Πέμπτη 15 Μαρτίου 2018

ΜΑΧΗ ΣΧΟΙΝΟΛΑΚΑΣ 15/3/1825



Tα αποκαλυπτήρια του μνημείου εις μνήμη των πεσόντων της Μάχης της Σχοινόλακας τελέστηκαν σήμερα το πρωί από το Δήμαρχο Πύλου-Νέστορος Δημήτρη Καφαντάρη.



Τελώντας τα αποκαλυπτήρια ο Δήμαρχος τόνισε ότι η πρωτοβουλία και οικονομική συμβολή του εκκλησιαστικού συμβουλίου της Ενορίας της Σχοινόλακας , των κατοίκων της περιοχής και του Λαογράφου Κώστα Μπαλαφούτη να τιμηθούν οι πεσόντες στη Μάχη, βρήκε αμέσως υποστηρικτή το Δήμο, ενώ τιμά όλους αυτούς που συνέβαλαν στην ιδέα και στη δημιουργία του μνημείου.



«Είναι χρέος όλων μας και πρώτης της Δημοτικής Αρχής, ειδικά στις μέρες μας, με όλα αυτά τα θέματα που μας βομβαρδίζουν, να κρατάμε ζωντανή την ιστορία μας και τη θύμιση αυτών των ηρώων, επώνυμων ή ανώνυμων αγωνιστών, οι οποίοι έγραψαν ιστορία σε κάθε σημείο της ελληνικής υπαίθρου, ανταποδίδωντάς τους τιμές. Την ίδια όμως στιγμή πρέπει να αναλογιζόμαστε με σεβασμό την αξία της θυσίας τους», είπε ο Δήμαρχος και συνέχισε: «Η Μάχη στη Σχοινόλακα, με τη συμβολή του Δήμου μας και κατόπιν αποφάσεως του Δημοτικού Συμβουλίου Πύλου-Νέστορος, είναι επίσημη τοπική εορτή από το 2015».



Τη σημερινή ημέρα των αποκαλυπτηρίων του μνημείου εορτάσθηκε, ως είθισται η 193η επέτειος της Μάχης της Σχοινόλακας, με δοξολογία  στον Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων,  στην συνέχεια , τελέστηκε τρισάγιο εις μνήμη των πεσόντων, κατατέθηκαν στεφάνια από τους εκπροσώπους των αρχών του τόπου στο νέο μνημείο, ενώ η κυρία Αικατερίνη Διαμαντοπούλου-Κουτσουμπού, Διδάκτωρ φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ   Φιλόλογος Θεολόγος , εκφώνησε τον πανηγυρικό της ημέρας.



Η ευχάριστη έκπληξη ήταν ο ίδιος ο  εμπνευστής της εορτής Κώστας Μπαλαφούτης ο οποίος τον συνεπῆρε  ο πατριωτισμός και προς τιμήν του Τάσου Καρατάσου και των λοιπών Μακεδόνων ετραγούδησε το Μακεδονία ξακουστή του Αλεξάνδρου η χώρα .



Η επέτειος της νικηφόρας μάχης της Σχοινόλακας εορτάζεται κάθε χρόνο την 15η Μαρτίου από το 1994, με ενέργειες του Λαογράφου Κώστα Μπαλαφούτη, βασισμένες σε ιστορικές πηγές και μελέτες.





Δύο
περίπου αιώνες πέρασαν από την έναρξη της Επανάστασης του 1821, το
σημαντικότερο γεγονός τής ιστορίας τού νεότερου Ελληνισμού, που επηρέασε
καταλυτικά τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις όχι μόνο στον ελλαδικό χώρο
αλλά και σ’ ολόκληρο τον ευρωπαϊκό κόσμο. Στις αρχές τού 19ου αιώνα,
όλες οι δυνάμεις τού Ελληνισμού αποφάσισαν να συσπειρωθούν και μαζί να
μετουσιώσουν σε  πραγματικότητα τον πολύχρονο
πόθο τών Ελλήνων για Ελευθερία και Εθνική 
ανεξαρτησία.
Από
τα πιο ηχηρά μηνύματα, υπήρξε, αναμφισβήτητα, η πρώτη επαναστατική προκήρυξη,
που εστάλη προς τις  Μεγάλες Δυνάμεις,
τον Μάρτιο του 1821 από την Καλαμάτα: «Με
μίαν γνώμην ομοφώνως απεφασίσαμε να λάβωμεν τ’ άρματα
».
Σε
διάφορες τοποθεσίες γύρω από τις περιοχές τών Μεσσηνιακών κάστρων διεξήχθησαν
μεταξύ Ελλήνων και Τουρκο-Αιγυπτίων αλλεπάλληλες συγκρούσεις και μάχες, οι
οποίες χρονικά τοποθετούνται πολύ κοντά. Όλες αποτελούν φάσεις ενός πολύ
δραματικού, επίπονου, σκληρού και μακροχρόνιου αγώνα. Οι Έλληνες προσπαθούσαν
να καθηλώσουν τις δυνάμεις τού Ιμπραήμ στη Μεσσηνία και τελικά να τις
εξαναγκάσουν να εγκαταλείψουν το έδαφος της Πελοποννήσου, ενώ ο Αιγύπτιος
αρχηγός στρεφόταν προς το Νεόκαστρο και το Παλαιόκαστρο. Τα δύο αυτά κάστρα,
καθώς και το μικρό νησί τής Σφακτηρίας, σχηματίζουν δύο μικρούς πορθμούς προς Βορρά
και Νότο με την απέναντι Πελοποννησιακή ακτή, διαθέτοντας σημαντικό λιμάνι, για
τον έλεγχο και την είσοδο των πλοίων σ’ αυτό.
Ο
γνωστός και μεγάλος οπλαρχηγός τού Γένους μας, Μακρυγιάννης, αγανακτισμένος από
την απραξία τών στρατευμάτων, στις αρχές Μαρτίου, κατέβηκε στην Πελοπόννησο και
οργάνωσε την άμυνα του Παλαιόκαστρου. Με ιδιαίτερη δε επιτυχία αντιμετώπισε την
εκ μέρους τού Ιμπραήμ σύγκρουση εκ του συστάδην, αντεπεξερχόμενος με επιτυχία όλες
τις αλλεπάλληλες επιθέσεις του.
Από
την άλλη μεριά, ο εμπειροπόλεμος Μακεδόνας Στρατηγός  Τάσος Καρατάσος (ή αλλιώς, «ο Κολοκοτρώνης
τού Βορρά», όπως είχε χαρακτηρισθεί), αν και αγανακτισμένος από τις εσωτερικές
έριδες των Ελλήνων, κατευθύνθηκε με μικρή δύναμη προς το Νεόκαστρο. Ο Ιμπραήμ,
που γνώριζε καλά ποιος ήταν ο Καρατάσος, είχε πληροφορηθεί τις κινήσεις του.
Στο
σημείο αυτό θα πρέπει να επισημάνουμε τον ρεαλισμό, την αποφασιστικότητα και
την οξυδέρκεια του Μακεδόνα στρατηγού, από τη στιγμή που αποφάσισε να εμπλακεί
στη διαδικασία τής ανάληψης προσωπικά τού αγώνα εναντίον τού Ιμπραήμ. Ανέλαβε
την τεράστια αυτήν ευθύνη να αντιμετωπίσει κατά μέτωπο τον μοιραίο αντίπαλο σε
μια χρονική συγκυρία έντονων διεργασιών και πατριωτικής εγρήγορσης, με αποτέλεσμα
οι ενέργειες και η πορεία του να μην επιδέχονται δισταγμούς και παλινδρομήσεις.
Ήδη ο Κουντουριώτης είχε ορίσει ως αρχηγό τών στρατιωτικών τμημάτων ξηράς τον
συγγενή του, Σκούρτη. Επιλογή που αποδείχθηκε ιδιαιτέρως άστοχη, εφόσον ο
Σκούρτης είχε εμπειρία μόνο στο Ναυτικό.
Στις
15 Μαρτίου, ημέρα Κυριακή, ο Ιμπραήμ διέταξε δύο στρατιωτικές φάλαγγές του να
προσβάλουν η μία τον Χατζηχρήστο σε μια τοποθεσία κοντά στο Νεόκαστρο, και η
άλλη τη μικρή δύναμη (200 ανδρών) τού
Tάσου
Καρατάσου στη Σχοινόλακα. Οι εμπειροπόλεμοι Μακεδόνες, πιο ψύχραιμοι, πειθαρχημένοι
και υπάκουοι στις διαταγές τού αρχηγού τους, οχυρωμένοι μέσα στα σπίτια τής Σχοινόλακας,
τα οποία είχαν μετατρέψει σε μικρά φρούρια, ανέμεναν, με τη σειρά τους, να
αντιμετωπίσουν τούς Αιγύπτιους, που με δύναμη ενός Τάγματος είχαν φθάσει λίγο
έξω από το χωριό. Οι Έλληνες, με τη στρατηγική τού Καρατάσου, τούς άφησαν επίτηδες
να εισδύσουν ήσυχα και ανενόχλητοι μέχρι μέσα στο κέντρο τού χωριού, οπότε,
κυκλώνοντάς τους, άρχισαν να τους σφυροκοπούν με εύστοχα πυρά από παντού, χωρίς
οι Αιγύπτιοι να μπορούν να ανταπαντήσουν, αφού οι Έλληνες βρίσκονταν μέσα στα
σπίτια, πυροβολώντας ως ελεύθεροι σκοπευτές. Στο μεταξύ, η ξαφνική βροχή, που
έπιασε κατά τις απογευματινές ώρες, λειτούργησε υπέρ τών Ελλήνων αγωνιστών. Το
νερό αχρήστευσε τελείως τα εμπροσθογεμή τότε τουφέκια τών Αιγυπτίων, ενώ δεν
επηρέασε καθόλου τα προστατευόμενα μέσα στα σπίτια όπλα τών αμυνομένων. Ο
Καρατάσος, βλέποντας την αριθμητική ισχύ τού Αιγυπτιακού στρατού, κάλεσε σε
βοήθεια αγωνιστές απ’ το χωριό Κρεμμύδια, αλλ’ όταν η βοήθεια, μέσω τού χωριού
Κουκουνάρας, έφθασε σε απόσταση 5 περίπου λεπτών από τη Σχοινόλακα, ισχυρή
δύναμη του ιππικού τού Ιμπραήμ την απέκρουσε, με αποτέλεσμα να οπισθοχωρήσει,
αφήνοντας πίσω της αρκετούς νεκρούς. Η τοποθεσία αυτή ακόμα μέχρι σήμερα ονομάζεται
Σκοτωμένου. Εκεί υπάρχουν τάφοι, που υποθέτουμε ότι είναι των αγωνιστών.
Στο
μεταξύ, οι Αιγύπτιοι, αφού μάταια και επί ώρες με λυσσώδεις επιθέσεις προσπαθούσαν
να εκτοπίσουν τούς άνδρες τού Καρατάσου από τα σπίτια, τελικά υποχώρησαν άτακτα
σε κακή κατάσταση, αφήνοντας πίσω τους εκατοντάδες νεκρών, άφθονα λάφυρα και
λογχοφόρα τουφέκια, που κατόπιν οι Έλληνες τα απέστειλαν ως τρόπαια στην
Τριπολιτσά. Έτσι, ο Καρατάσος, όπως και ο Μακρυγιάννης, εξουδετέρωσε τα στρατιωτικά
πλεονεκτήματα που έδιναν στους Αιγύπτιους, η ευρωπαϊκή πολεμική τακτική και η
ευστοχία τών όπλων τους.
Η
απήχηση της μάχης αυτής στο ηθικό τών Ελλήνων αλλά και το θυμικό τών ξένων φιλελλήνων
υπήρξε εξαιρετικά ζωηρή και τελεσφόρα, και τα σχόλια ιδιαιτέρως εγκωμιαστικά
από τον διεθνή Τύπο. Η ήττα τού  Ιμπραήμ
στη Σχοινόλακα ήταν γι’ αυτόν πολύ οδυνηρή, γιατί α) αποδείχθηκε ότι η
στρατιωτική δύναμη, ο σύγχρονος εξοπλισμός και, γενικά, η υλική υπεροχή δεν
εξασφαλίζουν πάντοτε τη νίκη, β) ανέτρεψε πλήρως τα σχέδια του, γι’ αυτό και
δεν επιχείρησε άλλη σοβαρή στρατιωτική ενέργεια κατά των ελληνικών σωμάτων παρά
μόνον ύστερα από 23 ολόκληρες ημέρες στο Κρεμμύδι, και γ) αναπτέρωσε το πεσμένο
ηθικό τών Ελλήνων. Οι απώλειες των Αιγυπτίων, μολονότι πολέμησαν σθεναρά, δεν
ήταν μικρές, αν λάβουμε υπόψη μας ότι ανάμεσα στους τραυματισμένους υπήρξε και
ο Κεχαγιά-μπέης τού Ιμπραήμ, αντισυνταγματάρχες, ταγματάρχες και λοχαγοί.
Η
επέτειος της νικηφόρας μάχης της Σχοινόλακας εορτάζεται κάθε χρόνο την 15η
Μαρτίου με ιδιαίτερη λαμπρότητα και επισημότητα, απ’ το 1994, με ενέργειες του
συντοπίτη μας κ. Κώστα Μπαλαφούτη, βασισμένες σε ιστορικές πηγές και μελέτες.
Ευχαριστώ
από καρδιάς όλους όσους παρευρέθησαν και απένειμαν  φόρο τιμής στους μεγάλους ήρωες προγόνους
μας. Η ιστορία τού Ελληνισμού είναι μια συνεχής πορεία αγώνων για ελευθερία,
εθνική ανεξαρτησία, ειρήνη, ελπίδα και ανθρωπιά. Επιτρέψτε μου να θυμίσω τον
σχετικό στίχο τού Παλαμά: «μεθύστε με το
αθάνατο κρασί τού εικοσιένα
», που φανερώνει την αξία τής ιστορικής μνήμης,
αυτής τής άσβεστης φλόγας, που συνιστά κινητήρια δύναμη για πρόσωπα και λαούς. Αν
σήμερα αισθανόμαστε περήφανοι για αυτούς τούς ένδοξους αγωνιστές, θα πρέπει να
γνωρίζουμε ότι η εθνική μας περηφάνια αυτή συνεπάγεται βαρύτατες ευθύνες και
υποχρεώσεις, προκειμένου να γίνουμε όχι μόνο αντάξιοι συνεχιστές τους εθνικά
και πολιτικά, αλλά και καλύτεροι από εκείνους ηθικά και πνευματικά.

Σας ευχαριστώ

 Αικατερίνη Διαμαντοπούλου-Κουτσουμπού
Θεολόγος ΜΑ-Φιλόλογος
Διδάκτωρ Φιλοσοφίας
του Εθνικού και Καποδιστριακού
 Πανεπιστημίου Αθηνών

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου