Στου Παπαλάμπρου την αυλή !
Επιμέλεια κειμένου : Γιώργος Β. Κολλάτος
1860 στο χωριό Ρωμύρι- Πυλίας- Μεσσηνίας: Βασανιστήρια, λεηλασίες από 40 οπλισμένους κλέφτες και φονικό επεισόδιο, από το οποίο βγήκε το ξακουστό τσάμικο δημοτικό τραγούδι !
Το γνωστό ιστορικό δημοτικό τραγούδι «Στου Παπαλάμπρου την αυλή», είναι αφιερωμένο στον «Παπαλάμπρο» από το Ρωμύρι Πυλίας και έχει τη δική του ιστορία. Το τραγούδι βγήκε το 1860 στην Μεσσηνία, μετά από λεηλασία και φονικό επεισόδιο στο σπίτι του Παπαλάμπρου. Το ιστορικό, δημοτικό, τραγούδι, όπως πρωτογράφτηκε έχει ως εξής:
Στου Παπαλά-Παπαπαλάμπραινα, στου Παπαλάμπρου την αυλή στου Παπαλάμπρου την αυλή, είναι μια μάζεψη πολλή. Καν ο Παπάς-Παπαλάμπραινα, καν ο παπάς είναι άρρωστος καν η παπαδιά πεθαίνει. Παπαλάμπραινα καημένη. Ούτ΄ ο Παπάς-Παπαλάμπραινα, ούτ΄ ο παπάς είν΄ άρρωστος ούτ΄ η παπαδιά πεθαίνει, Παπαλάμπραινα καημένη. Οι κλέφτες τους-Παπαλάμπραινα, οι κλέφτες τους εγδύσανε οι κλέφτες τους εγδύσανε, και τα λεφτά ζητήσανε. Μια λυγερή-Παπαλάμπραινα, μια λυγερή εφώναξε μια λυγερή εφώναξε, τους κλέφτες τους ετρόμαξε. Τρέξε Γιωργά-Παπαλάμπραινα, τρέξε Γιωργάκη ξάδερφε τρέξε Γιωργάκη ξάδερφε, οι κλέφτες μας εκάψανε.
Ο Παπαλάμπρος γεννήθηκε στο Ρωμύρι το 1805 και ήταν παπάς του χωριού από το 1840 έως το 1880. Την εποχή εκείνη την κλεψιά την θεωρούσαν αρετή και τον κλέφτη τον τιμούσαν όλοι! Οι κλεψιές αφορούσαν πρόβατα, βόδια, άλογα και αυτές δημιουργούσαν μεγάλες έριδες μεταξύ των οικογενειών, γιατί κάθε προσβολή ή ζημιά λογαριαζόταν σαν προσβολή σε ολόκληρο το σόι του αδικημένου.
Ο Σταύρος Φιτσιάλος που είχε έλθει πριν μερικά χρόνια από το Αρκουδόρεμα Αρκαδίας είχε αδικηθεί και είχε προστριβές με τις ισχυρές οικογένειες των Ζερβαίων (σόι του Παπαλάμπρου) και των Χριστοπουλαίων. Επειδή δεν μπορούσε να τα βγάλει πέρα μόνος του, κάλεσε και ήρθαν στο χωριό 40 κλέφτες από την Αρκαδία. Ήρθαν νύχτα και την ημέρα την πέρασαν κρυμμένοι μέσα σ΄ένα δάσος, ανατολικά του χωριού. Κατά το απόγευμα ήρθαν δύο από αυτούς στο χωριό, χωρίς βέβαια οπλισμό και προσποιούνταν ότι θέλουν τάχα να αγοράσουν ένα βόδι. Πήγαν λοιπόν στο σπίτι του παπά. Η παπαδιά τους είπε ότι πραγματικά πουλούσαν ένα βόδι κι ότι σε λίγο θα ερχόταν κι ο παπάς που έλειπε στην Πύλο. Ήρθε ο παπάς και άρχισε η κουβέντα για την αγοραπωλησία του ζωντανού. Επειδή ήταν ξένοι και είχε πια νυχτώσει έμειναν στο σπίτι του παπά σαν φιλοξενούμενοι. Στο τζάκι του παπά, η συζήτηση κράτησε μέχρι αργά τη σκοτεινή και κρύα νύχτα, όταν όλο το χωριό είχε κοιμηθεί.
Κάποια στιγμή, ο ένας κλέφτης βγήκε έξω, πήγε και βρήκε τους άλλους κλέφτες και τους οδήγησε στο σπίτι του παπά. Τρεις-τρεις, πέντε-πέντε, μπήκαν στην αυλή, αθόρυβα. Έτσι το σπίτι γέμισε από κλέφτες αγριεμένους και πεινασμένους. Ο παπάς τότε κατάλαβε σε τι παγίδα είχε πέσει. Μα ήταν πια αργά. Άλλοι από τους κλέφτες ψάχνανε για λεφτά κι άλλοι αρπάζανε και τρώγανε, ότι βρίσκανε. Τα παιδιά του παπά, ο Νικολάκης, ο Γιώργης, ο Κώστας, η Γεωργία και η Παναγιώτα είχαν στρώσει κάτω στο πάτωμα και κοιμόντουσαν. Οι κλέφτες σκέπασαν με τα λιόπανα τα παιδιά που είχανε ξυπνήσει με τη φασαρία και άρχισαν να κάνουν διάφορα βασανιστήρια στον Παπαλάμπρο για να μαρτυρήσει που είχε κρύψει τα λεφτά. Ρίξανε λάδι στο τηγάνι και το βάλανε στη φωτια κι ήταν έτοιμοι να κάψουν τον παπά, για να μαρτυρήσει τα λεφτά. Την κρίσιμη εκείνη στιγμή ένα από τα κορίτσια του παπά, η Παναγιώτα κατέβηκε κρυφά από τον καταρράκτη στο κατώι κι από εκεί φώναξε δυνατά, τους Ζερβαίους, τα ξαδέρφια της : – Γιωργάκηηηηηη…..Κωσταντήήήήή….Μας κάψανεεεεεε…..! Αμέσως την πυροβόλησε ένας από τους κλέφτες χωρίς να την πετύχει.
Όταν ακούστηκαν οι φωνές μέσα στην ησυχία της νύχτας, αναστατώθηκε το χωριό. Κατάλαβαν όλοι ότι κάτι το ύποπτο και σοβαρό συνέβαινε και άρχισαν οι χωριάτες να τους πυροβολούν από διάφορα σημεία. Οι κλέφτες φοβηθήκανε και άφησαν χωρίς χρονοτριβή το σπίτι του παπά και φύγανε τρέχοντας κατά τα δυτικά του χωριού. Οι ντόπιοι τους καταδίωξαν και τραυμάτισαν δύο από δαύτους. Τον ένα θανασίμως. Τον έθαψαν οι σύντροφοί του στα Χίλια Χωριά, μια τοποθεσία από τα Φρουτζοκρέμμυδα. Με αφορμή το γεγονός αυτό, ένας χωριάτης έφτιαξε τους στίχους του τραγουδιού.
Τόσο το σπίτι όσο και η αυλή του Παπαλάμπρου βρίσκονται και σήμερα όπως ήταν τον καιρό του επεισοδίου, χωρίς να έχει γίνει καμία αλλαγή, εκτός από την φθορά του χρόνου. Τα οστά του Παπαλάμπρου, έχουν τοποθετηθεί σε μία άκρη του ιερού της «Παναϊτσας» Ζωοδόχου Πηγής, όπου ο Παπαλάμπρος ιερουργούσε επί 40 χρόνια.
Όσο για το τσάμικο δημοτικό τραγούδι, «στου Παπαλάμπρου την αυλή…», με τον καιρό άλλαξαν οι στίχοι έγιναν πιο ευχάριστοι και αντί να λέει «…οι κλέφτες μας εγδύσανε και τα λεφτά ζητήσανε…», τώρα λέει …. «… παντρεύεται μια λυγερή και παίρνει ένα λεβέντη, Παπαλάμπραινα καϋμένη» !
Το επεισόδιο και το ιστορικό του τραγουδιού, μου το αφηγήθηκε ο ιερέας Σπυρίδων Βασιλόπουλος, ο οποίος μεγάλωσε και διετέλεσε ιερέας στο Ρωμύρι Πυλίας και ακολούθως στον Άρι Μεσσηνίας.-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου