Στιγμές από την ιστορία της Καλαμάτας: Η λογοδοσία του δημάρχου Παναγιώτη Εμ. Μπενάκη

• Γράφτηκε από τον  Ηλίας Μπιτσάνης
• Κυριακή, 04 Νοεμβρίου 2012 

Στους Καλαματιανούς είναι γνωστό το Σχολείο Μπενάκη, άγνωστη όμως η ιστορία του. Πρόκειται για ένα κτήριο που κατασκευάστηκε στην περίοδο της δημαρχοντίας του Παναγιώτη Εμ. Μπενάκη (1908-1914).

Καταγόμενος από την ιστορική οικογένεια που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη ζωή της πόλης από τα μέσα του 18ου αιώνα με πιο γνωστό τον πρωταγωνιστή των Ορλοφικών Παναγιώτη Μπενάκη, ήταν από τα πρόσωπα που σημάδεψαν τη διαδικασία του αστικού εκσυγχρονισμού στην Καλαμάτα. Ηταν γιος του επίσης δημάρχου Καλαμάτας Εμμανουήλ Μπενάκη (1874-1878) και σπούδασε δικηγόρος στην Αθήνα. Πρόεδρος του Συλλόγου "Ευκλής" το 1895 πρωτοστάτησε στην μετατροπή του σε γυμναστικό και έτσι γεννήθηκε ο Μεσσηνιακός του οποίου υπήρξε και ο πρώτος πρόεδρος.

Στη Λαϊκή Βιβλιοθήκη Καλαμάτας σώζεται σε αντίγραφο η λογοδοσία του Παναγιώτη Εμ. Μπενάκη πριν από τις εκλογές του 1914, για τις δραστηριότητες κατά τη διάρκεια της δημαρχοντίας του. Σε αυτόν περιλαμβάνεται κατάσταση εσόδων-εξόδων και σημειώνεται ότι "λεπτομερή σημείωσιν όλων των εσόδων και εξόδων του δήμου κατά το εξαετές διάστημα δύναται να λάβει πας τις έχων τους απολογισμούς εκτεθειμένους εν των Δημαρχείω. Εκάλεσα δε και το Δημοτικόν Συμβούλιον, εις ο και υποβάλλονται, εάν δε δεν υπέβαλον τούτους ευθύς άμα τη λήξει εκάστου έτους, μη καταλογισθή τούτο εις βάρος μου διά λόγους ους θεωρώ περιττόν να εκθέσω ώδε".

Στη συνέχεια παραθέτουμε το απόσπασμα που αφορά στα έργα τα οποία πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της δημαρχοντίας του, το οποίο και δίνει την εικόνα των δημοτικών πραγμάτων και της πόλης τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα.

ΤΟ ΕΡΓΟ

Κατά το εξαετές διάστημα της δημαρχοντίας μου και παρά τας αντιδράσεις, ειργάσθην όσον μοι ήτο δυνατόν· ανωκοδόμησα το Γ' Δημοτικόν Σχολείον Καλυβίων. Εδενδροφύτευσα την οδόν Αριστομένους, πλατείας Κουμουνδούρου, Μανιακίου, Παραλίας και συνεπλήρωσα την δενδροστοιχίαν της οδού Φαρρών. Κατεσκεύασα τα τρία κηπάρια, επεχωμάτισα την πλατείαν Διαδόχου Κωνσταντίνου από της οδού Βενιζέλου και κάτω και ούτω εξέλιπεν η αηδία του μέρους εκείνου, διήνοιξα κατά το πλείστον την οδόν Αντιβραχίονος, διήνοιξα δύο οδούς εις την Ράχην και ετέραν εις Αβραμιού, άλλην μεταξύ οδών Φαρρών και Αριστοδήμου, την μεταξύ οδού Αντιβραχίονος και Φαρρών· διανοίγονται η μεταξύ Φαρρών και Αντιβραχίονος έμπροσθεν της οικίας Χ. Καρώνη, επεξέτεινα προς βορράν την οδό Μαιζώνος εν Παραλία, εδαπάνησα διά την οδόν Αγίας Τριάδος και σχεδόν κατεσκεύασα τμήμα οδού μεταξύ Γιαννίτσης της Μονής Διμιόβης, πρόκειται δε να επεκταθή και η οδός Εδέμ μέχρι της οδού Αντιβραχίονος. Κατεσκεύασα το γεφυρίδιον από της οικίας Γκόνου οδός Φαρρών και κατέστησα δυνατήν την διάβασιν των διερχομένων εκείθεν, επεδιόρθωσα ή μάλλον κατεσκευάσα την οδόν εις θέσιν Κοσσύφα, ηύξησα καταπληκτικώς τον φωτισμόν της πόλεως προσθέσας πλείστους φανούς και εγκατέστησα αντί των δύο λαμπτήρων είκοσι τοιούτους, τοποθετήσας και εν τη οδώ Φαρρών, επέτυχον δε και παρά της Εταιρείας να αντικαταστήση τους φανούς, οίτινες κατά την σύμβασιν είνε 16 κηρίων διά 25 και 50 κηρίων χωρίς ο Δήμος να υποβληθή εις ουδεμίαν δαπάνην. Επεσκεύασα τα κρεοπωλεία και το Δημοτικόν Σχολείον, άτινα αφ’ ης εποχής κατεσκευάσθησαν παρά του μακαρίτου πατρός μου δεν είχον τύχη της ελαχίστης επισκευής. Εγκατέστησα τας ηλεκτρικάς αντλίας και έδωκα ύδωρ εις την συνοικίαν της Υπαπαντής, ιδία δε άφθονον εις τα κρεοπωλεία και ιχθυοπωλεία και εις το άλλο μέρος της πόλεως προς την πλατείαν. Εξωράισα τον Αγιον Ιωάννην, συνέτρεξα χρηματικώς την Εκκλησίαν των Ταξιαρχών, ηύρηνα την πλατείαν Ταξιαρχών, επεσκεύασα τας Εκκλησίας Παναγίτσας, Καλαμίου, Ασπροχώματος και Αγίων Αναργύρων, κατεσκεύασα το Τραμ. Αφήρεσα το στίγμα της πόλεως το λεγόμενον Τσίγκοι. Διήνοιξα την οδόν Υπαπαντής διά της καταδαφίσεως του Αγίου Αθανασίου χωρίς ο Δήμος να πληρώση το ποσόν των 15 χιλιάδων δραχμών, όπερ εζητείτο διά την καταδάφισιν και ήτις επετεύχθη διά της θελήσεώς μου έχοντος ως βοηθόν μόνον τον Νομάρχην κ. Αλεξανδρόπουλον. Ηγόρασα τας δύο νεκροφόρους, ηγόρασα τον απολυμαντικόν κλίβανον, όστις τα μέγιστα θα εξυπηρετήση την πόλιν, κατηδάφισα πλείστα ερείπια. Συνήψα, την σύμβασιν της υδρεύσεως και όσον ούπω άρχονται αι εργασίαι, αν και τινές καλοθεληταί διαδίδουν ότι εναυάγησεν η σύμβασις και απεδόθη εις τον εργολάβον ολόκληρος η εγγύησις ενώ δύνανται να μάθουν παρά της Εμπορικής Τραπέζης αν η εγγύησις αποδόθη. Συνέτρεξα όσον ηδυνάμην και επέτρεπεν η οικονομική κατάστασις του Δήμου απόρους συμπολίτας, και εκτός των χρηματικών βοηθειών παρείχον φάρμακα και ιατρόν δωρεάν. Κατεσκεύασα πλείστα γεφυρίδα, ρείθρα, υπονόμους, εσκυρόστρωσα το μεγαλείτερον μέρος της πόλεως, ιδία εν Φυτειά και επεσκεύασα όλας τας οδούς.

Εύρον τα Σχολεία εις οικτράν κατάστασιν· τα παιδιά σας εφοίτων εις τρώγλας μάλλον ή σχολεία και εκεί κατεστρέφετο η υγεία των· εκτός της σχολής των Καλυβίων ενοικίασα τα καλλίτερα οικήματα της πόλεως διά Σχολεία, δεν εφείσθην ουδεμιάς δαπάνης, διότι επίστευον ότι και η ζωή ενός παιδιού αξίζει πολύ περισσότερον των δαπανών του δήμου. Ερωτήσατε οι γονείς τους διδασκάλους ποια ήσαν τα οικήματα όταν ανέλαβον την εξουσίαν και ποια είναι σήμερον.

Αλλά δι’ εκείνο διά το οποίον δύναμαι να καυχηθώ είνε ότι εξεχρέωσα τον Δήμον από το Δημόσιον και πλείστους άλλους δανειστάς και έλυσα τας χείρας του Δημάρχου δυναμένου να εργασθή ως θέλει, επαρκούντος του Δήμου πλέον εις εκτέλεσιν έργων και άνευ δανείου, εάν δε δεν συνέπιπτεν ο πόλεμος και δεν εμειούντο αι πρόσοδοι του Δήμου κατά τα δύο έτη 1912 και 1913 κατά 150 χιλιάδες δραχμάς, το ποσόν αυτό θα ευρίσκετο σήμερον εις το ταμείον του Δήμου ως ευρίσκοντο και κατά το έτος 1910 60 χιλιάδαι δραχμαί εκ των οποίων 10 μεν χιλιάδας επλήρωσα εις το Δημόσιον τας δε υπολοίπους διέθεσα κατά τα έτη της δυστυχίας.