Κώστας Βεργόπουλος: Η «χαμένη γενιά» θα νικήσει!
Τελευταία Ενημέρωση: 16/06/2014
http://www.tharrosnews.gr
Ο ΜΕΣΣΗΝΙΟΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟ
Κ. Βεργόπουλος: Η «χαμένη γενιά» θα νικήσει!
[...] οι αλαζονικά θεωρούμενοι και αυτοανακηρυγμένοι νικητές θα είναι οι πραγματικοί ηττημένοι! Κι αυτούς που σήμερα τους λένε χαμένους και ηττημένους, αυτοί θα είναι οι νικητές, σύμφωνα με όλα τα διδάγματα και εμπειρίες από την ιστορία όλων των εποχών! Η κοινωνία που προεξοφλεί ότι η νέα γενιά της είναι η χαμένη, η ίδια χάνεται! Διότι εάν η νέα γενιά είναι σήμερα χαμένη, περισσότερο και πριν από αυτήν χαμένη είναι η κοινωνία που την θυσιάζει [....]
Ο Κώστας Βεργόπουλος, καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο VIII του Παρισιού, μιλά στην Κρυσταλλία Πατούλη με αφορμή τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, αλλά και του βιβλίου «Το μαύρο και το κόκκινο. “Η χαμένη γενιά”» (Εκδόσεις Λιβάνη), συμμετέχοντας στην έρευνα για τις αιτίες και τις λύσεις της κρίσης.
-Με αφορμή το πρόσφατο βιβλίο σας «Το μαύρο και το κόκκινο. Η “χαμένη γενιά”» (Εκδόσεις Λιβάνη), τι θα λέγατε για τη νέα γενιά σήμερα;
Το χαρακτηριστικό βαθύ γνώρισμα της σημερινής κρίσης είναι ότι δεν πλήττονται εξίσου όλες οι κατηγορίες του πληθυσμού. Εκτός του ότι τα υψηλά εισοδήματα συνεχίζουν να συσσωρεύουν πλούτο στη διάρκεια της κρίσης και μάλιστα εξαιτίας της, ενώ η υπόλοιπη κοινωνία αποδομείται όλο και περισσότερο, υπάρχει και το γεγονός ότι οι νεανικοί πληθυσμοί πλήττονται ασύγκριτα περισσότερο από τους ενήλικους και ηλικιωμένους.
Στην Ελλάδα, ενώ η γενική ανεργία είναι 27% του πληθυσμού, η ανεργία των νέων υπερβαίνει το 65% των αντίστοιχων ηλικιών. Αυτό σημαίνει ότι η νεανική ανεργία και περιθωριοποίηση είναι τουλάχιστον τριπλάσια και τετραπλάσια αυτής των άλλων ηλικιών. Το αυτό φαινόμενο εις βάρος των νέων σημειώνεται, επίσης, στην Ισπανία, αλλά και σε ολόκληρη την υπόλοιπη Ευρώπη, ακόμη και στη Γαλλία και τη Γερμανία.
Η κρίση φέρει κατεξοχήν αντινεανικό χαρακτήρα, ενώ συνεχίζουν να ωφελούνται από αυτήν οι κατηγορίες των ηλικιωμένων εισοδηματιών, που επενδύουν τα χρήματά τους σε υψηλές αποδόσεις στα χρηματιστήρια.
Υπ’ αυτές τις συνθήκες, αναμενόμενο είναι ότι η ανατροπή του σημερινού αντινεανικού συστήματος θα προέλθει κυρίως από τους νέους, που είναι τα κύρια θύματα των σημερινών κυβερνητικών επίλογων. Όσο περισσότερο πλήττονται, τόσο σκληρότερη και πιο «ασεβής» θα είναι η αντίδρασή τους.
Ούτε βέβαια ευσταθεί το ιδεολογικό σόφισμα ότι «θυσιάζουμε σήμερα τις νέες γενιές, προκειμένου να τους εξασφαλίσουμε το αύριο». Στην ιστορία, το μέλλον οικοδομείται πάντα από τους νέους, με τη συμμετοχή τους και παραμένει αδύνατον να οικοδομηθεί οιοδήποτε μέλλον με τον αποκλεισμό τους.
Ο όρος «χαμένη γενιά» διαδίδεται σήμερα ευρέως εκ των άνω για τη νέα γενιά της εποχής μας, αλλά δεν είναι πρώτη φορά στην ιστορία που αυτός ο όρος χρησιμοποιείται. Έχει κατ’ επανάληψη χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν, ενώ υπήρξαν πολλές γενιές που θεωρήθηκαν χαμένες και όμως, αυτές τελικά κέρδισαν.
Στα γράμματα, στον πολιτισμό, στο χαρακτήρα της κάθε εποχής κυριαρχούν πάντα όσοι εκ των άνω προεξοφλούνται ως «χαμένοι» και δεν υπολογίζονται, ενώ όσοι αλαζονικά πιστεύουν ότι είναι νικητές και κερδισμένοι, τελικά, καταλήγουν στα αζήτητα της ιστορίας.
Και ακόμη: ο όρος «χαμένη γενιά», όπως διευκρίνιζε ο Χέμινγουεϊ, δε σημαίνει διόλου ότι η νέα γενιά χάνεται, αλλά αντίθετα ότι παραμένει ζωντανή και σε αναζήτηση νέων σημείων αναφοράς, αφού τα παλαιά έχουν ανεπανόρθωτα φθαρεί και χρεοκοπήσει.
Αυτό ακριβώς συμβαίνει και σήμερα. Η νέα γενιά αναζητά πυρετωδώς νέα σημεία αναφοράς και συνεπώς ανατροπής του κόσμου στον οποίο έχει βρεθεί.
Στη σημερινή Ελλάδα με τα 2/3 των νέων στην ανεργία και 35% του πληθυσμού στους κοινωνικούς αποκλεισμούς και κάτω από το ελάχιστο όριο της ένδειας, πώς είναι δυνατόν οι κυβερνήσεις να ισχυρίζονται ότι οικοδομούν την κοινωνία του μέλλοντος; Πώς την οικοδομούν; Περιθωριοποιώντας όλο και περισσότερους νέους;
Επιπλέον, προβάλλουν επιπλέον την άποψη ότι «Σε κάθε εποχή υπάρχουν νικητές και ηττημένοι. Όποιοι δεν προσαρμόζονται είναι ηττημένοι. Οι έξυπνοι, πονηροί και επιτήδειοι είναι οι νικητές». Ωστόσο, το μέλλον κάθε κοινωνίας καθορίζεται από την ικανότητά της να ενσωματώνει όλο και περισσότερους ανθρώπους, ακόμη και τους κοινωνικά αδύναμους, που όλοι μπορούν να συμβάλουν στο κοινό όφελος. Ενώ αντίθετα, όταν η κοινωνία επιλέγει τη μέθοδο του αποκλεισμού των αδύναμων, τότε η ίδια με αυτό τον τρόπο υπονομεύει το μέλλον της.
Στο βιβλίο αυτό δείχνω ότι οι αλαζονικά θεωρούμενοι και αυτοανακηρυγμένοι νικητές θα είναι οι πραγματικοί ηττημένοι! Κι αυτούς που σήμερα τους λένε χαμένους και ηττημένους, αυτοί θα είναι οι νικητές, σύμφωνα με όλα τα διδάγματα και εμπειρίες από την ιστορία όλων των εποχών!
Η κοινωνία που προεξοφλεί ότι η νέα γενιά της είναι η χαμένη, η ίδια χάνεται! Η ίδια θα χαθεί, προτού –χαθεί η νέα γενιά της. Διότι εάν η νέα γενιά είναι σήμερα χαμένη, περισσότερο και πριν από αυτήν χαμένη είναι η κοινωνία που τη θυσιάζει.
-Ειδικά τα παιδιά, και οι έφηβοι, είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας. Όμως, είδαμε πάλι ότι στις φοιτητικές εκλογές βγήκε πρώτη η ΔΑΠ…
Το εκλογικό αποτέλεσμα δεν είναι οπωσδήποτε δηλωτικό του νεανικού αναβρασμού. Η αποχή υπήρξε τεράστια και, πάντως, πιο σημαντική από τη συμμετοχή. Ίσως θα πρέπει να δεχτούμε ότι η σημερινή κοινωνική δυσπιστία θίγει και τα συνδικάτα, που σε μεγάλο βαθμό θεωρούνται κι αυτά μέρος της κατεστημένης τάξης πραγμάτων.
Στις ευρωεκλογές το 47,46% των ψηφοφόρων δεν ψήφισαν. Πολλοί νέοι, λοιπόν, δε συμμετέχουν στις εκλογές, ενώ παράλληλα συμμετέχουν σε κινητοποιήσεις.
Οι νέοι βρίσκονται σε εκρηκτική κατάσταση. Φεύγουν στο εξωτερικό όσοι μπορούν να φύγουν, όμως οι περισσότεροι δεν μπορούν να φύγουν, και μένουν, αφού το μέλλον τους εδώ κρίνεται.
-Αυτό το βιβλίο το γράψατε με στόχο για να διαβαστεί περισσότερο από τους νέους, ή από όλους;
Από όλους. Οι νέοι, βέβαια, για να αποκτήσουν περισσότερη επίγνωση και αυτοπεποίθηση, αλλά και οι μεγαλύτεροι, οι οποίοι, όμως, αντί να ανοίγονται προς τους νέους, περιμένουν αντίθετα να ανοιχτούν αυτοί προς τους μεγαλύτερους. Φυσικά, αυτό δε γίνεται. Αφού η ιστορία κινείται πάντα με την λογική των νέων και όχι των ηλικιωμένων.
Τη δυσπιστία των νέων προς τις εμπειρίες των μεγαλύτερων, οι τελευταίοι αποδίδουν σε έλλειμμα πολιτικοποίησης, όμως αυτό είναι ιστορικό λάθος. Η νεανική απείθεια διέρχεται από δικούς της δρόμους, που οι μεγαλύτεροι δεν κατανοούν και τους χαρακτηρίζουν «απολιτικούς».
Όπως έγινε και στη δική μας εποχή, τις δεκαετίες του ’50, του ’60 και του ‘70. Οι γονείς δεν καταλάβαιναν τα παιδιά τους. Τα ονόμαζαν με εξωτικές ονομασίες, όπως «οργισμένα νιάτα».
Μέχρι τις παραμονές του Μάη του ’68, οι πάντες διαβεβαίωναν ότι δε γίνεται απολύτως τίποτα, ότι δεν κουνιέται φύλλο, και αναρωτιόντουσαν σε τι εποχή ζούσαμε... Απροσδόκητα ξεπήδησε ένα κίνημα από το γεγονός ότι απαγόρεψαν επισκέψεις κοριτσιών στους πανεπιστημιακούς κοιτώνες αγοριών. Από ένα αναπάντεχο μονοπάτι ξεπήδησε το πνεύμα της εξέγερσης.
-Επειδή κάποιοι λένε ότι αυτά τα κινήματα δεν έχουν νόημα ή και τι έγινε που βγήκαν στους δρόμους; Ή τι άλλαξε; Τι θα είχατε να τους πείτε;
Τα νεανικά κινήματα είναι τα μόνα που δημιουργούν τομή στην Ιστορία. Άλλο θέμα, βέβαια, το ποιος τα οικειοποιείται στη συνέχεια, αλλά αυτό εξαρτάται από το συσχετισμό των κοινωνικών δυνάμεων.
Τα νεανικά κινήματα δημιουργούν ρήξη με το παρελθόν και θέτουν τα πράγματα σε νέες βάσεις. Αλλάζουν τα μυαλά, οι νοοτροπίες και η κοινωνία περνά σε ένα άλλο στάδιο.
Ακόμη και αν το επόμενο στάδιο θεωρηθεί αβέβαιο, το βέβαιο είναι πως το σημερινό δεν μπορεί να συνεχίσει και το τέλος του είναι προ πολλού προδιαγεγραμμένο, η ρήξη με αυτό είναι βέβαιη.
Βρισκόμαστε σε μια ιστορική στιγμή ρήξης με το παρελθόν, αλλά το πότε και το πώς αυτή θα πραγματοποιηθεί, το καθορίζουν οι νέοι, όχι οι ηλικιωμένοι.
Κ. Βεργόπουλος: Η «χαμένη γενιά» θα νικήσει!
[...] οι αλαζονικά θεωρούμενοι και αυτοανακηρυγμένοι νικητές θα είναι οι πραγματικοί ηττημένοι! Κι αυτούς που σήμερα τους λένε χαμένους και ηττημένους, αυτοί θα είναι οι νικητές, σύμφωνα με όλα τα διδάγματα και εμπειρίες από την ιστορία όλων των εποχών! Η κοινωνία που προεξοφλεί ότι η νέα γενιά της είναι η χαμένη, η ίδια χάνεται! Διότι εάν η νέα γενιά είναι σήμερα χαμένη, περισσότερο και πριν από αυτήν χαμένη είναι η κοινωνία που την θυσιάζει [....]
Ο Κώστας Βεργόπουλος, καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο VIII του Παρισιού, μιλά στην Κρυσταλλία Πατούλη με αφορμή τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, αλλά και του βιβλίου «Το μαύρο και το κόκκινο. “Η χαμένη γενιά”» (Εκδόσεις Λιβάνη), συμμετέχοντας στην έρευνα για τις αιτίες και τις λύσεις της κρίσης.
-Με αφορμή το πρόσφατο βιβλίο σας «Το μαύρο και το κόκκινο. Η “χαμένη γενιά”» (Εκδόσεις Λιβάνη), τι θα λέγατε για τη νέα γενιά σήμερα;
Το χαρακτηριστικό βαθύ γνώρισμα της σημερινής κρίσης είναι ότι δεν πλήττονται εξίσου όλες οι κατηγορίες του πληθυσμού. Εκτός του ότι τα υψηλά εισοδήματα συνεχίζουν να συσσωρεύουν πλούτο στη διάρκεια της κρίσης και μάλιστα εξαιτίας της, ενώ η υπόλοιπη κοινωνία αποδομείται όλο και περισσότερο, υπάρχει και το γεγονός ότι οι νεανικοί πληθυσμοί πλήττονται ασύγκριτα περισσότερο από τους ενήλικους και ηλικιωμένους.
Στην Ελλάδα, ενώ η γενική ανεργία είναι 27% του πληθυσμού, η ανεργία των νέων υπερβαίνει το 65% των αντίστοιχων ηλικιών. Αυτό σημαίνει ότι η νεανική ανεργία και περιθωριοποίηση είναι τουλάχιστον τριπλάσια και τετραπλάσια αυτής των άλλων ηλικιών. Το αυτό φαινόμενο εις βάρος των νέων σημειώνεται, επίσης, στην Ισπανία, αλλά και σε ολόκληρη την υπόλοιπη Ευρώπη, ακόμη και στη Γαλλία και τη Γερμανία.
Η κρίση φέρει κατεξοχήν αντινεανικό χαρακτήρα, ενώ συνεχίζουν να ωφελούνται από αυτήν οι κατηγορίες των ηλικιωμένων εισοδηματιών, που επενδύουν τα χρήματά τους σε υψηλές αποδόσεις στα χρηματιστήρια.
Υπ’ αυτές τις συνθήκες, αναμενόμενο είναι ότι η ανατροπή του σημερινού αντινεανικού συστήματος θα προέλθει κυρίως από τους νέους, που είναι τα κύρια θύματα των σημερινών κυβερνητικών επίλογων. Όσο περισσότερο πλήττονται, τόσο σκληρότερη και πιο «ασεβής» θα είναι η αντίδρασή τους.
Ούτε βέβαια ευσταθεί το ιδεολογικό σόφισμα ότι «θυσιάζουμε σήμερα τις νέες γενιές, προκειμένου να τους εξασφαλίσουμε το αύριο». Στην ιστορία, το μέλλον οικοδομείται πάντα από τους νέους, με τη συμμετοχή τους και παραμένει αδύνατον να οικοδομηθεί οιοδήποτε μέλλον με τον αποκλεισμό τους.
Ο όρος «χαμένη γενιά» διαδίδεται σήμερα ευρέως εκ των άνω για τη νέα γενιά της εποχής μας, αλλά δεν είναι πρώτη φορά στην ιστορία που αυτός ο όρος χρησιμοποιείται. Έχει κατ’ επανάληψη χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν, ενώ υπήρξαν πολλές γενιές που θεωρήθηκαν χαμένες και όμως, αυτές τελικά κέρδισαν.
Στα γράμματα, στον πολιτισμό, στο χαρακτήρα της κάθε εποχής κυριαρχούν πάντα όσοι εκ των άνω προεξοφλούνται ως «χαμένοι» και δεν υπολογίζονται, ενώ όσοι αλαζονικά πιστεύουν ότι είναι νικητές και κερδισμένοι, τελικά, καταλήγουν στα αζήτητα της ιστορίας.
Και ακόμη: ο όρος «χαμένη γενιά», όπως διευκρίνιζε ο Χέμινγουεϊ, δε σημαίνει διόλου ότι η νέα γενιά χάνεται, αλλά αντίθετα ότι παραμένει ζωντανή και σε αναζήτηση νέων σημείων αναφοράς, αφού τα παλαιά έχουν ανεπανόρθωτα φθαρεί και χρεοκοπήσει.
Αυτό ακριβώς συμβαίνει και σήμερα. Η νέα γενιά αναζητά πυρετωδώς νέα σημεία αναφοράς και συνεπώς ανατροπής του κόσμου στον οποίο έχει βρεθεί.
Στη σημερινή Ελλάδα με τα 2/3 των νέων στην ανεργία και 35% του πληθυσμού στους κοινωνικούς αποκλεισμούς και κάτω από το ελάχιστο όριο της ένδειας, πώς είναι δυνατόν οι κυβερνήσεις να ισχυρίζονται ότι οικοδομούν την κοινωνία του μέλλοντος; Πώς την οικοδομούν; Περιθωριοποιώντας όλο και περισσότερους νέους;
Επιπλέον, προβάλλουν επιπλέον την άποψη ότι «Σε κάθε εποχή υπάρχουν νικητές και ηττημένοι. Όποιοι δεν προσαρμόζονται είναι ηττημένοι. Οι έξυπνοι, πονηροί και επιτήδειοι είναι οι νικητές». Ωστόσο, το μέλλον κάθε κοινωνίας καθορίζεται από την ικανότητά της να ενσωματώνει όλο και περισσότερους ανθρώπους, ακόμη και τους κοινωνικά αδύναμους, που όλοι μπορούν να συμβάλουν στο κοινό όφελος. Ενώ αντίθετα, όταν η κοινωνία επιλέγει τη μέθοδο του αποκλεισμού των αδύναμων, τότε η ίδια με αυτό τον τρόπο υπονομεύει το μέλλον της.
Στο βιβλίο αυτό δείχνω ότι οι αλαζονικά θεωρούμενοι και αυτοανακηρυγμένοι νικητές θα είναι οι πραγματικοί ηττημένοι! Κι αυτούς που σήμερα τους λένε χαμένους και ηττημένους, αυτοί θα είναι οι νικητές, σύμφωνα με όλα τα διδάγματα και εμπειρίες από την ιστορία όλων των εποχών!
Η κοινωνία που προεξοφλεί ότι η νέα γενιά της είναι η χαμένη, η ίδια χάνεται! Η ίδια θα χαθεί, προτού –χαθεί η νέα γενιά της. Διότι εάν η νέα γενιά είναι σήμερα χαμένη, περισσότερο και πριν από αυτήν χαμένη είναι η κοινωνία που τη θυσιάζει.
-Ειδικά τα παιδιά, και οι έφηβοι, είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας. Όμως, είδαμε πάλι ότι στις φοιτητικές εκλογές βγήκε πρώτη η ΔΑΠ…
Το εκλογικό αποτέλεσμα δεν είναι οπωσδήποτε δηλωτικό του νεανικού αναβρασμού. Η αποχή υπήρξε τεράστια και, πάντως, πιο σημαντική από τη συμμετοχή. Ίσως θα πρέπει να δεχτούμε ότι η σημερινή κοινωνική δυσπιστία θίγει και τα συνδικάτα, που σε μεγάλο βαθμό θεωρούνται κι αυτά μέρος της κατεστημένης τάξης πραγμάτων.
Στις ευρωεκλογές το 47,46% των ψηφοφόρων δεν ψήφισαν. Πολλοί νέοι, λοιπόν, δε συμμετέχουν στις εκλογές, ενώ παράλληλα συμμετέχουν σε κινητοποιήσεις.
Οι νέοι βρίσκονται σε εκρηκτική κατάσταση. Φεύγουν στο εξωτερικό όσοι μπορούν να φύγουν, όμως οι περισσότεροι δεν μπορούν να φύγουν, και μένουν, αφού το μέλλον τους εδώ κρίνεται.
-Αυτό το βιβλίο το γράψατε με στόχο για να διαβαστεί περισσότερο από τους νέους, ή από όλους;
Από όλους. Οι νέοι, βέβαια, για να αποκτήσουν περισσότερη επίγνωση και αυτοπεποίθηση, αλλά και οι μεγαλύτεροι, οι οποίοι, όμως, αντί να ανοίγονται προς τους νέους, περιμένουν αντίθετα να ανοιχτούν αυτοί προς τους μεγαλύτερους. Φυσικά, αυτό δε γίνεται. Αφού η ιστορία κινείται πάντα με την λογική των νέων και όχι των ηλικιωμένων.
Τη δυσπιστία των νέων προς τις εμπειρίες των μεγαλύτερων, οι τελευταίοι αποδίδουν σε έλλειμμα πολιτικοποίησης, όμως αυτό είναι ιστορικό λάθος. Η νεανική απείθεια διέρχεται από δικούς της δρόμους, που οι μεγαλύτεροι δεν κατανοούν και τους χαρακτηρίζουν «απολιτικούς».
Όπως έγινε και στη δική μας εποχή, τις δεκαετίες του ’50, του ’60 και του ‘70. Οι γονείς δεν καταλάβαιναν τα παιδιά τους. Τα ονόμαζαν με εξωτικές ονομασίες, όπως «οργισμένα νιάτα».
Μέχρι τις παραμονές του Μάη του ’68, οι πάντες διαβεβαίωναν ότι δε γίνεται απολύτως τίποτα, ότι δεν κουνιέται φύλλο, και αναρωτιόντουσαν σε τι εποχή ζούσαμε... Απροσδόκητα ξεπήδησε ένα κίνημα από το γεγονός ότι απαγόρεψαν επισκέψεις κοριτσιών στους πανεπιστημιακούς κοιτώνες αγοριών. Από ένα αναπάντεχο μονοπάτι ξεπήδησε το πνεύμα της εξέγερσης.
-Επειδή κάποιοι λένε ότι αυτά τα κινήματα δεν έχουν νόημα ή και τι έγινε που βγήκαν στους δρόμους; Ή τι άλλαξε; Τι θα είχατε να τους πείτε;
Τα νεανικά κινήματα είναι τα μόνα που δημιουργούν τομή στην Ιστορία. Άλλο θέμα, βέβαια, το ποιος τα οικειοποιείται στη συνέχεια, αλλά αυτό εξαρτάται από το συσχετισμό των κοινωνικών δυνάμεων.
Τα νεανικά κινήματα δημιουργούν ρήξη με το παρελθόν και θέτουν τα πράγματα σε νέες βάσεις. Αλλάζουν τα μυαλά, οι νοοτροπίες και η κοινωνία περνά σε ένα άλλο στάδιο.
Ακόμη και αν το επόμενο στάδιο θεωρηθεί αβέβαιο, το βέβαιο είναι πως το σημερινό δεν μπορεί να συνεχίσει και το τέλος του είναι προ πολλού προδιαγεγραμμένο, η ρήξη με αυτό είναι βέβαιη.
Βρισκόμαστε σε μια ιστορική στιγμή ρήξης με το παρελθόν, αλλά το πότε και το πώς αυτή θα πραγματοποιηθεί, το καθορίζουν οι νέοι, όχι οι ηλικιωμένοι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου