Κάστρα Μοριά

Κάστρα Μοριά
Προβολή της «οχυρωματικής αρχιτεκτονικής» για να σωθούν

Ένα σημαντικό συνέδριο για τα γνωστά και άγνωστα κάστρα της Πελοποννήσου, που θα διεξαχθεί το ερχόμενο Σαββατοκύριακο στην Κόρινθο, έρχεται να καλύψει ένα μεγάλο κενό στην καστρολογία της χώρας μας, αυτό της επιστημονικής μελέτης.

Σκοπός του είναι η δημιουργία και η γνώση για ένα θέμα τόσο παραγνωρισμένο και επείγον, όσο και τα κάστρα του Μοριά που καταρρέουν.
Η πρωτοβουλία προέκυψε από την πληθώρα των σωζόμενων οχυρώσεων της Πελοποννήσου-κάθε νομός έχει περίπου 50 τέτοιες οχυρώσεις, μικρές και μεγάλες-, αλλά και από την έλλειψη ειδικών επιστημονικών μελετών για αυτές.
«Η πρωτοβουλία της Εφορείας και του Πανεπιστημίου της Πάτρας ξεκίνησε από πραγματικές ανάγκες. Διαπιστώσαμε ότι - και εν όψει των έργων που γίνονται μέσω του ΕΣΠΑ σε πολλά κάστρα- υπάρχει τεράστια έλλειψη τεκμηρίωσης αυτών των μνημείων. Είναι, δηλαδή, ένα άγνωστο πεδίο στην επιστημονική έρευνα. Η διοργάνωση του συνεδρίου προέκυψε ως μια πρώτη προσπάθεια εμβάθυνσης πάνω στην πολυσύνθετη μελέτη των κάστρων, μια μελέτη με τεράστια προβλήματα, την οποία δεν μπορεί να εκπονήσει ένας απλός επιστήμονας που κάνει διδακτορικό», δήλωσε- μεταξύ άλλων- ο Δημήτρης Αθανασούλης, προϊστάμενος της 25ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και ένας εκ των οργανωτών, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που δόθηκε χθες το μεσημέρι στο αμφιθέατρο του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου.
«Τα κάστρα χρειάζονται περισσότερες μελέτες, σχεδιαστική έρευνα, τεκμηρίωση, έχουν δηλαδή μεγαλύτερες απαιτήσεις από ό,τι ένα άλλο μνημείο, που μπορεί να είναι σπουδαίο, αλλά αποκλείεται να είναι τόσο σύνθετο», δήλωσε ο Σταύρος Μαμαλούκος, καθηγητής Μεσαιωνικής και Παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστημίου Πατρών, ο οποίος εξήγησε τους λόγους της πολυπλοκότητας των κάστρων.
«Η μεγάλη διάρκεια της ζωής τους και το μέγεθός τους δημιουργούν μεγαλύτερες απαιτήσεις στη μελέτη τους», εξήγησε, επισημαίνοντας ότι σε περιπτώσεις ανάδειξης παρόμοιων μνημείων έγιναν πολλά λάθη που οφείλονται στην έλλειψη επιστημονικής γνώσης. «Γι’ αυτό και το συνέδριο αυτό επείγει», τόνισε.
«Το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού πρέπει να προκαλέσει το ενδιαφέρον της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, κάτι που μέχρι σήμερα δεν έχει κάνει στην πράξη. Κι επειδή σήμερα οι πόροι είναι λιγοστοί, πρέπει να βάλει προτεραιότητες ώστε να μην έχουμε μόνο “φεστιβαλικές” δραστηριότητες, αλλά κυρίως δράσεις υποδομής που θα μείνουν.
Όσο για τις τουριστικές επιχειρήσεις, αναδεικνύοντας μνημεία ανά νομό, θα έχουν σίγουρα όφελος, καθώς τα χρήματα που θα επενδυθούν θα γυρίσουν πίσω σε αυτές», δήλωσε ο διαχειριστής της Club Hotel Casino Loutraki Αντώνης Στεργιώτης, μιλώντας από την πλευρά του χρηματοδότη του συνεδρίου.
Σαράντα ένας έγκριτοι επιστήμονες, αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες και ιστορικοί από την Ελλάδα και το εξωτερικό, διαλεγμένοι όλοι με προσοχή από την ομάδα των οργανωτών, θα αναπτύξουν θέματα γενικότερου ενδιαφέροντος για τη βυζαντινή οχυρωματική, το πέρασμα από την αρχαιότητα στους μέσους χρόνους, τη δυτική οχυρωματική και την επιρροή της στο Βυζάντιο και την Πελοπόννησο ειδικότερα, καθώς και για τις εξελίξεις που επέφερε η ανάπτυξη του πυροβολικού. Τα κάστρα θεωρούνταν μνημεία δευτερεύουσας σημασίας, σε σχέση με άλλα μνημεία, όπως οι εκκλησίες, που ήταν σύμβολα εξουσίας. Τα οχυρωματικά έργα όμως είναι εξίσου σημαντικά, καθώς εξυπηρετούσαν τους άρχοντες περισσότερο ως σύμβολα πολεμικής εξουσίας και λιγότερο για αμυντικούς σκοπούς. Ήταν, δηλαδή, ένα είδος status symbol.
Το εξαιρετικής σημασίας συνέδριο έχει ως στόχο να ανοίξει το πεδίο έρευνας των εκατοντάδων μνημείων της Πελοποννήσου, πολλά από τα οποία καταρρέουν.
Όπως ένας πύργος του 13ου αιώνα, ύψους 10 μέτρων, κοντά στο Μελιγαλά, που κατέρρευσε πρόσφατα μετά από δυνατή βροχή ή πύργοι στα κάστρα της Μεθώνης και της Κορώνης, οι οποίοι τελούν υπό κατάρρευση.
Επιπλέον, στοχεύει στην παραγωγή και τη διάδοση πολύτιμης γνώσης, ώστε το επόμενο βήμα να είναι η διαχείριση.
Το διεθνές συνέδριο «Οχυρωματική αρχιτεκτονική στην Πελοπόννησο (5ος- 15ος αιώνας)», οργανώνεται από την 25η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών, θα διεξαχθεί από την Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου ως και το Σάββατο 1η Οκτωβρίου στο Αλεξάνδρειο Συνεδριακό Κέντρο του Δήμου Λουτρακίου, στον Ισθμό της Κορίνθου.

Ελ. Μάρκου
ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ