Πρόσωπα και γεγονότα από το Σταφιδικό του ’35 στη Μεσσηνία
14/06/2016
Παρουσιάστηκε χθες το βιβλίο του Η. Καραμπάτσου
Ήταν ο «μαύρος χρυσός» της Ελλάδας για δεκαετίες ολόκληρες η σταφίδα. Αγρότες παραγωγοί στην Πελοπόννησο (κατά κύριο λόγο), έμποροι, μεσίτες, μεταφορείς, ξυλουργοί, φορτωτές στα λιμάνια της Πάτρας (κατ' εξοχήν) και της Καλαμάτας, του Πύργου και της Κορίνθου, είχαν τη ζωή τους συνδεδεμένη με την καλλιέργεια.
Το εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδας σταθμιζόταν από τη σταφίδα που εξαγόταν -σχεδόν όλη η παραγωγή-, καθώς είχε μεγάλη ζήτηση στα τραπέζια ευρωπαϊκών οικογενειών και στα οινοποιεία.
Επειδή, όμως, οι καλλιέργειες των αρχών του προηγούμενου αιώνα δεν είχαν τις σύγχρονες δυνατότητες, η τύχη της παραγωγής (για αιώνες συνέβαινε και εξακολουθεί να συμβαίνει ως ένα βαθμό) κρινόταν από καιρικές συνθήκες και ασθένειες. Τα σκαμπανεβάσματα αυτά έφερναν αλλαγές και στην παραγωγή: υψηλότερη τιμή οδηγούσε σε εκτεταμένη παραγωγή, η οποία όμως, όταν έφτανε να μην απορροφάται από την Ευρώπη, έμενε αδιάθετη προκαλώντας προβλήματα επιβίωσης στις οικογένειες των (Πελοποννήσιων κυρίως) καλλιεργητών.
Η εναλλαγή αυτή στην προσφορά και στη ζήτηση και η κίνηση των τιμών από το ζενίθ στο ναδίρ ήταν η αιτία να ξεσπάσουν κινήματα αγροτικά στον πελοποννησιακό χώρο από καλλιεργητές που ζητούσαν κρατική «ομπρέλα» για να επιβιώσουν.
«Προλάβετε οι αρμόδιοι τα περαιτέρω, διότι το πολύ της θλίψεως γεννά παραφροσύνην, η δε λαϊκή παραφροσύνη εμφυλίους πολέμους...» γράφει η «Ακρόπολις» στις 17 Σεπτεμβρίου 1893, αναφερόμενη στο κύμα των πτωχεύσεων και των πλειστηριασμών που σάρωνε τις σταφιδοπαραγωγούς περιοχές της Πελοποννήσου μέσα στην ατμόσφαιρα της σοβαρής οικονομικής κρίσης που είχε ξεσπάσει από τις αρχές του έτους.
Είναι η εποχή που σε αυτά τα κινήματα των σταφιδοπαραγωγών και άλλων που επηρεάζονταν άμεσα από τη σταφιδική κρίση αρχίζουν να αναπτύσσονται οι πρώτες σοσιαλιστικές και αναρχικές ιδέες.
Το πρόβλημα συνεχίζει να επηρεάζει τον αγροτικό κόσμο και στη διάρκεια του Μεσοπολέμου.
Σε ένα από τα επεισόδια αυτών των συνεχών κινητοποιήσεων, στις 25 Αυγούστου 1935, ξεσπά στην Πυλία της Μεσσηνίας η εξέγερση του σταφιδικού κινήματος. Τότε οι σταφιδοπαραγωγοί στην Πελοπόννησο, συνεπώς και στη Μεσσηνία, είχαν πάθει σοβαρές ζημιές από παγοπληξία, βροχές κ.λπ. Οι αγρότες διεκδικούσαν από το κράτος προστασία και από τον Αυτόνομο Σταφιδικό Οργανισμό (ΑΣΟ) μια καλή τιμή στο προϊόν που απέμεινε.
«Εμπρός να κατεβούμε στην Πύλο να διεκδικήσουμε ό,τι μας ανήκει…» ήταν μια φράση σε ομιλία προς τους παραγωγούς στην προσυγκέντρωση στο χωριό Πήδασος, που έδωσε το έναυσμα για την εξέγερση.
Την επομένη όμως, Δευτέρα 26η Αυγούστου, στην Πύλο η Αστυνομία χτύπησε το συλλαλητήριο και οι αγρότες είχαν δύο νεκρούς. Ο διαδηλωτές αντέδρασαν και έβαλαν φωτιά στα γραφεία του ΑΣΟ.
Επεισοδιακά εξελίχθηκαν τα συλλαλητήρια και στη Μεσσήνη, την Κυπαρισσία, τον Μελιγαλά, τους Γαργαλιάνους και τα Φιλιατρά. Η κυβέρνηση κήρυξε στρατιωτικό νόμο και πρόσταξε στρατός και σώματα ασφαλείας να μεταβούν στην Πύλο. Οι κάτοικοι του χωριού Χανδρινός, λίγο πριν από την Πύλο, έσπευσαν στο ξύλινο γεφύρι, απ’ όπου θα περνούσαν οι δυνάμεις καταστολής και το κατέστρεψαν στις 27 Αυγούστου, καθυστερώντας έτσι σημαντικά την έλευσή τους. Επακολούθησε κυνηγητό των πρωταιτίων, διώξεις και φυλακίσεις.
Με αυτή την περίοδο, και σε συγκεκριμένη γεωγραφική ενότητα, καταπιάνεται το βιβλίο «Η Σταφιδική Εξέγερση του 1935. Ο ατέρμονος "Μεσοπόλεμος" της αγροτιάς» του Ηλία Ε. Καραμπάτσου. Η νέα έκδοση του βιβλίου είναι συμπληρωμένη με ντοκουμέντα από την ερευνητική δουλειά του συγγραφέα.
Μαρτυρίες, πρωταγωνιστές, γεγονότα από εκείνη την εποχή έχουν την τιμητική τους στο βιβλίο, που επικεντρώνεται στην ιστορία του σταφιδικού κινήματος στη Μεσσηνία και, κυρίως, στη σταφιδική εξέγερση του 1935.
Η έκδοση παρουσιάστηκε, χθες στο Πνευματικό Κέντρο Καλαμάτας από το βιβλιοπωλείο «Παπαχρήστου» και τις εκδόσεις «Σύγχρονη Σκέψη». Ομιλητές ήταν ο πρώην δήμαρχος Καλαμάτας και συγγραφέας Παναγής Κουμάντος, ο δικηγόρος και συγγραφέας Δημήτριος Ν. Ζέρβας και ο συγγραφέας του βιβλίου. Σύντομη αναφορά στο αγροτικό κίνημα του Mεσοπολέμου έκανε ο Βασίλης Μπίζας, μέλος της Τομεακής Επιτροπής του ΚΚΕ Μεσσηνίας.
Την εκδήλωση παρουσίασε και συντόνισε ο δημοσιογράφος Θανάσης Παντές. Το παρών μεταξύ άλλων έδωσαν , ο επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας του Δήμου Καλαμάτας Μανώλης Μάκαρης, της ελάσσονος Θεόδωρος Μπρεδήμας και Μιχάλης Αντωνόπουλος, οι πολιτευτές της ΝΔ και του ΚΚΕ στη Μεσσηνία Μίλτος Χρυσομάλλης και Αντώνης Κατσάς, εκπρόσωπος του μητροπολίτη Μεσσηνίας, καθώς και ο δημοσιογράφος Δήμος Βερύκιος, ο παππούς του οποίου, μνημονεύεται στο βιβλίο.
Ήταν ο «μαύρος χρυσός» της Ελλάδας για δεκαετίες ολόκληρες η σταφίδα. Αγρότες παραγωγοί στην Πελοπόννησο (κατά κύριο λόγο), έμποροι, μεσίτες, μεταφορείς, ξυλουργοί, φορτωτές στα λιμάνια της Πάτρας (κατ' εξοχήν) και της Καλαμάτας, του Πύργου και της Κορίνθου, είχαν τη ζωή τους συνδεδεμένη με την καλλιέργεια.
Το εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδας σταθμιζόταν από τη σταφίδα που εξαγόταν -σχεδόν όλη η παραγωγή-, καθώς είχε μεγάλη ζήτηση στα τραπέζια ευρωπαϊκών οικογενειών και στα οινοποιεία.
Επειδή, όμως, οι καλλιέργειες των αρχών του προηγούμενου αιώνα δεν είχαν τις σύγχρονες δυνατότητες, η τύχη της παραγωγής (για αιώνες συνέβαινε και εξακολουθεί να συμβαίνει ως ένα βαθμό) κρινόταν από καιρικές συνθήκες και ασθένειες. Τα σκαμπανεβάσματα αυτά έφερναν αλλαγές και στην παραγωγή: υψηλότερη τιμή οδηγούσε σε εκτεταμένη παραγωγή, η οποία όμως, όταν έφτανε να μην απορροφάται από την Ευρώπη, έμενε αδιάθετη προκαλώντας προβλήματα επιβίωσης στις οικογένειες των (Πελοποννήσιων κυρίως) καλλιεργητών.
Η εναλλαγή αυτή στην προσφορά και στη ζήτηση και η κίνηση των τιμών από το ζενίθ στο ναδίρ ήταν η αιτία να ξεσπάσουν κινήματα αγροτικά στον πελοποννησιακό χώρο από καλλιεργητές που ζητούσαν κρατική «ομπρέλα» για να επιβιώσουν.
«Προλάβετε οι αρμόδιοι τα περαιτέρω, διότι το πολύ της θλίψεως γεννά παραφροσύνην, η δε λαϊκή παραφροσύνη εμφυλίους πολέμους...» γράφει η «Ακρόπολις» στις 17 Σεπτεμβρίου 1893, αναφερόμενη στο κύμα των πτωχεύσεων και των πλειστηριασμών που σάρωνε τις σταφιδοπαραγωγούς περιοχές της Πελοποννήσου μέσα στην ατμόσφαιρα της σοβαρής οικονομικής κρίσης που είχε ξεσπάσει από τις αρχές του έτους.
Είναι η εποχή που σε αυτά τα κινήματα των σταφιδοπαραγωγών και άλλων που επηρεάζονταν άμεσα από τη σταφιδική κρίση αρχίζουν να αναπτύσσονται οι πρώτες σοσιαλιστικές και αναρχικές ιδέες.
Το πρόβλημα συνεχίζει να επηρεάζει τον αγροτικό κόσμο και στη διάρκεια του Μεσοπολέμου.
Σε ένα από τα επεισόδια αυτών των συνεχών κινητοποιήσεων, στις 25 Αυγούστου 1935, ξεσπά στην Πυλία της Μεσσηνίας η εξέγερση του σταφιδικού κινήματος. Τότε οι σταφιδοπαραγωγοί στην Πελοπόννησο, συνεπώς και στη Μεσσηνία, είχαν πάθει σοβαρές ζημιές από παγοπληξία, βροχές κ.λπ. Οι αγρότες διεκδικούσαν από το κράτος προστασία και από τον Αυτόνομο Σταφιδικό Οργανισμό (ΑΣΟ) μια καλή τιμή στο προϊόν που απέμεινε.
«Εμπρός να κατεβούμε στην Πύλο να διεκδικήσουμε ό,τι μας ανήκει…» ήταν μια φράση σε ομιλία προς τους παραγωγούς στην προσυγκέντρωση στο χωριό Πήδασος, που έδωσε το έναυσμα για την εξέγερση.
Την επομένη όμως, Δευτέρα 26η Αυγούστου, στην Πύλο η Αστυνομία χτύπησε το συλλαλητήριο και οι αγρότες είχαν δύο νεκρούς. Ο διαδηλωτές αντέδρασαν και έβαλαν φωτιά στα γραφεία του ΑΣΟ.
Επεισοδιακά εξελίχθηκαν τα συλλαλητήρια και στη Μεσσήνη, την Κυπαρισσία, τον Μελιγαλά, τους Γαργαλιάνους και τα Φιλιατρά. Η κυβέρνηση κήρυξε στρατιωτικό νόμο και πρόσταξε στρατός και σώματα ασφαλείας να μεταβούν στην Πύλο. Οι κάτοικοι του χωριού Χανδρινός, λίγο πριν από την Πύλο, έσπευσαν στο ξύλινο γεφύρι, απ’ όπου θα περνούσαν οι δυνάμεις καταστολής και το κατέστρεψαν στις 27 Αυγούστου, καθυστερώντας έτσι σημαντικά την έλευσή τους. Επακολούθησε κυνηγητό των πρωταιτίων, διώξεις και φυλακίσεις.
Με αυτή την περίοδο, και σε συγκεκριμένη γεωγραφική ενότητα, καταπιάνεται το βιβλίο «Η Σταφιδική Εξέγερση του 1935. Ο ατέρμονος "Μεσοπόλεμος" της αγροτιάς» του Ηλία Ε. Καραμπάτσου. Η νέα έκδοση του βιβλίου είναι συμπληρωμένη με ντοκουμέντα από την ερευνητική δουλειά του συγγραφέα.
Μαρτυρίες, πρωταγωνιστές, γεγονότα από εκείνη την εποχή έχουν την τιμητική τους στο βιβλίο, που επικεντρώνεται στην ιστορία του σταφιδικού κινήματος στη Μεσσηνία και, κυρίως, στη σταφιδική εξέγερση του 1935.
Η έκδοση παρουσιάστηκε, χθες στο Πνευματικό Κέντρο Καλαμάτας από το βιβλιοπωλείο «Παπαχρήστου» και τις εκδόσεις «Σύγχρονη Σκέψη». Ομιλητές ήταν ο πρώην δήμαρχος Καλαμάτας και συγγραφέας Παναγής Κουμάντος, ο δικηγόρος και συγγραφέας Δημήτριος Ν. Ζέρβας και ο συγγραφέας του βιβλίου. Σύντομη αναφορά στο αγροτικό κίνημα του Mεσοπολέμου έκανε ο Βασίλης Μπίζας, μέλος της Τομεακής Επιτροπής του ΚΚΕ Μεσσηνίας.
Την εκδήλωση παρουσίασε και συντόνισε ο δημοσιογράφος Θανάσης Παντές. Το παρών μεταξύ άλλων έδωσαν , ο επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας του Δήμου Καλαμάτας Μανώλης Μάκαρης, της ελάσσονος Θεόδωρος Μπρεδήμας και Μιχάλης Αντωνόπουλος, οι πολιτευτές της ΝΔ και του ΚΚΕ στη Μεσσηνία Μίλτος Χρυσομάλλης και Αντώνης Κατσάς, εκπρόσωπος του μητροπολίτη Μεσσηνίας, καθώς και ο δημοσιογράφος Δήμος Βερύκιος, ο παππούς του οποίου, μνημονεύεται στο βιβλίο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου