Η «λεγόμενη "Λαϊκή Εξουσία"», τα τάγματα ασφαλείας και το λεύκωμα των ΓΑΚ

Ο ΕΛΑΣ παρελαύνει στην Καλαμάτα στις 28 Οκτωβρίου 1944 (φωτό από kalamatafreespace)

ΑΡΧΕΙΑ ΝΟΜΟΥ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ Ενστάσεις και παρατηρήσεις διατυπώνουν δημοτικές παρατάξεις για την πολιτική θέση που ενδεχομένως πάρουν τα Αρχεία Νομού Μεσσηνίας, των Γενικών Αρχείων του Κράτους, στο λεύκωμα το οποίο ετοιμάζουν για τη νεότερη ιστορία της Καλαμάτας…

Το λεύκωμα αυτό ετοιμάζεται με βάση το σπάνιο αρχειακό φωτογραφικό υλικό που περιήλθε στην κατοχή των Αρχείων Νομού Μεσσηνίας, το οποίο προσφέρθηκε από τους απογόνους του ερασιτέχνη φωτογράφου Χρήστου Αλειφέρη.Όμως στο κείμενο των Αρχείων προς το Δήμο Καλαμάτας, με το αίτημα για την οικονομική υποστήριξη της έκδοσης, γίνεται αναφορά στην περίοδο της «λεγόμενης “Λαϊκής Εξουσίας”», που εγκαθιδρύθηκε στην Καλαμάτα με την αποχώρηση των Γερμανών, ενώ σε αναφορά για τα τάγματα ασφαλείας δεν υπάρχουν ούτε εισαγωγικά ούτε κανένας προσδιορισμός όπως το «λεγόμενη».Είναι αμφίβολο το πόσο αντικειμενικά μπορεί να φωτιστεί η νεότερη ιστορία της Καλαμάτας με αναφορές όπως η «λεγόμενη “Λαϊκή Εξουσία”» αλλά και το αν θα καταφέρει η συγκεκριμένη έκδοση να αποσπάσει τους επαίνους που απέσπασαν οι προηγούμενες πνευματικές και επιστημονικές εργασίες των Αρχείων Νομού Μεσσηνίας των Γενικών Αρχείων του Κράτους. Γι' αυτό και οι παρατάξεις της «Λαϊκής Συσπείρωσης» και του «Δικτύου Ενεργών Πολιτών» εξέφρασαν τις ενστάσεις τους για τις συγκεκριμένες αναφορές και δεν θέλουν να διανοηθούν ότι άλλα θα δείχνουν οι φωτογραφίες που θα περιλαμβάνει το λεύκωμα και άλλη θα είναι η πολιτική κατεύθυνση των κειμένων που θα τις συνοδεύουν.Ο επικεφαλής του «Δικτύου», Σταμάτης Μπεχράκης, προτείνει να υπάρξει συνεργασία με επιστήμονες εξειδικευμένους για τη συγκεκριμένη περίοδο, ώστε το τελικό αποτέλεσμα να μην επιδέχεται κρίσεις περί απόπειρας παραχάραξης της ιστορίας. Επίσης προτείνει αντίγραφο του υλικού αυτού να προσφερθεί σε πανεπιστήμια και οργανισμούς που ασχολούνται με τη μελέτη της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου, για την ευρύτερη αξιοποίησή του.Το αίτημα των Αρχείων Νομού Μεσσηνίας των Γενικών Αρχείων του Κράτους, το οποίο υπογράφει η Αναστασία Μηλίτση-Νίκα, έχει ως εξής:«Κύριε Δήμαρχε, τα Αρχεία νομού Μεσσηνίας, στα πλαίσια ανάδειξης της μεσσηνιακής ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, προβαίνουν στην έκδοση ενός Φωτογραφικού Λευκώματος, με επίκεντρο την πόλη της Καλαμάτας και χρονικό ορίζοντα την περίοδο 1937-1974.Το νέο λεύκωμα έρχεται να συμπληρώσει χρονολογικά την προηγούμενη μελέτη-λεύκωμα της Υπηρεσίας μας {Καλαμάτα. Οδοιπορικό σε πλατείες και δρόμους της πόλης, 1830-1940, Καλαμάτα 2010).Το συγκεκριμένο βιβλίο βασίζεται στο ανέκδοτο φωτογραφικό αρχείο του ερασιτέχνη φωτογράφου Χρήστου Αλειφέρη, το οποίο περιήλθε στην κατοχή μας μετά από την ευγενική δωρεά των απογόνων του. Πρόκειται για ένα σπάνιο αρχειακό υλικό, κυρίως λόγω του χρονικού εύρους που καλύπτει, αλλά και του όγκου του {πάνω από 30.000 αρνητικά και θετικά φιλμ, καθώς και 145 γυάλινες πλάκες). Από αυτό έχουν επιλεγεί με αυστηρά κριτήρια περίπου 300 ασπρόμαυρες φωτογραφίες, οι οποίες έχουν παρατεθεί στο λεύκωμα με χρονολογική σειρά, ανά δεκαετία, και έχουν τεκμηριωθεί επιστημονικά.Φιλοδοξία αυτού του λευκώματος-μελέτης είναι να φωτιστούν άγνωστες μέχρι στιγμής πτυχές της νεότερης ιστορίας της Καλαμάτας.Αναφέρουμε χαρακτηριστικά τη σπουδαία σειρά φωτογραφιών που διαθέτουμε για την περίοδο της λεγόμενης «Λαϊκής Εξουσίας», αμέσως μετά την αποχώρηση των Γερμανικών δυνάμεων, από το Σεπτέμβριο του 1944 έως το Μάρτιο του 1945. Ο φακός του Αλειφέρη αιχμαλωτίζει τα καταιγιστικά γεγονότα της εποχής: τις πρώτες πανηγυρικές εκδηλώσεις από τα τάγματα ασφαλείας και τις τοπικές ελληνικές αρχές, τις παλλαϊκές συγκεντρώσεις, το «ανταρτοδικείο», τις παρελάσεις, τις θεατρικές παραστάσεις της ΕΠΟΝ, τα συλλαλητήρια για τα δεκεμβριανά κ.άΤο φωτογραφικό «ταξίδι» συμπεριλαμβάνει επίσης στιγμιότυπα από τις επισκέψεις βασιλέων και ηγετών της εποχής, όπως του Γεωργίου Β., του Μεταξά, του Μακαρίου και άλλων, όπως και από την επταετή περίοδο του καθεστώτος της 21ης Απριλίου. Μέσα από το φωτογραφικό φακό του Αλειφέρη ζωντανεύουν επίσης σκηνές από την κοινωνική και πολιτιστική ζωή της πόλης (Ανθεστήρια, παρελάσεις και λιτανείες). Τέλος, αποκαλύπτονται, σχεδόν καρέ-καρέ, οι μεγάλες αλλαγές που έχουν επέλθει στη φυσιογνωμία της Καλαμάτας στο διάβα του χρόνου.Σας ενημερώνουμε ότι το λεύκωμα θα είναι πολυτελής έκδοση, 240 σελίδων, θα περιέχει περίπου 300 φωτογραφίες (διχρωμία) και θα έχει διαστάσεις 28 εκ. (πλάτος) χ24 (ύψος) εκ. Θα εκδοθεί σε 2.000 αντίτυπα από σοβαρό εκδοτικό οίκο της Αθήνας.Εκτιμάται ότι το συγκεκριμένο λεύκωμα, το οποίο θα περιλαμβάνει εκτενές εισαγωγικό σημείωμα και ευρετήρια, θα κοστίσει για την έκδοσή του περί τα 18.000 ευρώ. Ήδη έχει εξασφαλισθεί από χορηγούς το ποσό των 10.000 ευρώ. Συγκεκριμένα, 8.000 από την Συνεταιριστική Τράπεζα Πελοποννήσου και 2.000 από το Επιμελητήριο Μεσσηνίας. Επειδή, όμως, το ποσό αθροιστικά δεν επαρκεί, και με δεδομένο ότι το λεύκωμα θα αναδεικνύει την ιστορική κληρονομιά της πόλης μας, γι’ αυτό παρακαλούμε το Δημοτικό Συμβούλιο να εγκρίνει το ποσό των 6.000 ευρώ.Σας διαβεβαιώνουμε ότι θα αναγράφεται σε περίοπτη θέση η επωνυμία του Δήμου Καλαμάτας ως χορηγού και εξυπακούεται ότι, εφόσον το επιθυμείτε, θα σας διαθέσουμε ικανοποιητικό αριθμό αντιτύπων για να τα προσφέρετε σε επίσημους προσκεκλημένους ή επισκέπτες. Επιπλέον, σας υπενθυμίζουμε ότι η εν λόγω έκδοση, όπως κάθε έκδοση των Γ.Α.Κ., είναι κρατική έκδοση και διανέμεται ΔΩΡΕΑΝ,Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων».Στ.Μ.