Ειδικές Οικονομικές Ζώνες, μύθος και πραγματικότητα

Θαν. Πετράκος: Ειδικές Οικονομικές Ζώνες, μύθος και πραγματικότητα
Τρίτη, 06 Δεκεμβρίου 2011
14:13



Είναι γνωστά τα γεγονότα. Η παράταξή μας, μετά τα δημοσιεύματα του τύπου στα τέλη Ιουλίου ότι το Γερμανικό Υπουργείο Οικονομικών ετοιμάζει τη δημιουργία περιφερειών που θα υπόκεινται σε ειδικό καθεστώς, με δικό τους εργατικό δίκαιο, ιδιαίτερο φορολογικό σύστημα, καθώς και ειδικό τρόπο σχεδιασμού των επιχειρήσεων, όλα αυτά υπό την αιγίδα ενός εντεταλμένου της κυβέρνησης, ο οποίος θα βρίσκεται στην αποκλειστική υπηρεσία των ξένων επενδυτών, έθεσε το θέμα με επερώτηση στα τέλη Ιουλίου. Επανήλθαμε με νέα επερώτηση μετά τις 10 Οκτωβρίου, όταν ο κ. Τατούλης είπε ότι το όραμά του για την ανάπτυξη της Πελοποννήσου συνοψίζεται σε μία και μόνο έννοια, την «Ειδική Οικονομική Ζώνη» η Ε.Ο.Ζ. Τι είναι όμως αυτές οι ζώνες, που στοχεύουν και πώς λειτουργούν όπου εφαρμόστηκαν;Είναι όντως ένα εργαλείο ανάπτυξης που η αριστερά δεν μπορεί να καταλάβει; Είναι απλά ένα διοικητικό μέτρο που θα διευκολύνει την αναπτυξιακή διαδικασία σε μια συγκεκριμένη και εκ των προτέρων προσδιορισμένη περιοχή (ζώνη); Είναι έμπνευση του Τατούλη η υπάρχει διεθνής εμπειρία με συγκεκριμένα αποτελέσματα;Με τον όρο αυτό προσδιορίζονται διάφορες οριοθετημένες περιοχές οι οποίες συνήθως έχουν διαφορετικό φορολογικό, εργασιακό ή/και διοικητικό καθεστώς σε σχέση με την υπόλοιπη επικράτεια της κάθε χώρας. Τη συζήτηση για την ανάπτυξη τέτοιων ζωνών επισήμως στη χώρα μας άνοιξε το καλοκαίρι ο Γερμανός υφυπουργός Οικονομίας Στέφαν Κάπφερερ, ο οποίος υποστήριξε πως «οι γερμανικές επιχειρήσεις δεν χρειάζονται εγγυήσεις για να επενδύσουν στην Ελλάδα, αλλά να διαμορφωθεί ένα ελκυστικό πλαίσιο προσέλκυσης επενδύσεων.Ένα τέτοιο πλαίσιο πρέπει να περιλαμβάνει ειδικές οικονομικές ζώνες με ξεχωριστό νομικό, διοικητικό και εργασιακό καθεστώς, προκειμένου να διευκολυνθούν οι επενδυτές...».Στο ελληνικό μοντέλο διαχείρισης τέτοιων ζωνών κατά τους Γερμανούς αξιοποιούνται τα ευρωπαϊκά κονδύλια του ΕΣΠΑ κάτω από την «άριστη συνεργασία» των υπουργείων Οικονομίας Ανάπτυξης Γερμανίας - Ελλάδας, με τρεις κινήσεις:Πρώτον: Η Γερμανία βάζει όρους και ζητεί προϋποθέσεις και ευνοϊκές συνθήκες για να επενδύσει στην υπερχρεωμένη Ελλάδα.Δεύτερον: Η Γερμανία προτείνει Ειδικές Οικονομικές Ζώνες (ΕΟΖ) και συνδέει την αξιοποίηση του ΕΣΠΑ αποκλειστικά με τις ζώνες αυτές.Τρίτον: Η Γερμανία απαιτεί να επενδυθεί το ΕΣΠΑ με δικούς της όρους (ευνοϊκούς για τη γερμανική οικονομία), αποκλειστικά στις υπό γερμανική διαχείριση ΕΟΖ και η Ελλάδα... υπακούει.Στο θέμα των Ε.Ο.Ζ. αναφέρθηκε και ο Ο. Ρεν – ευρωπαίος επίτροπος – απαντώντας σε ερώτηση του ευρωβουλευτή ΣΥΡΙΖΑ Ν. Χουντή. «Στο πλαίσιο της καθιέρωσης ΕΟΖ, η κυβέρνηση μπορεί να προβλέψει απαλλαγές από τους εισαγωγικούς και τους εξαγωγικούς δασμούς, να απλοποιήσει τους τελωνειακούς και διοικητικούς ελέγχους και τις διαδικασίες, να ακολουθήσει φιλελεύθερη συναλλαγματική πολιτική και να παρέχει φορολογικά κίνητρα. Αυτά είναι τα κίνητρα που προσφέρει μια κυβέρνηση για την προσέλκυση νέων επενδυτών. Στη συνέχεια είναι δυνατό να δημιουργηθούν διάφορα είδη ειδικών οικονομικών ζωνών, π.χ. ζώνες ελεύθερου εμπορίου, ζώνες μεταποίησης προς εξαγωγή, βιομηχανικές ζώνες, ελεύθεροι λιμένες, κ.λπ..» (Το Βήμα – 31/10/11)Πρακτικά πως λειτουργούν οι Ε. Ο. Ζ. που περιγράφει παραπάνω ο Ρέν; Τα πράγματα είναι συγκεκριμένα. Οι επιχειρήσεις που λειτουργούν εντός των ΕΟΖ χρησιμοποιούν εισαγόμενες πρώτες ύλες χωρίς δασμούς. Αξιοποιούν τη φορολογική ασυλία και δεν πληρώνουν σχεδόν καθόλου φόρους. Αυτά σε συνδυασμό με τη χαμηλή διασύνδεσή τους με την εγχώρια οικονομία, δείχνει ότι το όφελος για την οικονομία της φιλοξενούσας χώρας είναι μηδαμινό. Παράλληλα, με πρόσχημα την απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών και στο όνομα της δήθεν «καταπολέμησης της γραφειοκρατίας» καταλύεται η όποια έννοια προστασίας του περιβάλλοντος, των αρχαιολογικών χώρων, κλπ. (κυριαρχεί σε απόλυτο βαθμό η λογική του fast track).Όσο για τις θέσεις εργασίας, το όποιο όφελος είναι αμελητέο μπροστά στην άγρια εκμετάλλευση των εργαζομένων. Σύμφωνα με μελέτη της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, οι εργαζόμενοι αυτών των ζωνών δουλεύουν 10 - 12 ώρες καθημερινά, ενώ σε κάποιες περιόδους ακόμη και 16 ώρες συνεχώς. Πολλά εργοστάσια χρησιμοποιούν σύστημα ημερήσιων, ή εβδομαδιαίων πλάνων παραγωγής. Πράγμα που σημαίνει ότι για να πάρει ο εργάτης το μεροκάματό του πρέπει να πετύχει το πλάνο παραγωγής. Έτσι, σε κάποιες περιπτώσεις οι εργάτες είναι υποχρεωμένοι να δουλεύουν πέραν της «κανονικής» βάρδιας. Σε άλλη μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας αναφέρεται ότι στις Ε. Ο. Ζ. της Κίνας το μέσο ωράριο εργασίας κυμαίνεται από 54 έως 77 ώρες τη βδομάδα.Αυτό είναι – σε συντομία – το καθεστώς υπό το οποίο λειτουργούν οι Ειδικές Οικονομικές Ζώνες που επιδιώκουν να στήσουν και στη χώρα μας οι κυρίαρχοι κύκλοι του κεφαλαίου. Γίνεται προσπάθεια να μεταφερθεί και στην Ελλάδα ένα πρότυπο «ανάπτυξης» που έχει ήδη εφαρμοστεί σε χώρες όπως η Κίνα, Αγκόλα, Μπαγκλαντές, Βραζιλία, Ινδία, Ιράν, Ιορδανία, Καζακστάν, Ομάν, Πακιστάν, Φιλιππίνες, Πολωνία, Νότια Κορέα, Ρωσία, Ουκρανία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Καμπότζη, Περού κ.α. Φαίνεται ότι μαζί με όλα τα άλλα μέτρα που εφαρμόζουν η θα εφαρμόσουν στο άμεσο μέλλον οι κυβερνήσεις του μνημονίου είναι η «κινεζοποίηση» του επιπέδου ζωής του έλληνα εργαζόμενου χρησιμοποιώντας σαν εργαλείο τις Ε. Ο. Ζ. Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, Για την ιστορία αλλά και την σημειολογία, το καθεστώς των ΕΟΖ εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην Πολωνία. Οι χώρες του πρώην σοβιετικού μπλοκ που εφαρμόστηκαν θεραπείες ΣΟΚ, όπως η Πολωνία, είχαν πολλαπλές αρνητικές επιπτώσεις για την κοινωνίες τους. Μεταξύ άλλων, υψηλή ανεργία με ταυτόχρονο υψηλό πληθωρισμό. Χαρακτηριστικό είναι το φαινόμενο, ολόκληρος ο μηνιαίος μισθός ενός εργαζόμενου να μην επαρκεί ούτε για την κάλυψη της διαμονής (ενοίκιο). Ως εκ τούτου, οι χώρες αυτές αντιμετώπισαν γιγάντιες μεταναστευτικές εκροές, μεγάλες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες και διάρρηξη του κοινωνικού ιστού. Επίσης αντιμετώπισαν εκτόξευση της εγκληματικότητας, του τζόγου, της πορνείας, της διαφθοράς και της παραοικονομίας.Από το 2009 στην Ελλάδα έχει ξεκινήσει ένα νεοφιλελεύθερο πείραμα. Σήμερα στην Ελλάδα εφαρμόζεται μια «θεραπείας ΣΟΚ». Είναι η πρώτη χώρα της ευρωζώνης που εντάχθηκε σε μηχανισμό «διάσωσης» του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου με εφαρμογή νεοφιλελεύθερων πολιτικών τύπου Λατινικής Αμερικής ή ακόμα σκληρότερων. Η ανεργία καλπάζει μαζί με τις πληθωριστικές πιέσεις. Και το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) μειώνεται (αρνητική ανάπτυξη).Επιστρέφοντας την συζήτηση στις ΕΟΖ, το νεοφιλελεύθερο επιχείρημα έχει ως εξής: «Τα επενδυτικά κίνητρα οδηγούν σε ξένες άμεσες επενδύσεις και οι ξένες άμεσες επενδύσεις σε ανάπτυξη και θέσεις εργασίας.» Με ιδεολογικό προπέτασμα το παραπάνω επιχείρημα, οι ξένοι επενδυτές στοχεύουν σε μια οικονομική διείσδυση αποικιοκρατικού τύπου.Μεταξύ άλλων, μελέτες του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) έχουν δείξει επανειλημμένα ότι το πρόβλημα των επενδύσεων στην Ελλάδα δεν είναι πρόβλημα κόστους εργασίας ή φορολογίας αλλά συχνών μεταβολών του θεσμικού πλαισίου και γραφειοκρατικών αγκυλώσεων. Με απλά λόγια δεν είναι το κόστος εργασίας, οι εργασιακές σχέσεις και η φορολογία στην Ελλάδα που είναι το αντικίνητρο των επενδύσεων αλλά η έλλειψη σταθερού θεσμικού πλαισίου.Επιπλέον, οι ξένες επενδύσεις δεν είναι πανάκεια. Πρώτον, τα κέρδη από τις ξένες άμεσες επενδύσεις διαφεύγουν στην μητρική εταιρεία. Δεύτερον, οφείλουμε να εξετάσουμε τι τύπου επενδύσεις είναι αυτές. Για παράδειγμα την οικολογική και περιβαλλοντική επιβάρυνση. Τι θέσεις εργασίας δημιουργούν; Που μας κατατάσσουν στο παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας;Συνεπώς οι Ειδικές Οικονομικές Ζώνες είναι ένα νεοφιλελεύθερο ιδεολόγημα. Ένας «Δούρειος Ίππος» της πολιτικής τύπου ΣΟΚ με σκοπό την αποδόμηση των εργασιακών σχέσεων και την αποικιοκρατική επέλαση διεθνών επενδυτικών συμφερόντων, που επιθυμούν να επικαρπωθούν τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας και να καταγράψουν κέρδη χωρίς κανένα κοινωνικό αντάλλαγμα.Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,Το Μνημόνιο, το Μεσοπρόθεσμο και η τελευταία συμφωνία των Βρυξελλών αποκαλύπτουν το πραγματικό τους πρόσωπο. Είναι η λεηλασία του δημοσίου πλούτου, η δημιουργία ζωνών εργασιακού μεσαίωνα και φορολογικής ασυλίας, είναι τα συμβόλαια-συμφωνίες για την ανεξέλεγκτη δράση του γερμανικού κυρίως κεφαλαίου στην Ελλάδα. Είναι τελικά η δημιουργία «αποικιοκρατικών» ζωνών επενδύσεων με αποκλειστικό στόχο τη μεγιστοποίηση του κέρδους. Η προωθούμενη δημιουργία περιφερειών που θα υπόκεινται σε «ειδικό καθεστώς», βάζει την Ελλάδα σε έναν νέο ρόλο «πειραματόζωου», όπου η ενδεχόμενη «επιτυχία», θα δρομολογήσει την εφαρμογή του όχι μόνο στη χώρα μας αλλά συνολικά στην Ευρώπη. Η λύση στο πρόβλημα της ανάπτυξης δεν είναι η «κινεζοποίηση» της ελληνικής περιφέρειας και της Ελλάδας συνολικά αλλά η ανατροπή των νεοφιλελεύθερων πολιτικών της Ευρώπης και της ελληνικής κυβέρνησης, οι οποίες εκτός των άλλων ξηλώνουν και τα λίγα υπολείμματα κοινωνικού κράτους που έχουν απομείνει. Χαρακτηριστική περίπτωση Ε.Ο.Ζ. είναι το λεγόμενο «πρόγραμμα Ήλιος».Η Ελλάδα δεσμεύεται όλα τα έσοδα από το ΗΛΙΟΣ να πάνε για αποπληρωμή του δανείου, μέχρι το ποσό των 15 δισ. ευρώ. Είναι η πρώτη φορά που ένα μελλοντικό επενδυτικό πρόγραμμα της Ελληνικής Δημοκρατίας και όχι πρόγραμμα ιδιωτικοποίησης δεσμεύει όλα τα μελλοντικά του έσοδα για την αποπληρωμή των δανείων! Και ποιος θα αγοράζει το ρεύμα; Η Γερμανία!Ποιος θα πουλά το ρεύμα; Η Γερμανία!Ποίου οι εταιρείες θα ωφεληθούν από την κατασκευή του έργου; Οι γερμανικές!Πόση ποσότητα ρεύματος θα απορροφάται από την διψασμένη ενεργειακά τοπική αγορά; Ούτε μισό watt!Η Ελλάδα θα παράγει ενέργεια για τη Γερμανία με πολύ χαμηλότερο κόστος απ'ότι παράγεται στην Γερμανία λόγω της μεγάλης ηλιοφάνειας στη χώρα.Οι Γερμανοί θα εισπράττουν τις επιδοτήσεις από την τράπεζα KfW και τα λεφτά που θα βγάζουν θα τα εισπράττουν πάλι οι ... Γερμανοί. Πρακτικά πρόκειται για ένα δεύτερο κατοχικό δάνειο: Οι Γερμανοί ζητάνε την έκταση, δανεική κι αγύριστη, την εκμεταλλεύονται, αποκομούν πολλαπλά οφέλη (φτηνή ενέργεια, έργο σε γερμανικές εταιρείες, επιδοτήσεις κλπ) και στην Ελλάδα μένει το αμφίβολο όφελος αποπληρωμής δανείων.Και λέμε αμφίβολο γιατί το πόσο θα πωλείται το ρεύμα θα καθοριστεί από τους Γερμανούς!Δηλαδή έχουμε τον δανειστή ο οποίος εκμεταλλεύεται περιουσία του δανειζόμενου και πληρώνει όσα ο δανειστής θέλει! Τρελλό; Όχι, απλά αντεθνικό!Μάλιστα έχει συσταθεί ειδική ομάδα στην Κομισιόν, η οποία έχει ως αντικείμενο το συγκεκριμένο project.Για να καταλάβετε την έκταση της κομπίνας ο ίδιος ο καθηγητής του Τεχνικού Πανεπιστημίου Μονάχου Τόμας Χαμάχερ που έχει εμπλακεί στο έργο (ο άνθρωπος και μόνο από αυτή την δήλωσή του σε γερμανικά Μ Μ Ε δείχνει ότι είναι από τους Γερμανούς που αγαπούν και σκέφτονται την Ελλάδα) καταγγέλλει:«Και στην περίπτωση του ΗΛΙΟΣ αυτοί που κερδίζουν είναι οι κατασκευαστές των ηλιακών μονάδων δηλαδή γερμανικές και κινεζικές εταιρίες και όχι οι ελληνικές. Οι Έλληνες δεν θα έχουν κανένα κέρδος». Κατόπιν αυτών, το άρθρο 13 μήπως θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο μιας πρώτης εισαγγελικής έρευνας;Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, Επειδή η κυβέρνηση και η τρόικα έχει βάλει στο «κρεβάτι του Προκρούστη» ό,τι έχει απομείνει από τα δικαιώματα του κόσμου της εργασίας και πιέζει να μειωθούν τα όρια των κατώτερων μισθών, όσο και να γενικευθεί το μοντέλο της προσωρινής – ενοικιαζόμενης απασχόλησης, σας καλώ να μην ανοίξει το Π.Σ. Πελοποννήσου την κερκόπορτα για να πετύχουν με πιο εύκολο τρόπο τις επιδιώξεις τους.Οι προθέσεις του Γερμανικού κεφαλαίου αποκαλύφθηκαν ακόμα πιο περίτρανα πριν από δύο μέρες, όταν άνθρωπος εξ απορρήτων της κας Μέρκελ, ο κ. Χανς Φούχτελ ορίστηκε ως Υφυπουργός Ελλάδος. Ο κύριος αυτός θα προσπαθήσει με το αζημίωτο να προωθήσει τα συμφέροντα των γερμανικών εταιριών, κυρίως στους τομείς του τουρισμού, των υποδομών και της επεξεργασίας των λυμάτων και στερεών αποβλήτων.Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,Η παράταξή μας, σε συνεργασία με τα Εργατικά Κέντρα Καλαμάτας και Τρίπολης θέλοντας να ενημερώσει ακόμη πιο εμπεριστατωμένα τους εργαζόμενους της Πελοποννήσου και τη νεολαία για το τι είναι αυτές οι περίφημες ΕΟΖ και γιατί πρέπει να είμαστε αντίθετοι, θα οργανώσει συγκέντρωση την ερχόμενη Δευτέρα 12 Δεκεμβρίου, στις 7 μ.μ. στην Τρίπολη, με ομιλητή τον καθηγητή Οικονομικών και Κοινωνικής Πολιτικής Σάββα Ρομπόλη, Διευθυντή του Ινστιτούτου Εργασία της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ. Φυσικά σας καλούμε να είσαστε παρόντες. Πριν τη συγκέντρωση ο κ. Ρομπόλης θα παραχωρήσει σε Καλαμάτα και Τρίπολη συνεντεύξεις τύπου, για να αναλύσει τι είναι οι Ειδικές Οικονομικές Ζώνες.Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,Επειδή η κατάσταση είναι δύσκολη, θέλω να σας κάνω έκκληση για μια ακόμη φορά, μην άθελά σας ανοίγετε κερκόπορτα, γιατί μπορεί, όπως σας είπα και την προηγούμενη φορά, να γίνει αυτό που έγινε με τον πρώην πρωθυπουργό κ. Παπανδρέου και εννοώ το ερώτημα για το δημοψήφισμα. Άλλο ερώτημα πρότεινε ο ίδιος κι άλλο του επέβαλαν η Μέρκελ και ο Σαρκοζί.Τέλος, ανεξάρτητα από την πολύ δύσκολη θέση που βιώνουν οι πολίτες της Πελοποννήσου και πρώτα απ’ όλα οι εργαζόμενοι και οι άνεργοι πάνω απ’ όλα, οι οποίοι έχουν τριπλασιαστεί στα τελευταία δύο χρόνια, όμως δεν είναι το όραμα των ανέργων, των μισθωτών, των αγροτών, των αυτοαπασχολούμενων της Πελοποννήσου η μετατροπή της Πελοποννήσου σε αποικιακή ζώνη του γερμανικού κεφαλαίου. Θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να μείνει μόνο «όραμα» του κου Τατούλη. 5/12/2011Ο επικεφαλής του συνδυασμού«Αγωνιστική Συνεργασία Πελοποννήσου»ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΕΤΡΑΚΟΣ