρεις σκοτωμένους παραγωγούς. «Ένοπλα» αποσπάσματα οργιάζουν την Πυλία και ολόκληρη την Μεσσηνία! Στη φώτο: “Ένοπλοι σταφιδοπαραγωγοί “ (με… μαγκούρες και δρεπάνια) κρατούν στα χέρια τον ηγέτη Κουλαμπά. Κυριαρχεί το σύνθημα (πίσω στο πανό): “Κάτω ο ΑΣΟ “ και   “3.600 ή Θάνατος “!
Παρά το κλίμα τρομοκρατίας στον Πύργο- Ηλείας πραγματοποιείται και εκεί μεγάλο συλλαλητήριο. Όμως η πόλη βρίσκεται ζωσμένη με στρατό και χωροφύλακες και η αστυνομία κατάσχεσε 7.000 προκηρύξεις της επιτροπής του συλλαλητηρίου.

Η Σταφιδική Εξέγερση του 1935 – Ο ατέρμονος “Μεσοπόλεμος” της αγροτιάς

Συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από την μεγάλη σταφιδική εξέγερση του 1935 στην Πυλία που ιστορικά είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στον ελλαδικό χώρο μετά από αυτή του Κιλελέρ. Κυκλοφορεί ήδη (από τη Δευτέρα 17 Αυγούστου 2015), το βιβλίο μου :«Η Σταφιδική Εξέγερση του 1935 – Ο ατέρμονος “Μεσοπόλεμος” της αγροτιάς» από τις εκδόσεις “Σύγχρονη Σκέψη” (Μεσογείων 27), τηλ. 210-7711307 και στέλνεται αντικαταβολή. Επίσης θα το βρείτε στην Καλαμάτα στα βιβλιοπωλεία Κονταργύρη και Παπαχρήστου στην πλατεία 23ης Μαρτίου.
Διευκρίνηση:Στο βιβλίο παρουσιάζεται εν τάχει η “περιπέτεια” του κύριου εξαγωγικού αυτού προϊόντος -της σταφίδας- από τα πρώτα χρόνια του νεοσύστατου κράτους, καθώς και η πορεία της κλιμάκωσης του Σταφιδικού Κινήματος του Μεσοπολέμου, χωρίς τις πάμπολλες λεπτομέρειες του Ριζοσπάστη, διότι δεν αποτελεί αυτό τον κύριο σκοπό του βιβλίου. Τα ψηφιοποιημένα πλέον από το Υπουργείο Πολιτισμού αρχεία του Ριζοσπάστη και άλλων εφημερίδων που έχουμε στα χέρια μας είναι πραγματικός θυσαυρός, όμως πέρα από την ιστοριοδιφική παρελθοντολογία, ο σκοπός του βιβλίου αυτού είναι η νέα γενιά να επαναπροσεγγίσει, να αναστοχαστεί, αλλά και να πράξει!

παράλληλα υπάρχει μια πλάκα σύνθεση του Βασίλη Διονυσόπουλου για τους αδικαίωτους νεκρούς του '' Σταφιδικού κινήματος στην Πύλο '' το ψηφιδωτό είναι δωρεά του καλλιτέχνη που εδώ και δυο χρόνια έπρεπε να είχε τοποθετηθεί σε περίοπτη θέση στην Πύλο να θυμίζει τους αγροτικούς αγώνες αυτού του λαού για τα 80 χρόνια του Σταφιδικού κινήματος στην Πυλία για αυτό βεβαίως ούτε να ακούει δεν θέλει ο δήμος. και βεβαίως τα κεράσματα δώρο.....

Mine coins - make money: http://bit.ly/money_crypto