ΣτΕ: Ανοιχτός ο δρόμος για καθαρή ενέργεια ακόμα και σε δάση

Τον δρόμο για την εγκατάσταση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολική, ηλιακή, κ.λπ.), άνοιξε το Συμβούλιο της Επικρατείας, επικυρώνοντας την από 12.11.2008 υπουργική απόφαση, με την οποία εγκρίθηκαν το ειδικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Το ανώτατο δικαστήριο έκρινε ότι η απόφαση είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα, το Πρωτόκολλο του Κιότο, τη σύμβαση-πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή και την ελληνική νομοθεσία.

Ειδικότερα, το Ε’ Τμήμα του ανωτάτου ακυρωτικού δικαστηρίου (πρόεδρος ο Κ. Μενουδάκος και εισηγήτρια η σύμβουλος Επικρατείας Αικατερίνη Σακελλαροπούλου) με την υπ’ αριθμ. 1421/2013 απόφασή του, απέρριψε ως αβάσιμους όλους τους ισχυρισμούς τεσσάρων οικολογικών οργανώσεων, που ζητούσαν να ακυρωθεί η επίμαχη υπουργική απόφαση ως αντισυνταγματική, αντίθετη σε διεθνείς συμβάσεις και παράνομη.

Σημειώνεται ότι με το ειδικό χωροταξικό σχέδιο, που εγκρίθηκε με την υπουργική απόφαση του 2008, τίθενται οι γενικές αρχές και κατευθύνσεις της εθνικής χωροταξικής πολιτικής στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και παράλληλα εισάγονται οι κανόνες και τα κριτήρια χωροθέτησης.

Οι σύμβουλοι Επικρατείας κάνουν ειδική και εκτενή αναφορά για τις αιολικές κ.λπ. εγκαταστάσεις σε δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις.

Ειδικότερα, αφού αναλύουν το άρθρο 24 του Συντάγματος, τον δασικό νόμο, διεθνείς και άλλες συμβάσεις, υπογραμμίζουν ότι τα δασικά οικοσυστήματα υπάγονται σε αυστηρά προστατευτικό καθεστώς, ωστόσο παρέχεται στον νομοθέτη η δυνατότητα να επιτρέψει κατ’ εξαίρεση και «υπό τη συνδρομή επιτακτικών λόγων δημοσίου συμφέροντος» επεμβάσεις που μεταβάλλουν ή αλλοιώνουν τον δασικό χαρακτήρα μιας περιοχής.

Επιπροσθέτως, σημειώνουν ότι η μεταβολή ή η αλλοίωση του δασικού χαρακτήρα επιτρέπεται μόνον εάν η θυσία της δασικής βλάστησης αποτελεί το μοναδικό πρόσφορο μέσο για την ικανοποίηση των επίμαχων αναγκών (εγκατάστασης αιολικών συστημάτων, κ.λπ.) και εφόσον οι επεμβάσεις περιορίζονται στον απολύτως αναγκαίο βαθμό.

Στη συνέχεια, οι δικαστές του ΣτΕ τονίζουν ότι επιτρέπονται επεμβάσεις σε εκτάσεις με δασικό χαρακτήρα, προκειμένου να εγκατασταθούν μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Ακόμη, σημειώνεται ότι η χωροθέτηση αιολικών εγκαταστάσεων εντός δασών, δασικών και αναδασωτέων εκτάσεων επιτρέπεται σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις των άρθρων 45 και 58 του ν. 998/1979 και 13 του ν. 1734/1987. «Στις περιοχές, δε, αυτές πρέπει να λαμβάνεται ιδιαίτερη μέριμνα για τον περιορισμό της βλάβης της δασικής βλάστησης».

Κατόπιν όλων αυτών, οι σύμβουλοι Επικρατείας επισημαίνουν ότι η ανάπτυξη της επίμαχης παραγωγικής δραστηριότητας (αιολικά πάρκα, κ.λπ.) μέσα στο πλαίσιο των διατάξεων του δασικού νόμου δεν αντίκειται στις συνταγματικές επιταγές και παράλληλα λαμβάνεται ιδιαίτερη μέριμνα για «τις περιοχές προστασίας της φύσης, τους πυρήνες των εθνικών δρυμών, τα κηρυγμένα μνημεία της φύσης, τα αισθητικά δάση και τους οικοτόπους προτεραιότητας, που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000».

Οι δικαστές επαναλαμβάνουν ότι η ρύθμιση της υπουργικής απόφασης, που προβλέπει την εγκατάσταση αιολικών μονάδων μέσα σε δάση και δασικές περιοχές, δεν αντίκειται στις συνταγματικές επιταγές και βρίσκεται εντός των νομοθετικών πλαισίων. Η επίμαχη ρύθμιση, που αφορά τις δασικές περιοχές, δεν αντίκειται και στις διατάξεις της συμβάσεως – πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή και του Πρωτοκόλλου του Κιότο, από τις οποίες «δεν απορρέει απαγόρευση εγκαταστάσεως έργων ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας εντός δασικών οικοσυστημάτων», όπως υποστηρίζουν οι οικολογικές οργανώσεις.

Για τα μικρά νησιά, που προστατεύονται περιβαλλοντικά από το Σύνταγμα, το Συμβούλιο της Επικρατείαςαποφάνθηκε ότι και εκεί είναι δυνατή η εγκατάσταση ανεμογεννητριών, κ.λπ.. Οι δικαστές αναφέρουν ότι και στα μικρά νησιά δεν αποκλείεται η εφαρμογή μεθόδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας φιλικών προς το περιβάλλον, όπως είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Άλλωστε, τα μικρά νησιά αποτελούν προσφερόμενο πεδίο για την ανάπτυξη τέτοιων εφαρμογών, υπό την προϋπόθεση ότι λαμβάνεται υπόψη η ιδιαιτερότητα του νησιωτικού χώρου.

Στο Συμβούλιο της Επικρατείας είχαν προσφύγει το «Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων Αιγαίου» το «Αρχιπέλαγος Αιγαίου», η «Άμεση Επέμβαση για την Προστασία της Άγριας Φύσης» και το «Κυθηραϊκό Ίδρυμα Πολιτισμού και Ανάπτυξης».