Δώστε τα αρχαία στο κοινό… Μια πρόταση που «άναψε» το διάλογο μεταξύ των Ελλήνων αρχαιολόγων

Τελευταία Ενημέρωση: 17/02/2014

Κάπως ανορθόδοξα άνοιξε η συζήτηση για την ιδιωτικοποίηση των αρχαιολογικών χώρων και μουσείων. Με μια παρέμβαση-επιστολή του πρώην διευθυντή της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών και ανασκαφέα της Νεμέας, Στέφανου Μίλερ, στην οποία προτείνει να δοθούν κατόπιν διαγωνισμού δέκα εγκαταλελειμμένοι αρχαιολογικοί χώροι σε ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες θα έχουν την υποχρέωση να τους συντηρούν και να τους λειτουργούν, εισπράττοντας όμως όλα τα έσοδα από εισιτήρια, αναψυκτήρια και πωλητέα.
Είχε προηγηθεί τον Οκτώβριο του 2012 επενδυτική πρόταση αμερικανικής εταιρείας που ήθελε να αξιοποιήσει τουριστικά και να προβάλει όλους τους αρχαιολογικούς χώρους της Αττικής, από το Θησείο ως το Λαύριο, με όρους... Ντίσνεϊλαντ. Τα αμερικανικά σχέδια αυτά απορρίφθηκαν χωρίς δεύτερη συζήτηση.
Η πρόταση, όμως, του αγαπητού και αξιοσέβαστου από τους Έλληνες αρχαιολόγους Στέφανου Μίλερ αναπαράγεται από μερίδα των ΜΜΕ με διάθεση θετική. Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, με μακροσκελή ανακοίνωσή του, αντέδρασε άμεσα στην πρόταση του Αμερικανού αρχαιολόγου.
Υπάρχει, άραγε, αξιόπιστος αντίλογος σε όσα προβάλλονται από τις δύο αυτές πλευρές; Μήπως μια μορφή συνεργασίας του ιδιωτικού με το δημόσιο τομέα στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς θα απέβαινε προς όφελος της προβολής των μνημείων μας; Ή μήπως θα άνοιγε τον ασκό του Αιόλου για να περάσουν οι νεοφιλελεύθερες μπουλντόζες και να ισοπεδώσουν ό,τι έχει ακόμα μείνει όρθιο;
Για όλα τα παραπάνω ρωτήσαμε τον αρχαιολόγο, σοβαρό επιστήμονα, καθηγητή Αρχαιολογίας με περγαμηνές στην έρευνα πεδίου, αλλά και στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς, τον Πέτρο Θέμελη, που έχει αποκαλύψει, αναστηλώσει και αναδείξει όλα τα μνημεία της αρχαίας Μεσσήνης, προσφέροντας στο κοινό έναν απέραντο επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο, ο οποίος, μάλιστα, σήμερα διεκδικεί επάξια μία θέση στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO (συντάσσεται ο σχετικός φάκελος από το ΥΠΠΟΑ).
«Έχω πει χρόνια τώρα ότι αρχαιολογικοί χώροι και μουσεία μείζονος σημασίας, όπως είναι η Ακρόπολη, η Κνωσός, οι Δελφοί, οι Μυκήνες, η Ολυμπία, θα μπορούσαν να αυτονομηθούν από την κεντρική Αρχαιολογική Υπηρεσία και να αυτοδιοικηθούν. Σε καμία περίπτωση, όμως, να ιδιωτικοποιηθούν», μας λέει ο κ. Θέμελης. «Σέβομαι και αγαπώ τον Μίλερ, έχει εργαστεί χρόνια στη Νεμέα και έχει προσφέρει πολλά. Αντιλαμβάνομαι πως είναι πικραμένος γιατί βλέπει εγκαταλελειμμένα τα μνημεία, αλλά δε συμφωνώ μαζί του» τονίζει.
«Πιστεύω, όμως, πως η αυτοδιαχείριση στο πρότυπο του νέου Μουσείου της Ακρόπολης θα λύσει πολλά προβλήματα. Κατ’ αρχάς, θα εισρεύσει χρήμα ζεστό και δε θα περιμένουν οι χώροι αυτοί την έγκριση από την κεντρική υπηρεσία για καθετί που χρειάζονται, ούτε θα επιβαρύνεται ο κρατικός κορβανάς για τη λειτουργία τους. Και επειδή στην περίπτωση αυτή τα έσοδα είναι πολλά, ό,τι περισσεύει να συγκεντρώνεται σε ένα ταμείο για την ενίσχυση κι άλλων, μικρότερων αρχαιολογικών χώρων».
Πώς βλέπει την αυτοδιαχείριση; «Ασφαλώς με επικεφαλής αρχαιολόγο που θα επιλέγεται κατόπιν διεθνούς διαγωνισμού και με βάση τα επιστημονικά προσόντα του, όπως και την εμπειρία του στη διαχείριση ανάλογων χώρων και μνημείων. Ο διευθυντής θα συνεπικουρείται από διοικητικό συμβούλιο, στο οποίο και θα λογοδοτεί. Θα έχει θητεία 3-5 χρόνια, δε θα είναι ισόβιος, οπότε θα κρίνεται για τις ικανότητές του να κρατάει το χώρο καθαρό και λειτουργικό, αλλά και να αυξάνει τα έσοδά του με ωραίες εκδηλώσεις, ελκυστικά πωλητήρια, ακόμη και ωραίο φαγητό. Συνεπώς, χρειάζονται αρχαιολόγοι μάνατζερ. Υπάρχουν αρκετοί στην Αρχαιολογική Υπηρεσία. Αρκεί να τους επιλέξει κανείς και να τους τοποθετήσει στην κατάλληλη θέση».

Επιμέλεια: Αντώνης Πετρόγιαννης
*Το θέμα βασίστηκε στο ρεπορτάζ της Ν. Κοντράρου-Ρασσιά στην «Ελευθεροτυπία»