Εξηγώ τη στάση μου και εκθέτω τις απόψεις μου - Απαντήσεις σε 5 κομβικά ερωτήματα

Εξηγώ τη στάση μου και εκθέτω τις απόψεις μου - Απαντήσεις σε 5 κομβικά ερωτήματα 28/02
Τα πρόσφατα γεγονότα αποτελούν μια στροφή τόσο για την πορεία της Ελλάδας όσο και για εκείνη του Κινήματος. Νοιώθω την υποχρέωση να σας εξηγήσω τη στάση μου και να σας εκθέσω τις σκέψεις μου για το μέλλον, δίνοντας απάντηση σε 5 κομβικά ερωτήματα.

1. Είναι το Δεύτερο Μνημόνιο συνέχιση ή απομάκρυνση από το Πρόγραμμα μας;

Ορισμένοι φίλοι με ρωτούν γιατί καταψήφισα το Δεύτερο Μνημόνιο, ενώ είχα ψηφίσει το Πρώτο. Η απάντηση είναι ότι η πολιτική βάση, στην οποία στηρίζεται το Δεύτερο Μνημόνιο διαφέρει εντελώς από εκείνη του Πρώτου. Τολμώ να πω ότι είναι διαμετρικά αντίθετη.

Το Πρώτο Μνημόνιο ψηφίστηκε το Μάιο 2010, ενώ ανακαλύπταμε ότι το πρωτογενές έλλειμμα του 2009 έφθανε τα 24 δισ. €. Τα δανεικά χρησιμοποιήθηκαν για να πληρώσει το κράτος μισθούς και συντάξεις. Το Δεύτερο Μνημόνιο ψηφίστηκε ενώ, χάρη στις τεράστιες θυσίες του ελληνικού λαού, βαδίζουμε προς τον έλεγχο του πρωτογενούς ελλείμματος. Τα δανεικά θα χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά στην εξασφάλιση των δανειοδοτριών τραπεζών.

Το Πρώτο Μνημόνιο περιείχε μέτρα εξυγίανσης του δημόσιου τομέα που νοσούσε με άμεσες συνέπειες στην παροχή υπηρεσιών στον κάθε Έλληνα πολίτη. Μέτρα σκληρά αλλά απαραίτητα. Το Δεύτερο Μνημόνιο περιέχει μέτρα λιτότητας και αποδόμησης των εργασιακών σχέσεων στον ιδιωτικό τομέα, που δεν ζήτησε κανένας κοινωνικός εταίρος, συμπεριλαμβανομένων των εργοδοτών και των επενδυτών. Τα μέτρα αυτά δεν συμβάλλουν στη μείωση του δημόσιου χρέους αλλά το επιδεινώνουν λόγω της αύξησης της ύφεσης. Και επίσης διαλύουν την κοινωνική συνοχή που είναι βασική αρχή του Πασοκ.

Στο Πρώτο Μνημόνιο το ελληνικό κράτος διατηρούσε τη διαχείριση των χρημάτων που δανείστηκε. Στο Δεύτερο Μνημόνιο παραχωρούμε στους δανειστές μας τη διαχείριση των χρημάτων που δανειζόμαστε.

Στο Πρώτο Μνημόνιο η σύμβαση έγινε βάσει του Ελληνικού δικαίου, δίνοντας στην Ελληνική Κυβέρνηση και στην Ελληνική δικαιοσύνη το «πάνω χέρι». Στο Δεύτερο Μνημόνιο η σύμβαση έγινε βάσει του αγγλικού δικαίου και αρμόδια είναι τα δικαστήρια του Λουξεμβούργου (πρώτη φορά για Ευρωπαϊκή χώρα). Οι δανειστές έχουν το «πάνω χέρι» και μεταξύ άλλων μπορούν να θέσουν υπό κατάσχεση ακόμη και τα ελληνικά αποθέματα χρυσού.

Συνοπτικά, στο Πρώτο Μνημόνιο -εκτός του ότι ήταν αναγκαίο- επικράτησε η λογική της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης προς ένα κράτος-μέλος. Στο Δεύτερο Μνημόνιο επικράτησε η λογική της επιβολής μέτρων χωρίς καμία προσδοκία οικονομικής ανάκαμψης, που προορίζονται αποκλειστικά στη διάσωση των δανειστών.

2. Μπορεί το Δεύτερο Μνημόνιο να δώσει λύση στην κρίση;

Οι βασικοί όροι εξόδου από την κρίση ήταν και παραμένουν οι εξής:
1. Πολιτική δημοσιονομικής εξυγίανσης
2. Ελάφρυνση του βάρους του δημοσίου χρέους
3. Διαρθρωτικές αλλαγές
4. Μέτρα οικονομικής ανάκαμψης

Η βάση στην οποία επινοήθηκε το Δεύτερο Μνημόνιο είναι «νέες περικοπές έναντι νέου δανεισμού». Η λογική αυτή δεν συμπεριλαμβάνει τρία από τα τέσσερα βασικά πλέον συστατικά της εξόδου από την κρίση.
¨ Η αναδιάρθρωση του χρέους δεν μειώνει το βάρος του χρέους, εφόσον ενώ απαλλασσόμαστε από 107 δισ. €, φορτωνόμαστε άλλα 130 δισ. με νέο δανεισμό. Το βάρος του χρέους ήταν 14 δισ. το 2011, θα είναι πάλι 14 δισ. στην καλύτερη των περιπτώσεων το 2013. Λόγω της επιδείνωσης της ύφεσης ενδέχεται τα επόμενα χρόνια να κυμανθεί μεταξύ 15 και 20 δισ. €.
¨ Δεν υπάρχει καμία εγγύηση για τις διαρθρωτικές αλλαγές, εφόσον καμία αξιολόγηση των «αποκλίσεων» και «καθυστερήσεων», που ο ίδιος ο Πρωθυπουργός έχει παραδεχτεί, δεν έχει γίνει. Εφόσον επίσης δεν έχουν καν προταθεί οι διορθωτικές κινήσεις.
¨ Το «μίνι σχέδιο Μάρσαλ» που είχαν αναφέρει οι εταίροι μας τον Ιούλιο 2011, μένει αποκλειστικά στα χαρτιά.

Η νέα δανειακή σύμβαση προβλέπει άμεση εκταμίευση 70,7 δισ. €, τα οποία όμως θα πάνε αποκλειστικά και απευθείας στις ξένες και εγχώριες τράπεζες. Ο προϋπολογισμός του 2012, που ψηφίστηκε το Δεκέμβριο 2011, προέβλεπε ύφεση 3%. Με το Δεύτερο Μνημόνιο αναμένεται να ξεπεράσει 6%. Το έλλειμμα που υπολογιζόταν στο 4,7%, αναμένεται να ξεπεράσει το 6%.

Είναι πλέον κοινό μυστικό ότι το Δεύτερο Μνημόνιο δεν δίνει ελπίδα ανάκαμψης αλλά απλώς διασφαλίζει τους δανειοδότες και αυτό για περιορισμένο διάστημα. Επίσης είναι σαφές ότι με το Δεύτερο Μνημόνιο μεταφέρεται ο κύριος όγκος του ελληνικού χρέους από τους ιδιώτες στους ευρωπαϊκούς θεσμικούς φορείς και για το λόγο αυτό η Γερμανία και ορισμένα άλλα κράτη επιβάλλουν περιορισμό της ελληνικής εθνικής κυριαρχίας.

3. Υπήρχε εναλλακτική λύση;

Τελικά το μόνο επιχείρημα που επικράτησε για την ψήφιση του Δεύτερου Μνημονίου ήταν το περίφημο «αύριο χρεοκοπούμε!». Επρόκειτο βέβαια για ένα ψεύδος. Δεν υπήρχε θέμα στάσης πληρωμών και κανείς εξάλλου δεν τόλμησε να το ισχυριστεί. Κανείς δεν μπορεί να χρεοκοπήσει μια χώρα σε 3 μέρες (δεν συμβαίνει ούτε αν κηρυχτεί πόλεμος!) και υπάρχει στην Ελλάδα επάρκεια βασικών αγαθών για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι η χρεοκοπία της Ελλάδας είναι και καταστροφή των εταίρων μας. Όπως εξάλλου δήλωσε και η κ. Μέρκελ, μετά την ψήφιση βέβαια: «Η άτακτη χρεοκοπία της Ελλάδας θα είχε ανυπολόγιστες συνέπειες για τη Γερμανία και τον κάθε Γερμανό πολίτη».

Υπήρχε εναλλακτική λύση; Υπήρχε βέβαια: το όχι με πρόταση (που φιμώθηκε με τη διαδικασία του κατεπείγοντος). Η πρόταση αυτή έχει ως βάση: «Μεταρρυθμίσεις έναντι επενδυτικού σχεδίου». Σε αυτή την βάση:
¨ Η Κυβέρνηση έπρεπε να αντιτείνει στις νέες απαιτήσεις των εταίρων μας μια ελληνική ολοκληρωμένη πρόταση, δηλαδή ένα Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης που αφορά στην Οικονομία, το Κράτος και τους Θεσμούς.
¨ Οι εταίροι μας από την πλευρά τους θα ενεργοποιούσαν το «μίνι σχέδιο Μάρσαλ», σύμφωνα με τις προηγούμενες δεσμεύσεις τους.
¨ Ταυτόχρονα η Κυβέρνηση και όλα τα κόμματα θα αναλάμβαναν μια εκστρατεία ενημέρωσης προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και όλα τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε., τα εθνικά κοινοβούλια των Κρατών-Μελών, την ευρωπαϊκή και τη διεθνή κοινή γνώμη. Η χώρα μας είχε και έχει ένα τεράστιο ανεκμετάλλευτο δυναμικό αλληλεγγύης, όπως το μαρτυρά η αυθόρμητη δημιουργία «Επιτροπών Στήριξης της Ελλάδας», το κίνημα «Είμαστε όλοι Έλληνες» κλπ.

Η διαπραγματευτική δύναμη αυτής της λύσης είναι ότι η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας είναι εξασφάλιση και για τους δανειστές μας, ενώ ταυτόχρονα δίνει ελπίδα σε κάθε Έλληνα πολίτη.

Αγαπητοί Σύντροφοι και Φίλοι, ας κάνουμε όμως ακόμα ένα βήμα πιο πέρα. Γιατί δεν επικράτησε αυτή η λογική και δεν μπόρεσε η Κυβέρνηση να αντισταθεί στις απαιτήσεις της «Τρόικα» για μείωση του κατώτερου μισθού στον ιδιωτικό τομέα, για απορύθμιση των εργασιακών σχέσεων, για εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας κλπ.; Όλες αυτές οι απαιτήσεις δεν περιέχονταν στην Απόφαση της 26ης Οκτωβρίου, εφόσον είχαμε ήδη «πληρώσει» αυτή την απόφαση με τα σκληρά μέτρα του «Πολυνομοσχεδίου». Το οποίο μας διαβεβαίωνε ο Υπουργός Οικονομικών πως ήταν μη-τροποποιήσιμο στην Βουλή, επειδή είχε συμφωνηθεί λέξη προς λέξη με την Τρόικα, αλλά πως θα μας έβγαζε από την κρίση χωρίς περαιτέρω μέτρα.

Η απάντηση είναι απλή: διότι η Κυβέρνηση απέτυχε να εφαρμόσει το «Πολυνομοσχέδιο» και αδράνησε στην υλοποίηση κάθε μεταρρύθμισης. Αυτή η Κυβέρνηση στερούνταν κάθε κύρους, αξιοπιστίας, δύναμης, συνοχής, ακόμα και αυτοπεποίθησης, ώστε να αναγνωριστεί ως σοβαρός συνομιλητής! Μη μπορώντας να παραδεχτεί αυτή την αποτυχία, επέλεξε να φέρει στη Βουλή ό,τι επέβαλαν οι δανειστές μας και, με εκβιαστικό τρόπο, να μας εγκλωβίσει σε ένα δίλημμα για να καλύψει και τη δική της ευθύνη.

Το τελικό ερώτημα για κάθε βουλευτή, ό,τι και να ψήφισε, και για κάθε Έλληνα πολίτη, είναι: γιατί αυτή η Κυβέρνηση κατάντησε να μας εγκλωβίσει στο δίλημμα «καταστροφή ή ακόμα μεγαλύτερη καταστροφή»;

4. Τι πορεία επιλέγει σήμερα η ηγεσία του ΠαΣοκ;

Ο αποκλεισμός των βουλευτών του Πασοκ που καταψήφισαν το Δεύτερο Μνημόνιο, από τα ψηφοδέλτια των επόμενων εκλογών, ήταν μια λογική συνέπεια των παραπάνω. Ας τονίσουμε πρώτα ότι δεν πρόκειται για διαγραφή «μερικών βουλευτών που διαφώνησαν», όπως συνέβη στο παρελθόν. Μονομιάς τέθηκε στο περιθώριο περίπου το ένα τέταρτο της Κοινοβουλευτικής ομάδας*! (τι σημαίνει το αστεράκι;)

Στόχος αυτού του αποκλεισμού είναι να αφαιρεθεί η δυνατότητα στους ψηφοφόρους του Πασοκ να κρίνουν την ορθότητα της απόφασης της ψήφισης του Δεύτερο Μνημονίου, όταν έρθει η ώρα των εκλογών.

Άποψή μου είναι ότι αυτή η ψήφιση, την Κυριακή 12 Φεβρουαρίου 2012, αποτελεί ένα ορόσημο για το Πασοκ. Οι προσπάθειες που έγιναν από την άνοιξη του 2010 μέχρι το φθινόπωρο του 2011, είχαν ως αποτέλεσμα να μην εκραγεί η ωρολογιακή βόμβα, που παρέδωσε η κυβέρνηση της ΝΔ το 2009. Δεν μπόρεσαν όμως να την απασφαλίσουν. Ο ανασχηματισμός του Ιουνίου 2011 ολοκλήρωσε το αδιέξοδο. Τότε, στη διάρκεια του δεύτερου εξαμήνου του 2011, συνέβηκαν δυο πράγματα. Πρώτον οι εταίροι μας έπαψαν να πιστεύουν στην ικανότητα αυτής της κυβέρνησης. Δεύτερον έπαψε και η ηγεσία του Πασοκ να το πιστεύει. Για την ακρίβεια έπαψε να πιστεύει ότι μπορούσε να αντιμετωπίσει την κρίση με όρους συμβατούς με τις αρχές και αξίες ενός σοσιαλιστικού κόμματος: κοινωνική δικαιοσύνη και συνοχή. Οι εταίροι μας, οδηγούμενοι από την δεξιά νεοφιλελεύθερη Γερμανική κυβέρνηση, εγκατέλειψαν τη λογική της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και στράφηκαν στις κλασικές συνταγές του ΔΝΤ: διάλυση του κοινωνικού κράτους και ισοπέδωση των εργασιακών κεκτημένων στον ιδιωτικό τομέα. Η ηγεσία του Πασοκ, ταυτιζόμενη με την κυβέρνηση Παπαδήμου, παραδόθηκε σε αυτή τη λογική.

Εγκλωβισμένη σε αυτή τη λογική, η ηγεσία του Πασοκ καταστρέφει την κοινωνική βάση στην οποία ιστορικά στηρίζεται. Η πολιτική αυτή οδηγεί στην ισοπέδωση της μεσαίας τάξης και στην περιθωριοποίηση των εργαζομένων. Το Πασοκ, αν δεν ανατρέψει αυτή τη πορεία, θα εξελιχθεί σε μια πυραμίδα από την οποία λείπει η βάση και μένει μόνο η κορυφή: η ηγεσία και ο κομματικός μηχανισμός.

5. Ποιος είναι σήμερα ο μεγαλύτερος κίνδυνος και ποια είναι η ελπίδα;

Για την επιβολή του «ναι» στο Δεύτερο Μνημόνιο χρησιμοποιήθηκε ένα τρομακτικό όπλο: ο εκφοβισμός!
Άλλο βέβαια η ψύχραιμη αξιολόγηση των κινδύνων και άλλο ο φόβος. Εδώ ειπώθηκαν ανυπόστατες και απίστευτες απειλές («την Δευτέρα δεν θα έχουν γάλα τα παιδιά μας, φάρμακα οι γονείς μας, πετρέλαιο για θέρμανση οι οικογένειες μας κλπ.»).

Ο εκφοβισμός πέτυχε για 3 λόγους: έγινε μαζικά και απότομα, από τις ηγεσίες των δυο μεγάλων κομμάτων και φιμώθηκαν οι διαφορετικές φωνές.

Όποιος πάει στη μάχη υπό την κυριαρχία του φόβου έχει χάσει εκ των προτέρων. Αυτό επιδίωξαν η Τρόικα και οι Γερμανοί. Αυτό μετέφερε η κυβέρνηση, ελλείψει άλλων επιχειρημάτων. Αν η ελληνική κοινωνία δεν ξεπεράσει το φόβο, που έχει διασπείρει η ανεύθυνη πολιτική της κυβέρνησης, θα γίνουμε de facto προτεκτοράτο, χωρίς καν να χρειαστεί να μας βάλουν Επίτροπο. Κάθε Έλληνας οφείλει να αποβάλλει τον πανικό από μέσα του και να κάνει τις επιλογές του, όποιες και να είναι, όλες σεβαστές, μόνο με γνώμονα τη λογική και την καρδιά του.

Σήμερα οι συνθήκες της οικονομικής, πολιτικής και εθνικής ανόρθωσης είναι πιο δύσκολες υπό το βάρος του Δεύτερου Μνημονίου.
Δεν μπορούμε να εναποθέσουμε πολλές ελπίδες στην παρούσα κυβέρνηση. Στερείται δραματικά λαϊκής νομιμοποίησης και έδειξε αδυναμία να αναπτύξει μια ενδογενή δυναμική.
Το πολιτικό σύστημα της Μεταπολίτευσης καταρρέει. Αυτή η κατάρρευση είχε αναγγελθεί πολλές φορές αλλά τώρα είναι δεδομένη. Το πολιτικό σκηνικό θα αλλάξει ριζικά. Οι επόμενες εκλογές θα είναι μόνο η αρχή αυτής της αλλαγής. Όσο το γρηγορότερο γίνουν, τόσο καλύτερα. Δεν έχει πολύ νόημα να παίξουμε τώρα το παιχνίδι των προβλέψεων σε μια τόσο ρευστή κατάσταση.

Σημαντικό είναι ο καθένας από μας να πορευτεί με βάση τις αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης και της προόδου. Αρχές με τις οποίες ζήτησα την ψήφο των συμπολιτών μου το 2009 και τις οποίες συνέχισα να υπηρετώ με την καταψήφιση του Δεύτερου Μνημονίου. Παραμένω πολέμιος του ολοκληρωτισμού της αγοράς και του ντόπιου πελατειακού συστήματος, παραμένω υπέρμαχος του σύγχρονου κοινωνικού κράτους, της πραγματικής δημοκρατίας και της αειφόρου ανάπτυξης, που βασίζεται στην κοινωνική οικονομία.

Από τις αξίες αυτές δεν πρέπει να παρεκκλίνουμε και έχω την πίστη ότι στο δρόμο αυτό θα είμαστε μαζί.
του Οδυσσέα Βουδούρη, Βουλευτή Μεσσηνίας του ΠΑΣΟΚ