Πέμπτη 13 Οκτωβρίου 2016

Δημιουργία Μουσείου Σχολικού Πολιτισμού

Δευτέρα, 10 Οκτωβρίου 2016


Δημιουργία Μουσείου Σχολικού Πολιτισμού

Η τελευταία Εθνική Εορτή του Δημοτικού Σχολείου, 25.03.1981
      Το εικονιζόμενο κτήριο, ιδιοκτησίας του Ιερού Ναού Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης, το οποίο χτίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 για τις βοηθητικές ανάγκες του ναού, λειτούργησε ως Δημοτικό Σχολείο του οικισμού Κάτω Αμπελοκήπων κατά τα σχολικά έτη 1975-1981. Καθώς, το φυσικό κτήριο του Δημοτικού Σχολείου, που βρίσκεται στα όρια του οικισμού και εφάπτεται με την πλήρως διανοιγμένη επαρχιακή οδό Πύλου - Αγ. Ανδρέα, έκλεισε το 1970.
      Το κλείσιμο του σχολείου οφειλόταν σε τεχνικό πρόβλημα, λόγω της δημιουργίας μιας έντονης κατακόρυφης ρωγμής, στην ανατολική πλευρά του κτηρίου, στο πάχος της φέρουσας τοιχοποιίας από λιθοδομή, με αποτέλεσμα να παρατηρηθεί αποδιοργάνωση της τρίστρωτης λιθοδομής του κτηρίου, που όμως συνολικά χαρακτηρίζεται από επιμελημένη δόμηση.
      Στη συνέχεια η μαθητές του οικισμού Κάτω Αμπελοκήπων συνέχισαν τα μαθήματά τους στο Δημοτικό Σχολείο του οικισμού Καλλιθέας για τα σχολικά έτη 1970-1975.  Ακολούθως, η Εκκλησία του οικισμού Κάτω Αμπελοκήπων παραχώρησε δικό της βοηθητικό κτήριο για να επαναλειτουργήσει το Δημοτικό Σχολείο του οικισμού.  ΄Έτσι για τα τα σχολικά έτη 1975-1981 το σχολείο λειτούργησε στο βοηθητικό κτήριο της Εκκλησίας, ώσπου τον Ιούνιο του 1981 το σχολείο έκλεισε οριστικά, με την αιτιολογία του μικρού αριθμού των μαθητών.
      Το Εικονικό Μουσείο Πολιτισμού, με την σύμφωνη γνώμη του ιερέα του οικισμού κ. Αθανασόπουλου, του Διευθυντή του Κέντρου Υγείας Μεσσήνης κ. Κωστόπουλου (καθώς το δίχωρο κτήριο φιλοξενεί και αγροτικό ιατρείο), την υποστήριξη του Δημάρχου Πύλου - Νέστορος κ. Καφαντάρη (ο Δήμος με γραπτό αίτημα του στις αρχές του 2016 ζήτησε από την Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Μεσσηνίας να μας παραχωρηθεί αρχειακό υλικό σχετικά με το Δημοτικό Σχολείο του οικισμού), την υποστήριξη του Διευθυντή Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Μεσσηνίας κ. Κλάδη, την ένθερμη βοήθεια της Προϊσταμένης των Γενικών Αρχείων του Κράτους Νομού Μεσσηνίας κας Αναστασίας Μηλίτση-Νίκα και πρωτίστως την γραπτή έγκριση του Μητροπολίτη Μεσσηνίας Σεβασμιοτάτου κ. Χρυσόστομου, καθώς το κτήριο ανήκει στην Μητρόπολη Μεσσηνίας, που αγκάλιασε την ιδέα αυτή μετ´ ευχών και ευλογιών (έγκριση Μητροπολίτη 24.02.2016), οργανώνει την δημιουργία ενός Μουσείου Σχολικού Πολιτισμού.
      Βάση όλων αυτών των δεδομένων, επιδιώκουμε το Μουσείο Σχολικού Πολιτισμού να λειτουργήσει σε αυτό τον  εν μέρει συμβατό και συμβολικό βοηθητικό κτήριο της Εκκλησίας, που κατά το παρελθόν λειτούργησε ως Δημοτικό Σχολείο, καθώς το φυσικό κτήριο του Δημοτικού Σχολείου βρίσκεται σε ερειπωμένη κατάσταση.  Στόχος είναι το Μουσείο να εγκαινιαστεί  το Καλοκαίρι του 2017 και μαζί με την μουσειακή έκθεση, ο χώρος να φιλοξενήσει μικρή βιβλιοθήκη και μια σειρά εκπαιδευτικών παιχνιδιών και δραστηριοτήτων, ώστε ο χώρος να αποτελέσει μια κιβωτό πολιτισμού, εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας.  
      Τέλος, στόχος της δημιουργίας του Μουσείου είναι να αποτελέσει ένα μόνιμο μοχλό πίεσης προς την πολιτεία, ώστε να ξεκινήσουν άμεσα οι εργασίες διάσωσης, αποκατάστασης και ανάδειξης του φυσικού κτηρίου του Δημοτικού Σχολείου, που αποτέλεσε το αρχηγείο της Εθνικής Αντίστασης της Νότιας Μεσσηνίας και αποτελεί ένα ιστορικό μνημείο πολιτισμού και ιστορίας για τον Νομό Μεσσηνίας, ώστε η μουσειακή συλλογή να μεταφερθεί στον πλέον φυσικό της χώρο.
      Ας ελπίσουμε όλα να εξελιχθούν βάση κοινής λογικής και να μην χρειαστεί να φθάσουμε στο παράδοξο και αρνητικό φαινόμενο, που δεν έχει ανάλογο ιστορικό προηγούμενο, όπου αλλού θα βρίσκεται το κτήριο που λειτούργησε ως Δημοτικό Σχολείο και αλλού, σε εναλλακτικό χώρο, η μουσειακή έκθεση της σχολικής ιστορίας του.

*Διαβάστε στην ηλεκτρονική έκδοση της Εφημερίδας "Θάρρος" της Μεσσηνίας το κείμενο ανάλυσης, σχετικά με την δημιουργία του Μουσείου Σχολικού Πολιτισμού, που παρουσιάσθηκε στις 05.03.2016:

http://www.tharrosnews.gr/news/content/%CE%AD%CE%BD%CE%B1-%CE%BD%CE%AD%CE%BF-%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B5%CE%AF%CE%BF-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B3%CE%B5%CE%AF%CF%84%CE%B1%CE%B9%E2%80%A6

ή εδώ: 

Ένα νέο Μουσείο δημιουργείται 

Η έρευνα, η μελέτη και η προβολή της σχολικής ιστορίας του τόπου μας, ίσως θα μπορούσε να ανασυνθέσει σε σημαντικό βαθμό τόσο τη συλλογική μνήμη και ταυτότητά μας όσο και τις ιδιαιτερότητες της ιστορίας της σχολικής εκπαίδευσης σε αυτή την ιδιαίτερη περιοχή.
Με βάση αυτή τη σκέψη ξεκίνησε μια προσπάθεια αναζήτησης του εκπαιδευτικού και σχολικού παρελθόντος, με πυρήνα τη σχολική ιστορία του οικισμού Κάτω Αμπελοκήπων και της ευρύτερης περιοχής του Δήμου Πύλου-Νέστορος, αλλά και την ιστορία της σχολικής εκπαίδευσης του εικοστού αιώνα σε εθνικό επίπεδο.
Η μακροχρόνια έρευνα σε αρχειακές πηγές (Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Μεσσηνίας, Αρχεία Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού Μεσσηνίας, Αρχεία Δημοτικών Σχολείων της περιοχής, ιδιωτικά αρχεία κ.ά.), σχετικά με εκπαιδευτικά τεκμήρια που αφορούν τόσο στη συγκεκριμένη περιοχή όσο και την ιστορία της σχολικής εκπαίδευσης εν γένει, έφερε στο φως σπάνια και αποκαλυπτικά στοιχεία για τη σχολική ιστορία του τόπου.
Έτσι, με αφορμή τη συμπλήρωση 35 ετών από το κλείσιμο του Δημοτικού Σχολείου Κάτω Αμπελοκήπων (το Δημοτικό Σχολείο εγκαινιάστηκε το 1935 και το τελευταίο κουδούνι χτύπησε τον Ιούνιο 1981), οργανώνουμε τη δημιουργία ενός Μουσείου Σχολικού Πολιτισμού στον οικισμό Κάτω Αμπελόκηποι, με στόχο να ανοίξει το καλοκαίρι του 2016.
Η αναπαράσταση του Δημοτικού Σχολείου με θρανία και μέσα μάθησης του εικοστού αιώνα, η διαφύλαξη και προβολή του ανευρεθέντος αρχειακού υλικού ιστορίας του εκπαιδευτικού και σχολικού παρελθόντος, μέσω εκπαιδευτικού υλικού, μαθητολογίων, γενικών ελέγχων, απολυτηρίων, φωτογραφιών και άλλων σπάνιων εγγράφων, θα αποκαλύπτουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της σχολικής ιστορίας του τόπου και θα δίνουν τη δυνατότητα στον επισκέπτη να ανασυνθέσει τις προσωπικές του μνήμες και την εκπαιδευτική ιστορία μιας ιδιαίτερης εποχής. Σπάνια έγγραφα και σχέδια που βρέθηκαν στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, όπως τα αρχιτεκτονικά σχέδια του Γυμνασίου Πύλου του 1924, θα συνθέτουν την περιήγηση του επισκέπτη στο χώρο της έκθεσης.
Έτσι, ο επισκέπτης θα μπορεί να δει σπάνιο αδημοσίευτο υλικό από τη σχολική ζωή των αρχών του εικοστού αιώνα έως τα τέλη του εικοστού.
Παράλληλα, θα έχει τη δυνατότητα να ξεφυλλίσει παλιά σχολικά αναγνωστικά, ζωντανεύοντας έτσι όχι μόνο τις αναμνήσεις των σχολικών του χρόνων, αλλά και την ιστορία της εκπαίδευσης, καθώς πρόκειται για σχολικά βιβλία που αποτυπώνουν τις έντονες διαμάχες και αντιπαραθέσεις, που πάντοτε δημιουργούσε η πορεία της εκπαιδευτικής πολιτικής και που αντίκτυπο είχε στα σχολικά βιβλία.
Το πόσο σημαντικά θεωρούσε η εκάστοτε κυβέρνηση τα σχολικά βιβλία αποτυπώνεται στους νόμους που ψηφίζονταν από τη δημιουργία του ελληνικού κράτους, καθώς άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο το κράτος επιχειρούσε παρέμβαση και έλεγχο των σχολικών εγχειριδίων.
Ας μην ξεχνάμε τα πάθη που δημιούργησε το γλωσσικό ζήτημα στην πατρίδα μας, ώσπου να βρει την τελική του λύση, καθώς η πρώτη επιτυχής επίσημη κίνηση για την καθιέρωση της Δημοτικής στην εκπαίδευση έγινε το 1917, με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση της προσωρινής κυβέρνησης του Βενιζέλου, που όριζε τη Δημοτική ως τη γλώσσα που θα χρησιμοποιούνταν πλέον στις πρώτες τάξεις των σχολείων.
Τότε κυκλοφορούν νέα αναγνωστικά, ανάμεσα στα οποία το «Αλφαβητάρι με τον Ήλιο» και τα «Τα Ψηλά Βουνά». Δύο αναγνωστικά-σταθμοί στην ιστορία της ελληνικής εκπαίδευσης, που μέχρι τώρα μιλάνε στις ψυχές των παιδιών.
Αλλά η ριζική αυτή μεταρρύθμιση δε θα κρατήσει για πολύ, καθώς η πολιτική μεταβολή ξαναφέρνει την καθαρεύουσα και η επιτροπή που εξετάζει τα βιβλία αυτά αποφαίνεται «να εκβληθώσι πάραυτα εκ των σχολείων και καώσι».
Στη συνέχεια η δικτατορία του Μεταξά θα αλλάξει τα βιβλία και πάλι, αφού πρώτα, μετά έναν αιώνα σύγκρουσης και εναλλαγής του κρατικού μονοπωλίου και του ελεύθερου ανταγωνισμού, καθιερώνεται με το Νόμο 952/1937 «Περί ιδρύσεως οργανισμού προς έκδοσιν σχολικών βιβλίων» η πολιτική του κρατικού μονοπωλίου και η ίδρυση του Οργανισμού Εκδόσεων Σχολικών Βιβλίων (που μετεξελίχθηκε αργότερα στον ιστορικό Οργανισμό Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων).
Το βιβλίο επίσημα αναγνωρίζεται ως ένα ισχυρό μέσο ιδεολογικού ελέγχου και στα νέα βιβλία θα αλλάξουν όχι μόνο τα εξώφυλλα, καθώς θα γεμίσουν με τους μικρούς φαλαγγίτες, αλλά και οι λόγοι του δικτάτορα θα κατακλύσουν το εσωτερικό των αναγνωστικών.
Στη συνέχεια δημιουργούνται νέα αναγνωστικά, πρώτα τα «Καλά Παιδιά» του Γεραντώνη και αργότερα το «Αλφαβητάριον» των Γιαννέλη-Σακκά, με το οποίο μεγάλωσαν γενιές παιδιών, καθώς αποτέλεσε ένα από τα μακροβιότερα αναγνωστικά στην ιστορία της εκπαίδευσής μας.
Το Γλωσσικό Ζήτημα έλαβε τέλος τη δεκαετία του '70, έπειτα από σχεδόν ενάμιση αιώνα διαμάχης, καθώς το 1976 ο υπουργός Παιδείας Ράλλης εισηγείται -και η κυβέρνηση Καραμανλή αποφασίζει το 1977- τη χρήση της Δημοτικής σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, σε όλες τις λειτουργίες και τα έγγραφα του κράτους.
Το γλωσσικό ζήτημα λύνεται τυπικά με την καθιέρωση της Δημοτικής στην εκπαίδευση και στη διοίκηση και παύει πλέον να υπάρχει το φαινόμενο της διγλωσσίας που ταλαιπώρησε την ελληνική παιδεία και κοινωνία για 143 χρόνια. Έτσι η Νέα Ελληνική που χρησιμοποιείται σήμερα, αποτελείται από συνένωση στοιχείων της Δημοτικής και της Καθαρεύουσας.
Η λειτουργία εκπαιδευτικών προγραμμάτων για παιδιά, στη βάση της ιστορίας της εκπαίδευσης και των στοιχείων που την περιέβαλλαν, θα αποτελούν έναν ακόμα βασικό πυλώνα του Μουσείου Σχολικού Πολιτισμού.
Παράλληλα, στόχος είναι η δημιουργία μιας μικρής βιβλιοθήκης στο χώρο της σχολικής έκθεσης, μέσα από τις ευγενικές δωρεές όλων των συμπατριωτών και φίλων του μουσείου. Τέλος, μέσα από την παρουσίαση της ιστορίας του φυσικού κτηρίου του Δημοτικού Σχολείου (που σήμερα βρίσκεται σε ερειπωμένη κατάσταση) κατά τη διάρκεια της εθνικής αντίστασης 1941-44, καθώς το κτήριο αποτέλεσε το αρχηγείο της εθνικής αντίστασης της νοτιοδυτικής Μεσσηνίας, θα επιδιώκεται η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και των φορέων της Πολιτείας, ώστε να ξεκινήσουν άμεσα διαδικασίες αποκατάστασης αυτού του ιστορικού μνημείου της Μεσσηνίας.

Του Δημοσθένη Κορδού
Υποψήφιου διδάκτορα του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου



Αίθουσες Σχολικών Μουσείων
Η σχεδιαστική ιδέα για το υπό δημιουργία Μουσείο Σχολικού Πολιτισμού Κάτω Αμπελοκήπων βασίζεται εν μέρει σε αντίστοιχα μουσεία που υπάρχουν στην Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως αυτά που παρουσιάζονται στις παρακάτω εικόνες:








Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου